Sefarad Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Sefaradim, Yahudi-Roma savaşlarından sonra zorunlu göç ile, Kuzey Afrika üzerinden İberya yarımadasına yerleşen ve 1492'de, Elhamra Kararnamesi ile İspanya'dan çıkartılan Yahudi toplumuna verilen isimdir. Kararname sonrasında Yahudi halkının çoğu Portekiz'e kaçmıştır. 5 yıl sonra Portekiz Kralı I. Manuel'in de Portekiz'deki Yahudileri Hristiyanlığa geçmeye zorlamasıyla sınır dışı edilen birçok Yahudi farklı ülkelere kaçmıştır. Sonuç olarak, göçe zorlanan Yahudilerin torunları dünyanın her yerindeki ülkelere taşınarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu ülkelerden bazıları İngiltere, Hollanda, Kuzey Afrika'nın bazı bölgeleri, Türkiye ve İsrail'dir.
Salamon Adato, 1946 ve 1950 seçimlerinde yüksek oy oranları ile seçilerek, TBMM 8. Dönem ve 9. Dönem'de Demokrat Parti İstanbul milletvekilliği yapmış, böylece Cumhuriyet'in çokpartili seçim ortamında seçilerek Meclise giren ve ayrıca bir muhalefet partisinden seçilen ilk gayrimüslim milletvekili olmuş Musevi asıllı Türk siyasetçidir.
Şalom, Türk Yahudi toplumuna yönelik yayın yapan, tamamını gönüllü yazar, köşe yazarı ve çizerlerin oluşturduğu, İstanbul'da yayınlanan haftalık gazete.
İsak Haleva, Türkiye Yahudileri hahambaşıdır.
Neve Şalom Sinagogu, İstanbul'un Karaköy semtinde bulunan bir sinagogdur. Pazar, 25 Mart 1951'de açılan dönemin Türkiye Hahambaşı Rav. Rafael David Saban'ın katılımı ile yapıldı. İstanbul'daki sinagogların en büyüğü olan Neve Şalom Sinagogu ise yapılması için 1949'da yıkılan Birinci Karma Yahudi İlkokulu tören salonundan dönüştürülerek inşa edilmiştir. Mimarları Türk Musevileri Elyo Ventura ve Bernar Motola'ydı.
İstanbul'daki sinagoglar, ilk olarak Bizans döneminde şehre gelen Musevilerin dinî gereksinimleri için kurdukları ibadethanelerdir. Kayıtlarda, İstanbul'da ilk sinagoğun MS 318 yılında, bakırcılıkla uğraşan Musevilerin yoğun olarak yaşadığı Halkopratia semtinde inşa edildiği geçmektedir. Bu sinagog, II. Theodosius döneminde kiliseye çevrilse de, şehrin çeşitli noktalarında sinagoglar her dönemde varlığını sürdürmüştür. İstanbul'un 1453 yılında Türkler tarafından ele geçirilmesinin ardından da, Museviler İstanbul'daki varlıklarını sürdürmüşlerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 1492 yılında İspanya'dan sürgün edilen Musevilere sığınma hakkı vermesiyle, Osmanlı topraklarındaki Musevi nüfusu büyük oranda artmıştır. Türkiye'de cumhuriyet ilan edildikten sonra, ülkenin dört bir yanındaki pek çok Musevi, İstanbul'a yerleşmiştir.
Zülfaris Sinagogu, İstanbul'da Beyoğlu ilçesinin Galata semtinde bulunan bir sinagog. 1671 tarihinde mevcut olduğu bilinmektedir. Ancak bugünkü bina eski temeller üzerinde, muhtemelen 19. yüzyıl başında, tekrar inşa edilmişti. Çeşitli zamanlarda yapılan restorasyon çalışmalarıyla, günümüze kadar güzelliğini koruyan Zülfaris Sinagogu, Kamhi Ailesinin maddi katkıları ve tarihçi, yazar ve küratör olan Naim Güleryüz'ün öneri ve tasarımıyla 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, olarak 25 Kasım 2001'de açılarak hizmete girmiştir.
Bet İsrael Sinagogu, Neve Şalom Sinagogu Vakfı'na bağlı Şişli, İstanbul'da bir sinagog. 1920'lerde kurulan sinagog 1950'lerde bölgede çoğalan Yahudi nüfusu ve Nazilerden kaçan Yahudiler sebebiyle genişletilmiştir. Türkiye'de en sık kullanılan sinagogdur. 15 Kasım 2003'te terör saldırısına hedef olan bu sinagog, Neve Şalom Vakfı'ndan randevu alınarak ziyaret edilebilir.
İzak Algazi, Türkiye Yahudilerinin ve Sefarad Dünyası'nın hazanlarından biri ve haham.
İstanbul Aşkenaz Sinagogu, Galata Kulesi'nin yakınlarında bulunan bir Ortodoks Yahudilik Aşkenaz sinagogudur. Avusturya-Macaristan'dan Osmanlı'ya yerleşen Aşkenaz Yahudileri tarafından 1900'de kurulmuştur. Modern Türkiye'deki toplam Yahudi popülasyonunun %4'ünü oluşturan Aşkenazların kurduğu üç sinagogtan ayakta kalan tek sinagogdur.
