İçeriğe atla

Berta İncili

12. yüzyıla yazılmış II. Berta İncili’nin kabartmalı ön ve arka kapağı.

Berta İncili (Gürcüce: ბერთის ოთხთავი; okunuşu: "bertis oth'tavi"), tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olan Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Berta (bugün Ortaköy) köyündeki Berta Manastırı'nda yazıya geçirilmiş Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır. İkisi birlikte "Berta İncilleri" olarak bilinir.[1]

I. Berta İncili, Berta Manastırı'nda 10. yüzyılda, iki sütun halinde, Gürcü alfabesinin Asomtavruli harfleriyle yazılmıştır. Deri üzerine yazılmış olan İncil 257 yapraktan oluşur. İncil'in dört ayrı elin eseri olduğu anlaşılmıştır. Bunula birlikte asıl yazıya geçirenlerin Gabrieli ile karısının olduğu bilinmektedir. I. Berta İncili ABD'de Harvard Üniversitesi Kütüphanesi'nde korunmaktadır.

II. Berta İncili, 12. yüzyılda, iki sütun halinde, Gürcü alfabesinin Nushuri harfleriyle deri üzerine yazılmıştır. İncil, 24,5 X 17,5 ebatlarındaki 342 yapraktan oluşur. İncil’in cilt kapakları Opizalı bir el sanatları ustası olan Beşken (Beşken Opizari) tarafından süslenmiştir. Kapağın ön yüzünde İsa'nın çarmıha gerilişi, arka yüzünde Deisis sahneleri betimlenmiştir. İkinci Berta İncili, Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki Ulusal Elyazmalar Merkezi’ndedir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Tao-Klarceti: Tarihsel ve Kültürel Anıtlar (ტაო-კლარჯეთი: ისტორიისა და კულტურის ძეგლები), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 20, ISBN 978-9941-478-17-8.
  2. ^ Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 173-175, ISBN 978-9944-5792-1-6.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bağlıca, Ardanuç</span> Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köy

Bağlıca, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">İncilli, Ardanuç</span>

İncilli, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Parhali Manastırı</span> Gürcü Ortodoks Manastırı

Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşhani Manastırı</span>

İşhani Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Bugün Türkiye’nin sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı İşhan köyündedir.

<span class="mw-page-title-main">Berta Manastırı</span> Artvinde ortaçağa ait bir manastır

Berta Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ili merkez ilçesine bağlı Ortaköy’de bulunan eski bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. 8. veya 9. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapının ayakta kalan kısmı günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Parehi Manastırı</span>

Parehi Manastırı, Parehta Manastırı olarak da bilinir, tarihi Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Ortaköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nuka Kilisesi</span>

Nuka Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesindeki Alabalık köyündedir. Kilisenin son rahibi Nuka'dan dolayı bu isimle anılıyor hale gelmiş ve kilisenin eski adının da unutulmuş olabileciğine dair görüş bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şatberdi Manastırı</span>

Şatberdi Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eki adı Boselta olan Okumuşlar köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Othta Eklesia</span>

Othta Eklesia, tarihsel Klarceti bölgesinde Gürcü Ortodoks manastırı. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastır bugün Türkiye sınırları içinde, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde yer alır. Othta Eklesia Manastırı Tekkale Manastırı, Dört Kilise Manastırı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tskarostavi İncili</span>

Tskarostavi İncili, 9. yüzyılın sonlarına ait elyazması Gürcüce İncil’dir. Klarceti ekolünün en önemli yazmalarından biri kabul edilir. Tskarostavi İncili, bugün Artvin ilinin Ardanuç ilçesindeki Çedila köyünde bulunan Tskarostavi Manastırı’nda yazıya geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tskarostavi Manastırı</span>

Tskarostavi Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Alabalık köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Manastırı</span>

Ali Manastırı, tam adı Ali Aziz Giorgi Manastırı,, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Alköy'de bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın 10-11. yüzyılda Aziz Giorgi adına inşa edilmiş olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Parhali İncili</span>

Parhali İncili, Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde bulunan Parhali Manastırı'na ait elyazması Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Korideti İncili</span> el yazması

Korideti İncili, tarihsel Klarceti bölgesinde, bugün Artvin ilinin Murgul ilçesi sınırları içinde kalan Korideti Kilisesi’ne ait elyazması Yunanca eski bir İncil'dir. Adı 1925 yılında Çimenli olarak değiştirilmiş olan Korideti, Murgul Vadisi'nin eski yerleşmelerinden biriydi ve Korideti İncili, bu köyde bugün izi kalmamış olan ve Meryem Ana'ya adanmış Korideti Manastırı'nın kilisesinde muhafaza ediliyordu.

Tsihia Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tsihia olan Yoncalı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Bulunduğu mahallenin eski adından dolayı Cakelebi Kilisesi olarak da bilinir.

Tbeti İncilleri, tarihsel Şavşeti bölgesinde, bugün Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Cevizli köyünde bulunan Tbeti Manastırı'nda kopyalanmış olan elyazması Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır.

Kalkosi İncili, 13. yüzyılda kopyalanmış Gürcüce elyazması İncil'dir. Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı ve eski adı Kalkosi olan İkizpınar köyündeki Kalkosi Kilisesi'nde korunduğu için bu adla anılır. Kalkosi İncili, günümüzde, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki Gürcistan Elyazmaları Merkezi'nde (Q-1602) korunmaktadır.

Arseniseuli Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Othta Eklesia olan Tekkale köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. "Tekkale Dağ Manastırı" veya "Othta Yukarı Manastırı" olarak adlandırılan manastırın ana kilisesidir ve banisi Arsen Ninotzmindeli'den dolayı bu şekilde adlandırılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.