İçeriğe atla

Bergamot

Bergamot
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Rosids
Takım: Sapindales
Familya: Rutaceae (Sedef otugiller)
Alt familya: Aurantioideae
Cins: Citrus
Tür: C. bergamia
Citrus bergamia
Risso & Poit.

Bergamot (Citrus bergamia), sedef otugiller (Rutaceae) ortalama 4 m boyunda bir ağaç türü. Esas vatanı Batı Hindistan'dır. Yaprakları uzun ve koyu yeşildir. Çiçekleri beyaz renkli ve küçük olup, meyveleri küre veya armut biçiminde, 5–7 cm çapında etli kısmı ekşi lezzetli, kabuk kısmı limon sarısı renklidir.

Türkiye'de yetiştiği yer Doğu Akdeniz'in kıyı kesimleridir (Adana, Mersin, Hatay). Meyve kabuklarından sıkma usulü ile bergamut esansı elde edilmektedir. Yeşilimtrak sarı renkli, hoş kokulu ve acı lezzetli bir sıvıdır. Parfümeri (ıtriyat) sanayisinde kullanılmaktadır.

Usaresinden kalsiyum sitrat ve sitrik asit elde edilir. Koku vermesi için bazen çaylara da karıştırılır. Çay sektöründe kullanılan aromasına Earl Grey aroması ismi de verilir. Ayrıca reçeli de yapılır.

Bergamot ismi Türkçe "Bey Armudu" sözcüğünün bozularak önce İtalyancaya (Bergamotto) ardından da Fransızcaya (Bergamote) geçmesiyle oluşmuştur.[1]

Başka bir anlatıma göreyse bergamot meyvesinin adının İtalyancaya Bergamotta diye geçmesinin sebebi bu meyvenin Bergama Krallığıyla ilgisi olmasıdır.

Günümüzde Türkiye'de Antalya, Mersin Adana civarlarında yetişir. En çok da Antalya dolaylarında yetişir.

Ayrıca bu bitki günümüzde Hindistan'da da yetişmektedir. Hindistan'a da İtalyanlar vasıtasıyla geçmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Bergamot 20 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Merriam-Webster Çevrimiçi Sözlüğü (İngilizce)
  2. ^ "Bergama'nın Meyvesi "Bergamot"". www.gunaydinaliaga.com. 22 Haziran 2006. 10 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kayın</span>

Kayın (Fagus), kayıngiller (Fagaceae) familyasının Fagus cinsinden değerli orman ağaçlarına verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Kızılcık</span>

Kızılcık, kızılcıkgiller (Cornaceae) familyasından bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kanlıca mantarı</span>

Russulaceae ailesinden Lactarius salmonicolor, Lactarius deliciosus ve Lactarius deterrimus mantarlarına Türkiye'de genel olarak verilen isimdir. Bunun yanında çam mantarı ve Melki mantarı, Espit, Çıntar olarak da bilinirler. Türkiye'nin her bölgesinde özellikle Ege, Akdeniz ve Batı Karadeniz'de Kastamonu'nun Taşköprü ve Tosya ilçeleri ile Bolu'da oldukça yaygın, lezzetli ve ekonomik bakımdan gelir getiren bir mantardır. Bolu'nun merkez, Mudurnu, Mengen ve Gerede ilçelerinin önemli besin kaynaklarındandır. Sonbahar yağmurlarından sonra yetişir. Gölgelik yerde yetişenler sarı-turuncu renkli olmasına karşın hafif güneş gören yerlerde yeşilimsi-morumsu renkte olabilir. Çam ağaçları olan yerlerde rengi daha koyu olur. Çam kanlıcası ya da kara kanlıca ismi verilir. Köknar ve kayın ağaç diplerinde yetişenler daha açık renkli olur ve al kanlıca adı verilir. Yağda kızartmak ya da ızgara yapmak suretiyle yenir.

<span class="mw-page-title-main">Tarçın</span> kötü

Tarçın (Cinnamomum), defnegiller familyasından anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen aromatik kokulu ağaç cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Nar</span> Kınagiller familyasından bir bitki türü

Nar, kınagiller (Lythraceae) familyasından, içinde küçük çekirdekleri ve meyve gövdesini oluşturan yüzlerce tanecik bulunan, hafif ekşi ve bazen tatlı tadı olan, ılıman iklimlerde yetişen bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Narenciye</span>

Narenciye ya da turunçgiller, turunç, portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi ekonomik değeri yüksek olan Citrus cinsi meyve ağacı türlerini de içine alan bir bitki topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Hünnap</span> Bitki türü

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Earl Grey (çay)</span>

Earl Grey, Turunçgiller familyasından bergamot meyvesinin kabuğundan çıkarılan rayihalı yağla tat verilen çay harmanı.

<span class="mw-page-title-main">Kakule</span>

Kakule, zencefilgiller ailesinden Elettaria ve Amomum cinslerini kapsayan bitkilerin genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Adi alıç</span> gülgiller (Rosaceae) familyasından bir alıç türü

Adi alıç, gülgiller (Rosaceae) familyasından bir alıç türü. Ormanlarda yetişir. İlkbaharda açan çiçekleri beyaz ve pembedir. Meyveleri 6–10 mm çapında kırmızı ya da esmer kırmızıdır. Meyvelerinden reçel, marmelat ve macun yapılır. Kurutulan çiçek ve meyvelerinden infüzyon yolu ile de yararlanılır. Sıtasterin, adenozin, adenin ve guanin içerir.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Hint cevizi</span>

Hint cevizi ya da Muskat (Myristica), portakal ağacına benzeyen, anavatanı Banda Adaları olan bir tropik ağaç cinsi ve baharat olarak kullanılan meyvesi. Hindistan cevizi ile ad benzerliği dışında ilgisi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Salça</span>

Salça, domates veya kırmızı biberin çeşitli işlemlerden geçirilmesiyle üretilen, yemeğe lezzet ve renk katmak için kullanılan, koyu kırmızı renkli, tuzlu, uzun ömürlü, Türk mutfağına has ezmedir.

<span class="mw-page-title-main">Liçi</span>

Liçi, başlıca olarak Çin'in güneyinde yetişen bir meyve. Geçmişte kral meyvesi olarak anılmış olan bu meyve Çin'de vergi olarak da halktan toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

Ankara armudu, Türkiye'de İç Anadolu Bölgesinde özellikle Ankara yöresinde yetiştiriciliği yapılan kışlık armut çeşidi.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya mutfağı</span>

Endonezya mutfağı 17.000'den fazla adadan oluşan Endonezya üzerinde yaşayan binlerce kültürün çeşitliliğinden meydana gelir. Bu nedenle tek bir çeşit Endonezya mutfağı yoktur fakat bölgesel yemek çeşitleri vardır. Endonezya mutfağı Endonezya kültürünün bir yansımasıdır. Yemek pişirme tarzı ve stili bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Acai üzümü</span>

Acai (

İçil eski bir sancak, il ve yöre adıdır. Günümüzde kullanılmamaktadır.