İçeriğe atla

Benue-Kongo dilleri

Coğrafi dağılım.

Benue-Kongo dilleri (bazen Doğu Benue-Kongo da denir), Sahra Altı Afrika'nın çoğunu kapsayan Nijer-Kongo dil ailesinin büyük bir alt bölümüdür. Çoğunlukla Nijerya'da konuşulan Orta Nijerya dilleri (veya Platoid) ve Nijerya'da, Kamerun'da ve Sahra Altı Afrika'nın çoğunda konuşulan Bantu dillerini içeren Güney Bantoid dilleri olacak şekilde iki ana daldan oluşur.

Ethnologue'a göre dil grubu içinde 976 dil barındırır ve yaklaşık 350 milyon konuşura sahiptir.[1] Afrika'nın en çok konuşulan dilleri olan Yoruba ve İgbo Orta Nijerya kolunu, Swahili ise Güney Bantoid kolunu oluştıuru.

Kaynakça

  1. ^ "Benue-Kongo dilleri". Ethnologue. 31 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nil-Sahra dilleri</span>

Nil-Sahra dilleri, Nubiya da dahil olmak üzere, Chari ve Nil nehirlerinin üst kısımlarında konuşulan bir Afrika dilleri grubudur. Merritt Ruhlen'in 1987 yılındaki hesaplarına göre, Nil-Sahra dilleri kabaca 11 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Bu dil ailesi kendi içinde aşırı derecede farklılıklar gösterir ve Hint-Avrupa ve hatta Nijer-Kongo dillerine göre bile çok daha fazla olan bu farklılıklar nedeniyle de tartışmalı durumdadır. Az sayıda tarihsel dil bilimci bu aileyi bir bütün olarak çalışmaya çaba göstermiş ve bunların bazıları da geçerliliğini reddetmiştir. Özellikle tartışmaya yol açan konu, Songhay dillerinin eklenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Cermen dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir dil grubu

Cermen dilleri, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir alt ailedir. Batı, doğu ve kuzey olmak üzere üç alt kola sahiptir; Almanca, Felemenkçe, İngilizce gibi diller batı koluna, İskandinav dilleri kuzey koluna, Gotça gibi diller ise günümüzde ölü olan doğu koluna aittir. Tüm Cermen dilleri Proto Cermence adlı proto dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz dil grubu</span> Türki diller dil ailesinden Şaz Türkçesinin güneybatı kolu

Oğuz grubu Türkî diller dil ailesinden Şaz Türkçesinin güneybatı koludur. Bu gruba ait dillerin toplam konuşan sayısı 120 milyon civarında olup Azerice, Türkçe ve Türkmence, bu gruptaki dillerin yaklaşık %95'ini oluştururlar. Gagauzca, Balkan Gagauz Türkçesinden farklı bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Afro-Asya dilleri</span> eski adıyla Hami-Sami dilleri olup; yaklaşık olarak 375 dilden oluşan bir dil ailesi

Afro-Asyatik, Afrasya veya eski adıyla Hami-Sami dil ailesi, yaklaşık olarak 300 dilden oluşan bir dil ailesi. Afroasya dilleri coğrafi açıdan Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu, Sahel ve Güneybatı Asya'ya yayılmış olup 500 milyondan fazla insan tarafından anadil olarak konuşulmaktadır. Ailedeki en büyük ve baskın dil grubu, 313 milyon anadil konuşuruyla Sami diller kolunda yer alan Arapça değişkeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Karluk grubu</span> Türk dillerinin bir kolu

Çağatay, Karluk ya da Uygur grubu Türk dil ailesinin bir koludur.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika</span> Afrika kıtasının Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruandayı barındıran orta kısmı

Merkezi Afrika Afrika kıtasının ana çekirdeği olarak kabul edilip, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı içerir.

<span class="mw-page-title-main">UTC+01.00</span>

UTC+01:00, UTC'den 1 saat ileri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Zuluca</span>

Zuluca ya da Zulu dili (isiZulu), Zulu halkın dili olup yaklaşık 10 milyon kişi tarafından konuşulur. Bunların çoğu (%95) Güney Afrika Cumhuriyeti'nde yaşamaktadır. Güney Afrika'da Zuluca evde en çok konuşulan (%24) dil olmanın yanı sıra nüfusun %50'si dili anlayabiliyor. 1994'te Güney Afrika Cumhuriyeti'nin resmî dillerinden oldu. Diğer Bantu dilleri gibi Latin alfabesi ile yazılır.

2004 Afrika Uluslar Kupası 24. kez Tunus'ta düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'dır. 2002'de olduğu gibi, bu turnuvada da 16 takım 4'erli şekilde dört gruba ayrılmıştır. Tunus, Fas'ı 2-1 yenerek ilk şampiyonluğunu kazanmıştır.

