Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Hmelnytsky Ayaklanması, 1648'den 1657'ye kadar sürmüş bugünkü Ukrayna topraklarında meydana gelmiş bir isyan hareketidir. Hetman'ın komutasındaki Bogdan Hmelnitski, Zaporijya Kazakları ve müttefikleri Kırım Tatarları ve yerli Ukraynalılar ile Lehistan-Litvanya kuvvetlerine karşı verilmiş bir kurtuluş savaşıdır. Ayaklanma başarılı olmuştur, Kazak Hetmanlığı kurulmuş ve bölgede Polonya etkisi azalmıştır. Daha sonra bölgenin Rus etkisine girişi kolaylaşmıştır. Yahudi tarihi ve demografisinde özel bir öneme sahiptir.
II. Afyon Savaşı veya Arrow Savaşı, 1856 – 1860'ta Çin ile Birleşik Krallık ve Fransa İmparatorluğu arasında gerçekleştirilen savaş.
III. İslâm Giray 1644-1654 yılları arasında hüküm süren Kırım hanı.
İkinci Kuzey Savaşı ; İsveç ve düşmanları Polonya-Litvanya Birliği (1655-60), Rusya (1656–58), Brandenburg-Prusya (1657–1660), Habsburg Monarşisi (1657–60) ve Danimarka-Norveç ülkeleri arasında yapılan savaştır. Ayrıca Birleşik Hollanda Cumhuriyeti de sık sık İsveç karşıtı müdahalelerde bulunmuştur.
Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.
Rus İç Savaşı'nda bağımsızlık yanlısı hareketler, Ekim Devrimi'nin ardından başlayan Rus İç Savaşı yıllarında eski Rus İmparatorluğu topraklarında Bolşevik olmayan ulus devlet tarzında şeklinde isteyen gruplardır. Ayrılıkçı görüşlere sahip bu grupların birçoğu İtilaf Devletleri tarafından askeri ve politik olarak desteklenmişlerdir. Bununla birlikte Beyaz Ordu'da İtilaf Devletlerini destekleyen bazı gruplar da bu hareketlere destek vermişlerdir, fakat sayısı sınırlıdır.
Polonya-Ukrayna Savaşı 1918 ve 1919 yıllarında, Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin Doğu Galiçya üzerindeki kontrolü için çıkan bir çatışmaydı. Doğu Galiçya, Avrupa'da en büyük petrol rezervine sahipti.
Ukrayna Halk Cumhuriyeti veya Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti, günümüzdeki Ukrayna'nın atası olarak kabul edilen, Haziran 1917'de Rusya Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak ilan edilen, ardından 25 Ocak 1918'de bağımsızlığını ilan eden devlet. 1921'de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüşmüş ve Sovyetler Birliği'nin kurucu üyesi olmuştur.
Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.
Friedland Muharebesi Napolyon Savaşları ve Dördüncü Koalisyon sırasında, I. Napolyon tarafından yönetilen Fransa İmparatorluğu ordularıyla Kont von Bennigsen liderliğindeki Rus İmparatorluğu orduları arasında gerçekleşen büyük bir savaş. Napolyon ve Fransızlar, savaşın sonunda Alle Nehri'ne düzensizce geri çekilmesine neden olan Rus ordusuna karşı kesin bir zafer elde ettiler. Savaş, Rusya'nın Pravdinsk kasabası yakınlarında günümüzdeki Kaliningrad Oblastı'nda gerçekleşti.
Nisan 1920'deki Varşova Antlaşması, Józef Piłsudski tarafından temsil edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti ile Symon Petliura tarafından temsil edilen Ukrayna Halk Cumhuriyeti ile Bolşevik Rusya'ya karşı askeri-ekonomik bir ittifaktı. Anlaşma 21 Nisan 1920'de, 24 Nisan'da askeri bir ilave yapılarak imzalandı.
Batih katliamı, 3-4 Haziran 1652'de Ladyzhyn yakınlarındaki Batih Muharebesi'nden sonra Polonyalı esirlerin kitlesel infazıdır. Hetman Bohdan Hmelnitski komutasındaki Zaporojya Kazakları tarafından gerçekleştirildi. Başlangıçta ele geçirilen Polonyalı esirler, Kazakların müttefikleri Kırım Tatarları'na aitti. Ancak Kazaklar, para karşılığı esirleri Kırımlardan aldı ve kıyım gerçekleştirdi.