Caddebostan Bet El Sinagogu ya da Caddebostan Sinagogu, Kadıköy'de 1953'te inşa edilmiş bir sinagogdur. Hahambaşılığının Türk otoritelerine başvurusu sonrası 1 Nisan 1961'de ibadete açılmıştır. Binanın mimarı Albert Arditi'dir. Bölgede artan Yahudi nüfusuyla İstanbul'un Anadolu yakasında en çok ziyaret edilen sinagogu haline gelmiştir. Sinagog, Hahambaşılıktan izin alınarak ziyaret edilebilir.
Kal de los Frankos olarak da bilinen İtalyan Sinagogu, Haliç'in kuzeyinde bulunan bir sinagogdur. İstanbul'un Comunità Israelitico-Italiana di Istanbul isimli İtalyan Yahudi cemaati tarafından 1800'lerde kurulmuştur. 1931'de eski sinagog yıkılıp aynı yere ikincisi inşa edilmiştir.
Aşağıda Türkiye'deki sinagogların listesi bulunmaktadır.
İstanbul'daki Musevi mezarlıkları, şehirde sayıları 20 bini bulan Musevi cemaatinin kullanımına tahsis edilmiş gömü alanlarıdır. İstanbul'da 2010 yılı itibarıyla Musevi cemaatine ayrılan 8 gömü alanı vardır. Bunlar:
- Acıbadem Musevi Mezarlığı
- Arnavutköy Aşkenaz Mezarlığı
- Arnavutköy Sefarad Mezarlığı
- Hasköy Musevi Mezarlığı
- Kilyos Musevi Mezarlığı
- Nakkaştepe Musevi Mezarlığı
- Ortaköy Musevi Mezarlığı
- Şişli İtalyan Musevi Mezarlığı'dır.
Or Hodeş Sinagogu, geçmişte İstanbul'da bulunan bir sinagogtu. Beyoğlu ilçesinin Galata semtinde, Polonya göçmeni Museviler tarafından kurulmuştu. 1897 yılında, Hahambaşılık Polonyalı Musevilerin kendilerine ait bir ibadethaneleri ve okulları bulunmamasını gerekçe göstererek, Galata semtinde bir sinagog kurmak için başvuruda bulundu. Başvuruları kabul edilince Zürafa Sokağı'nda küçük bir arsa satın alındı ve üzerine sinagog inşa edildi. Sinagogun bir bölümü yaşlılarevi olarak kullanıldı. Polonyalı Aşkenaz cemaatine ait olan sinagog, cemaatin sayısının yıllar içinde azalması nedeniyle Gurjim olarak anılan Gürcü Yahudileri cemaatine devredildi. 1985 yılında Hahambaşılığın kararıyla satıldı.
Çana Sinagogu, İstanbul'da bulunan ancak günümüzde kullanılmayan bir sinagogtur. Fatih ilçesinin Balat semtinde, günümüzde Vodina Caddesi olarak anılan yol üzerinde bulunan sinagogun yapılış tarihine ilişkin kesin bir bilgi olmamakla birlikte, Bizans döneminden beri var olduğu sanılmaktadır. İlk olarak Aşkenaz cemaati tarafından yapılmışsa da, 1663 yılında Sefaradlara devredilmiştir. Sinagog bir dönem Hahambaşılığın mahkeme binası olarak kullanılmış, 1958 yılında binanın onarımı için girişimde bulunulsa da, cemaat azlığı nedeniyle bu tasarıdan vazgeçilmiştir.
Türkiye Hahambaşılığı, Türkiye sınırları içinde yaşayan Sefarad ve Aşkenaz Musevilerinin dinî önderi Hahambaşı'nın yönettiği kuruma verilen addır. Merkezi Beyoğlu, İstanbul'da bulunmaktadır. Papalık ya da patrikhane gibi ruhani bir makam değildir, zira dünyadaki hahambaşılıklar arasında hiyerarşik bir düzen yoktur. Sayıları 80 dolaylarında olan Karay cemaati Türkiye Hahambaşılığı'nın yetkisini kabul etmemekte ve özerk bir topluluk teşkil etmektedirler.
Neve Şalom Sinagogu Vakfı, Türkiye'de faaliyet gösteren cemaat vakfı. Merkezi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinin Karaköy semtinde bulunmaktadır. Vakfa bağlı 5 sinagog, 6 mezarlık vardır. Vakfın yönetimindeki sinagoglar şunlardır:
- Neve Şalom Sinagogu
- Bet İsrael Sinagogu
- Zülfaris Sinagogu
- Burgazada Sinagogu
- Bet Yaakov Sinagogu
500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi, 500. Yıl Vakfı tarafından topluma Türk Yahudilerinin gelenekleri ve tarihi açısından bilgi sunmak amaçlı kurulmustur. 25 Kasım 2001'de açılmıştır. 500. Yıl Vakfı 1989'da 113 Yahudi ve Müslümandan oluşan Türk vatandaşları tarafından Sefaradların 500 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu'na gelişini kutlamak için kuruldu. Müze fikri, müzenin ilk küratörü olan Naim Güleryüz tarafından ortaya atıldı ve Kamhi ailesinin maddi destekleriyle açıldı.
500. Yıl Vakfı, Sefaradların 1492 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na gelişini kutlamak için 1989 yılında İstanbul'da kurulan vakıf.