2006 Afrika Uluslar Kupası 25. kez Mısır'da düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'dır. 2004'te olduğu gibi, bu turnuvada da 16 takım 4'erli şekilde dört gruba ayrılmıştır. Mısır, Fildişi Sahili'ni 0-0 biten maçın sonunda penaltılarla 4-2 yenerek beşinci şampiyonluğunu kazanmıştır.

2013 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında, Afrika Uluslar Kupası'nın 29. organizasyonu olarak Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen futbol şampiyonasıdır. Başlangıçta Libya'nın ev sahipliğini yapacağı açıklansa da CAF daha sonra turnuvanın Güney Afrika'ya alındığını açıkladı. Angola, Gabon ve Ekvator Ginesi ile birlikte Nijerya'nın da teklifini geçen Libya turnuvayı düzenleme hakkını kazandı. Fakat 2011 Libya İç Savaşı nedeniyle turnuvanın Libya'da düzenlenmesinin uygun olmayacağı düşünülerek ev sahipliği Güney Afrika'ya verildi. Mozambik, Namibya, Zimbabve ve Senegal'in teklifleri finale kalamadan reddedildi. CAF tarihinde ilk kez gelecek üç turnuvanın ev sahipleri tek seferde seçildi. 2010 turnuvasını Angola, 2012'yi Gabon ve Ekvator Ginesi, 2013'ü ise Güney Afrika aldı.

<span class="mw-page-title-main">Bantular</span> Afrikada yaşayan etnik grup

Bantular ya da Bantu halkları, Kamerun'un doğusundan Orta Afrika, Doğu Afrika ve Güney Afrika'ya kadar olan Sahraaltı Afrika'da yaşayan ve Bantu dilini konuşan 300–600 etnik gruptan oluşan halklar. Karşılıklı anlaşılabilirlik kriterine göre 250 Bantu dili vardır ve bu diller Ethnologue 'a göre 535 ayrı dilden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Nijer-Kongo dilleri</span> Sahra Altı Afrikada konuşulan en büyük dil ailesi.

Nijer-Kongo dilleri, Afrika'nın konuşur, coğrafî yayılım ve dil sayısı bakımından en büyük dil ailesidir. Ethnologue'a göre yaklaşık 1500 dili barındıran ve 700 milyon konuşuru olan aile; dünyada dil sayısı bakımından en büyük, konuşur sayısı bakımından ise 3. en büyük aile olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Nijerya arması</span> Ulusal arma

Nijerya arması, Afrika ülkesi Nijerya tarafından kullanılan resmî devlet armasıdır. Arma 20 Mayıs 1960 tarihinde Birleşik Krallık kraliçesi II. Elizabeth tarafından kullanıma verilmiştir.

2014 FIFA Dünya Kupası elemeleri CAF İkinci Tur maçları, CAF'tan kupaya katılacak ekipleri belirleyen elemelerin ikinci aşamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika mitolojisi</span> Afrikada Yaşayan Halk ile Kabilelerin dini inanışı olan bir Afrika Geleneksel Dinler

Afrika mitolojisi, pek çok halkın yaşayıp, bin kadar dilin konuşulduğu Afrika kıtasında geleneksel dinleri tabiat dinlerini konu almaktaysa da Arap ve Avrupalıların kolonizasyonu ile birlikte gelen tek tanrılı dinlerin de etkisinde kalmıştır. Afrika dinleri ve mitolojilerine değin ilk kayıtlar 18-20. yüzyıllarda Hristiyan misyonerlerce genellikle yanlış yorumlanarak tutulmuştur ki Swahili dilinde kaydedilen en eski yapıt 1728 yılına ait Tambuka'nın hikâyesi adlı manzum destandır. Sayısız kabilenin yaşadığı Afrika, uzun süre Batılı köle tüccarları tarafından sömürüldüğünden Afrika inançları Karayip adaları ile Amerika kıtasına yayılmış bu arada çeşitli sinkretik dinler ortaya çıkmıştır.

Wolof dili, çoğunlukla Senegal, Gambiya ve Moritanya'da konuşulan Nijer-Kongo dillerine ait bir dildir. Sahra Altı Afrika'nın diğer dillerinin çoğundan farklı olarak tonlu bir dil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'da konuşulan diller</span>

Afrika kıtası genelinde resmî yazım ve eğitim dili farklılık göstermektedir. Bu diller bugüne kadar Afrika kıtası genelinde geçmişte konuşulan ve günümüzde de konuşulmaya devam eden dilleri ifade etmektedir. Burada genel olarak Afrika dilleri deyimi konuşulan diller arasında ses genetiği açısından bir akrabalık olduğunu ifade etmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Afrika Saati</span>

Batı Afrika Zaman Dilimi veya WAT, batı-orta Afrika'da kullanılan bir saat dilimidir.

Yulu, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Sudan ve Güney Sudan'da bulunan bir etnik gruptur. Nil-Sahra dili olan Yuluca dilini konuşurlar. Bu grubun nüfusu birkaç bin kişiden oluşmaktadır.