İçeriğe atla

Bethel Census Area

Koordinatlar: 60°56′N 160°09′W / 60.94°K 160.15°B / 60.94; -160.15
Hall Adası, Bering Denizi
Nunivak Adasının uçurumları

Bethel Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupiklerlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Bethel'dir. 2000 sayımına göre nüfusu 16.006 dır.


Coğrafya

Toplam alanı 45.508 km² olup, 117,866 km² kara ve 105,240 km² de sudur. Anakara dışındaki en büyü toprak parçası Nunivak Adasıdır.

Nüfus

2002 sayımına göre nüfusu 4.226 hane, 3.173 aile ve 16.006 kişidir. Amerika yerlisi % 81.93, Beyaz % 12.53, Siyah % 0.38, Asyalı % 1.05, Pasifik adalı % 0.06, diğerleri % 0.19 ve iki ya da çok ırklı % 3.85, Latin kökenli % 0.87.

Amerika Birleşik Devletleri'nde İngilizce ya da İspanyolcanın çoğunlukça konuşulmadığı tek yer burasıdır. İngilizce konuşanlar % 34.71 iken evde Yupikçe konuşanlar % 63.14 gibi yüksek rakamla ifade edilir.

Yerli Halk

Ana madde: Yupikler

Tarih

Ekonomi

Avcılık ve toplayıcılık Yupiklerin ana geçimleridir. Gelir kaynakları arasında ticari balıkçılık (Pasifik som balığı ve ringa) ilk sırayı alır. Bunu, balık işleme, kürk avcılığı, el sanatları gibi geleneksel Yupik işleri izler. Yıl boyu istihdam, federal, eyalet ya da mahalli idarelerde, kamu eğitim ve köy şirketlerinde olur. Bölgede maaşların neredeyse % 50 si bu kurum ve kuruluşlardan çıkar. Nüfusun üçte biri Bethel şehrinde toplanır.

Yöredeki en büyük ilk on işveren :[1]

  • Lower Kuskokwim School District
  • Yukon Kuskokwim Health Corp 90
  • Associaton of Village Council Presidents
  • AVCP Housing Authority
  • State of AK (excludes U of A)
  • Coastal Villages Seafoods Inc
  • Akiachak Native Community
  • Kuspuk School District
  • Yupiit School District
  • Rural AK Comm Action Program

Yerli Yapılanması

ANCSA Yapılanması

Alaska Yerli Bölge Şirketleri dağılım haritası

ABD'nin Alaska'yı 1867 yılında Ruslardan satın almasından bu yana 100 yıldır çözülemeyen yerlilerinin (Eskimo ve Kızılderililerin) toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresinde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürülüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa olan Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) gereği ayrılan 12 coğrafi bölgeden (geographic region) biri de Calista Bölgesi (Calista Region) coğrafi bölgesidir. Bu bölgede Calista Corporation adlı bölge şirketi (regional corporation) kurulmuş ve buna bağlı olarak da 27 tane köy şirketi (village corporation) oluşturulmuştur. Bölge şirketi arazinin yeraltı hakkına, köy şirketleri de yerüstü hakkına sahiptir.

Yöredeki Calista Corporation[2] bölge şirketine bağlı köy şirketleri ve bulunduğu yerler:

  • Akiachak Limited  : Akiachak
  • Arvig Inc.  : Platinum
  • Atmauthluak Limited  : Atmautluak
  • Bethel Native Corporation  : Bethel
  • Chefarnrmute Inc.  : Chefornakes Slough
  • Iqfijouq Co  : Eek
  • Kasigluk Inc.  : Kasigluk
  • Kiutsarak Inc.  : Goodnews Bay
  • Kokarmiut Corporation  : Kipnuk
  • Kuskokwim Corporation  : Aniak, Chuathbaluk, Crooked Creek, Georgetown, Lower Kalskag, Upper Kalskag, Napaimute, Red Devil, Sleetmute, Stony River
  • Kwethluk Inc.  : Kwethluk
  • Kwik Inc.  : Kwigillingok
  • Lime Village Co  : Lime Village
  • Napakiak Corporation  : Napakiak
  • Napaskiak Inc.  : Napaskiak
  • Newtok Inc.  : Newtok
  • NGTA Inc.  : Nightmute
  • Nunakauiak Yupik Corporation  : Toksook Bay
  • Nunapitchuk Limited  : Nunapitchuk
  • Nunivak Island Mekoryuk Alaska Corporation (NIMA)  : Mekoryuk
  • Oscarville Native Corporation  : Oscarville
  • Qanirtuuq Inc.  : Quinhagak
  • Qemirtalek Coast Corporation  : Kongiganak
  • Tulkisarmute Inc.  : Tuluksak
  • Tuntutuliak Land Limited  : Tuntutuliak
  • Tununrmiut Rinit Corporation  : Tununak
  • Umkumiute Limited  : Umkumiute

Eğitim

Yörede üç okul bölgesi (School District) bulunmaktadır. İngilizce ve Yupikçe (Mekoryuk'ta Nunivak Çupikçesi) ikidilli eğitim yapılır.