Bila Tserkva Muharebesi, 24-25 Eylül 1651'de Hmelnitski Ayaklanması'nın bir parçası olarak Bila Tserkva kenti yakınlarında yapıldı. Zaporojya Kazakları ve Tatar müttefikleri ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında yapıldı.
Ukrayna milliyetçiliği, Ukraynalıları tek bir ulus devlet çatısı altında toplamayı amaçlayan bir ideolojidir. Halihazırdaki Ukrayna devletinin çok köklü bir geçmişi olmasa da kimi tarihçiler Kiev Knezliği'ni Ukrayna'nın ilk nüvesi kabul eder. Ukrayna milliyetçiliğinin kökeni ise Bohdan Hmelnitski önderliğinde Polonya-Litvanya Birliği'ne karşı gerçekleşen isyana dayanmaktadır.
Konotop Muharebesi veya Sosnivka Muharebesi, Ukrayna Kazakları Hetmanı İvan Vyhovsky tarafından yönetilen bir koalisyon ile İvan Bezpaly'nin Kazak akerleri tarafından desteklenen Rus Çarlığı'ndan Semyon Pozharsky ve Semyon Lvov komutasındaki süvari birlikleri arasında 29 Haziran 1659'da Ukrayna'nın Konotop kasabası yakınlarında gerçekleşen savaş. Harp Rus-Polonya Savaşı (1654-1667) sırasında gerçekleşmiştir. Vyhovsky'nin koalisyonu Rusları ve müttefiklerini yendi ve ana Rus ordusunu Konotop kuşatmasını bırakmasını sağladı. Ancak, savaşın sonunda Ukrayna'daki siyasi gerilim de arttı ve Vyhovsky'nin birkaç ay sonra iktidardan uzaklaşmasına yol açtı.
Petro Konaşeviç-Sahaydaçni Ukraynalı bir Kazak siyasi ve sivil liderdi. 1616'dan 1622'ye kadar Zaporojya Kazaklarının Hetman'ı, Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kara ve deniz askeri lideri idi. Bir hetman iken, Kazak Ordusunu düzensiz bir askeri oluşumdan düzenli bir orduya dönüştürdü. Onun liderliğinde Ukrayna'nın Kazakları, Ortodoks din adamları ve köylüleri birleşik bir ulus olarak ortaya çıkmaya başladı. Birlikleri, 1621'de Türklere karşı yapılan Hotin Savaşı'nda ve 1618'de Polonya Prensi Władysław'ın Rusya tahtını ele geçirme girişiminde önemli rol oynadı.
Zboriv Antlaşması, 18 Ağustos 1649'da Leh kralı II. Jan Kazimierz Waza liderliğindeki yaklaşık 25,000 kişilik Kraliyet kuvvetlerinin, sırasıyla Hetman Bohdan Hmelnitski ve Kırım hanı III. İslâm Giray liderliğindeki Kazak ve Kırım Tatarlarından oluşan yaklaşık 80,000 kişilik bir kuvvetle çatıştığı Zboriv Muharebesi'nden sonra imzalanan barış antlaşmasıdır.
Bila Tserkva Antlaşması, Bila Tserkva Muharebesi'nin ardından 28 Eylül 1651 tarihinde Lehistan-Litvanya Birliği ile Zaporojya Kazakları arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Lehistan adına Mikołaj Potocki, Marcin Kalinowski, Adam Kisiel, Stanisław Lanckoroński, Zbigniew Gorajski, Mikolaj Kazimierz Kossakowski tarafından imzalandı. Litvanya Büyük Dükalığı adına imzalayanlar ise Prens Janusz Radziwiłł (1612-1655), Palatine Jerzy Karol Hlebowicz ve Wincenty Gosiewski'ydi. Zaporojya Kazakları adına imzalayan "tüm ev sahibi adına" Bohdan Hmelnitski idi.
Marcin Kalinowski, Leh bir kodaman ve asilzade (szlachta). Cecora Muharebesi'nde (1620) ölen Walenty Aleksander Kalinowski'nin oğluydu.
Kazak Hetmanlığı 
Kırım Hanlığı
Lehistan-Litvanya Birliği