  • Aşağı Kuskokwim Okul Bölgesi (kısaltması LKSD, İngilizce Lower Kuskokwim School District):[3] Merkezi Bethel'dedir. Bölgeye bağlı olan okullar: Atmautluak, Akiuk-Kasigluk, Akula-Kasigluk, Ayaprun, BABS School, Bethel High School, Chefornak, EEK, Gladys Jung, Goodnews Bay, Kipnuk, Kongiganak, Kwethluk, Kwigillingok, M.E. School, Mekoryuk, Napakiak, Napaskiak, Newtok, Nightmute, Nunapitvhuk, Oscarville, Platinum, Quinhagak, Toksook Bay, Tuntutuliak, Tununak, Pre-School
  • Kuspuk Okul Bölgesi (İngilizce Kuspuk School District):[4] Merkezi Aniak'tadır.
  • Yupiit Okul Bölgesi (İngilizce Yupiit School District):[5] Merkezi Akiachak'tadır.

Milli Parklar ve Koruma alanları

Çoğu Yukon-Kuskokwim Deltasında bulunur:

  • Alaska Deniz Milli Yaban hayatı Sığınağı
    • Bering Denizi Wilderness
  • Lake Clark Milli Parkı ve Korunağı (kısmen)
    • Lake Clark Wilderness (kısmen)
  • Togiak Milli Yaban hayatı Sığınağı (kısmen)
    • Togiak Wilderness (kısmen)
  • Yukon Deltası Milli Yaban hayatı Sığınağı (kısmen)
    • Nunivak Wilderness

Kasaba ve köyleri

  • Akiachak
  • Akiak
  • Aniak
  • Atmautluak
  • Bethel
  • Chefornak
  • Chuathbaluk
  • Crooked Creek
  • Crow Village
  • Eek
  • Georgetown
  • Goodnews Bay
  • Kasigluk
  • Kipnuk
  • Kongiganak
  • Kwethluk
  • Kwigillingok
  • Lime Village
  • Lower Kalskag
  • Mekoryuk
  • Napaimute
  • Napakiak
  • Napaskiak
  • Newtok
  • Nightmute
  • Nunapitchuk
  • Oscarville
  • Platinum
  • Quinhagak
  • Red Devil
  • Sleetmute
  • Stony River
  • Toksook Bay
  • Tuluksak
  • Tuntutuliak
  • Tununak
  • Umkumiute
  • Upper Kalskag

Sınır komşuları

Wade Hampton Census AreaYukon-Koyukuk Census Area
 
Bering DeniziKuzeyMatanuska-Susitna Borough
Batı   'Bethel Census Area'    Doğu
Güney
Lake and Peninsula Borough ve Dillingham Census AreaKenai Peninsula Borough

Dipnotlar

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  2. ^ "Calista resmi web sitesi". 24 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  3. ^ "Lower Kuskokwim School District resmi web sitesi". 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  4. ^ "Kuspuk School District resmi web sitesi". 30 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 
  5. ^ "Yupiit School District resmi web sitesi". 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yupikler</span>

Yupikler ya da Alaska Yupikleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin batı ve güneybatısında yaşayan Yupik kolundan bir Eskimo halkıdır. Kendilerini yuk («insan») kelimesi ile -pik/-piaq («gerçek») ekinden türettikleri Yupʼik/Yupʼiaq adıyla ifade ederler. Dillerini ise Yugtun olarak adlandırırlar. Hem Yupik halkları hem de Alaska yerlileri içinde en büyük nüfusa sahip olanlardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 25.000 kişilik Yupik nüfustan 10.400 kadarı anadillerini konuşabiliyor. İngilizce bilmeyen Alaska yerlileri içinde 1993 yılında ilk sırayı % 42 lik oranla Yupikler, ikinci sırayı da % 20 lik oranla İnyupikler çeker. Şamanist inançlı avcı ve toplayıcıdırlar. Alaska'nın çetin ikliminde yenebilir her türlü şeyin yenildiği, yenemeyenlerin de kullanılabilirliğine bağlı olarak değerlendirildiği bir yaşam tarzı oluşturmuşlardır. Avların modern dünyada önemsenmeyecek kısımlarından ilginç eşya ve aksesuarlar yapmaları da asgari malzemenin azami olarak değerlendirilmesi olarak görülür. Fokların karınzarının pencere camı olarak kullanılması ya da kuş ve balık derisinden parka ya da ayakkabı yapmak Yupiklerin iklim ve coğrafya zoruyla oluşmuş geleneklerindendir. Dünya maske sanatında Yupik maskeleri benzersizdir. Y önsesini koruyan ana grup Yupik adını alırkan, bu sesi ç önsesine dönüştüren lehçeleri konuşanlar Çupik olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası</span>

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

<span class="mw-page-title-main">Nunivak Adası</span>

Nunivak Adası, Bering Denizinde Alaska anakarasının batısında bulunan Amerika Birleşik Devletlerine bağlı olan ada.

Nunivak Çupikçesi, Alaska'da, Nunivak Adasında Nunivak Çupiklerinin konuştuğu Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili olan Yupikçenin bir şivesi.

<span class="mw-page-title-main">North Slope Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

North Slope ili veya North Slope Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Alaska North Slope denilen coğrafi bölgesinin büyük bir kısmında yer alan ve bir Eskimo halkı olan İnyupiklerlerce meskun olan bir ilsi. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Yönetim merkezi Barrow'dur.

<span class="mw-page-title-main">Northwest Arctic Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Northwest Arctic ili veya Northwest Arctic Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından İnyupiklerlerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Alaska'nin ikinci büyük ili olup yönetim merkezi Kotzebue'dür.

<span class="mw-page-title-main">Wade Hampton Census Area</span> mvdöpe cope şqv

Wade Hampton Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupiklerlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Hooper Bay'dır.

<span class="mw-page-title-main">Lake and Peninsula Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Lake and Peninsula ili veya Lake and Peninsula Borough, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından Yupik ve Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi King Salmon'dur ve Alaska'da ayrıksı bir özellik olarak bu ile değil komşu Bristol Bay Borough iline aittir.

<span class="mw-page-title-main">Bristol Bay Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Bristol Bay Borough ili veya Bristol Bay Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Eskimo halklarından kısmen Yupiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. Alaska'nın en küçük ilidir. İlin yönetim merkezi Naknek'dir.

<span class="mw-page-title-main">Aleutians West Census Area</span>

Aleutians West Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Aleutlarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Unalaska'dır.

<span class="mw-page-title-main">Dillingham Census Area</span>

Dillingham Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Yupiklerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Dillingham'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kodiak Island Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Kodiak Island ili veya Kodiak Island Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde büyük ölçüde Kodiak Takımadası'ndan oluşan ve Eskimo halklarından Supiklerce meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Kodiak'tır.

<span class="mw-page-title-main">Matanuska-Susitna Borough</span> Alaska eyaletinde bölge

Matanuska-Susitna ili veya Matanuska-Susitna Borough, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabask halklarından Denağinalarca meskun olan bir ili. Borough terimi diğer eyaletlerden farklı olarak Alaska'da yaklaşık county-equivalent terimi ile benzerdir. İlin yönetim merkezi Palmer'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yukon–Koyukuk Census Area</span>

Yukon–Koyukuk Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Galena'dır.

<span class="mw-page-title-main">Southeast Fairbanks Census Area</span>

Southeast Fairbanks Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Deltana ile Tok'tur.

<span class="mw-page-title-main">Valdez-Cordova Census Area</span>

Valdez-Cordova Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Atabasklarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Valdez ile Cordova'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hoonah–Angoon Census Area</span>

Hoonah–Angoon Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Angoon ile Gustavus'tur.

<span class="mw-page-title-main">Petersburg Census Area</span>

Petersburg Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Petersburg'dur.

<span class="mw-page-title-main">Prince of Wales-Hyder Census Area</span>

Prince of Wales – Hyder Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Kızılderili Na-Dene halklarından Tlingitlerce ve Haydalarca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Craig ile Metlakatla'dır. Metlakatla, Alaska'da federal olarak tanınan tek Kızılderili Rezervasyonudur.

Marie Meade, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Nunapitchuk şehrinde doğan Yupik Eskimolarından transkripsiyon ve çeviri yapan Yupikçe uzmanı, öğretmen, hikâye anlatıcısı ve geleneksel dansçıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.