Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.
Messier nesneleri Charles Messier'in, orijinali 1771 yılında yayımlanan, "Catalogue des Nébuleuses et des Amas d'Étoiles" listesindeki gökyüzü nesneleridir. Bu kataloğun hazırlanma amacı, kendi gibi kuyruklu yıldız avcılarına ve diğer gökyüzü gözlemcilerine, değişmeyen gökcisimleriyle hareketli gökcisimlerinin ayırt edilebilmesine yardım etmekti. Bu katalog, M1 olarak adlandırılmış Yengeç Bulutsusu'ndan, Andromeda'nın yanındaki küçük eliptik bir galaksi olan M110'a kadar gök bilimsel olarak en önemli gök cisimlerinden çoğunu içermektedir.
Messier 65 Aslan takımyıldızında bulunan ve yaklaşık olarak 22 milyon ışık yılı uzaklıktaki ara sarmal gökada. Charles Messier tarafından 1780 yılında keşfedilmiştir. M65, M66 ve NGC 3628 ile birlikte Aslan üçlüsü, gökada kümesi içindedir.
Başak Kümesi yaklaşık olarak 59 ± 4 milyon ışık yılı (18.0 ± 1.2 Mpc) uzaklıkta Başak takımyıldızında bulunan Gökada kümesi. Yaklaşık olarak 1300 (2000 ve üzeri de olabilir) gökada içerir Küme daha büyük olan Yerel süperküme'nin kalbini oluşturur ve Yerel grub'un uzak bir üyesidir. Kütlesi yaklaşık olarak 1.2×1015 M☉ olarak hesap edilir ve yarıçapı 2.2 milyon pc'dir.
Galaksi grubu (veya gökada grubu ya da gökada öbeği), kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluktur. Her biri en az Samanyolu kadar parlak olan (Güneş'in parlaklığının yaklaşık 1010 katı), yerçekimsel olarak bağlı yaklaşık 50 veya daha az üyeden oluşan bir galaksi topluluğudur. Birinci dereceden kümelenme olan gruplardan daha büyük galaksi koleksiyonlarına galaksi kümeleri denir.
Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.
Bir gökada kümesinde bulunan gökadalar arasındaki etkileşimler nispeten sıklık göstermekte olup, evrimlerinde önemli bir rol oynarlar. Etkileşime geçmiş iki gökada çarpışmasa da “gelgit etkileşimleri”nden dolayı hem birtakım eğrilip bükülme deformasyonlarına uğrar, hem de aralarında bir miktar gaz ve toz alışverişi olur. İki gökada arasında çarpışma, birbirlerinin tam üzerine geldikleri ve birleşmelerine imkân tanımayacak ölçüde bir devim niceliğine sahip oldukları zaman meydana gelir. Bu denli etkileşime girmiş gökadalardaki yıldızlar, birbirleriyle çarpışmadan, birbirlerinin arasından geçerler. Bununla birlikte gaz ve tozları etkileşime geçerler. Bu da, yıldızlararası ortamın bozulup ve parçalanıp sıkışmış hale gelmesiyle "yıldız doğumları"nın patlak vermesine neden olur. Gökadaların çarpışması birinde ya da her ikisinde ciddi anlamda, çubuk, halka veya kuyruk benzeri eğilip bükülme bozulmalarına yol açar.
Markarian Galaksi Zinciri, Başak kümesi'nin bir parçası olan gökada dizisi. "Zincir" denmesinin sebebi bu dizinin Dünya'dan bakıldığında düzgün kavisli bir çizgi şeklinde gökyüzünde uzanmasındandır. Adını 1970'lerde diziyi keşfeden Ermeni Astrofizikçi B. E. Markarian'dan almıştır. Zincir içindeki üye gökadalar: M84, M86, NGC 4477, NGC 4473, NGC 4461, NGC 4458, NGC 4438 ve NGC 4435'dir. Zincir içerisinde en az yedi gökadanın tutarlı bir şekilde hareket ettiği görülür, ancak diğerleri şans eseri bu şekilde görülmektedir.
Gökbilimde yüzey parlaklığı, gökadalar ve bulutsular gibi geniş cisimlerin veya gece gökyüzü arka planının, birim başına görünür büyüklüğü veya akı yoğunluğu miktarıdır. Bir nesnenin yüzey parlaklığı, yüzey parlaklığı yoğunluğuna, yani birim yüzey alanı başına yayılan aydınlatma gücüne bağlıdır. Görünür ve kızıl ötesi gökbilimde yüzey parlaklığı, belirli bir filtre bandında veya fotometrik sistemde, genellikle yay-saniye kare başına büyüklük olarak verilir.
Yay Kolu genel olarak Samanyolu gökadasının sarmal kollarından biri olarak düşünülmektedir. Her sarmal kol, gökada merkezinden dışarıya doğru yayılan ve yıldızların oluşturduğu eğik şeritlerdir. Bu devasa yapılar genellikle milyarlarca yıldızdan oluşur ve yay kolu da gökadamızın en büyük kollarından biridir.
NGC 7727, Kova takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 67,84 MIy (20,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 27 Kasım 1785 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 222 olarak "Biçimsiz sarmal kollara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.
Abell 370, Balina takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 6 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesi. Yaklaşık birkaç yüz gökadadan oluşmaktadır. George Abell tarafından keşfedilmiş ve kataloğuna eklenmiştir. Abell Kataloğu'ndaki en uzak kümelerden birisidir.
Başlıca Gökadalar Kataloğu, en parlak 73.197 gökadanın B1950 ve J2000 dönemi ekvatoryal koordinatlarında tanımlamalarını içeren, 1989 yılında yayımlanmış bir gökbilim kataloğudur. Bu katalog, 1983 yılında başlatılan Lyon-Meudon Galaksi Dışı Veritabanı'na (LEDA) dayanmaktadır. Gökadalar, 1989'dan bu yana PGC numarası almaya devam etmişlerdir. Bu nedenle, şu anda PGC numarası olan 1 milyonun üzerinde gökada vardır. 40.932 koordinatın (%56) standart sapması 10″ yay-dakikadan küçüktür. En yaygın 38 kaynaktan toplam 131.601 isim listelenir. Her cisim için mevcut ortalama veriler sunulmuştur:
- 49.102 biçimsel tanımlama,
- 52.954 görünen yarı-büyük ve küçük eksen,
- 67.116 görünen parlaklık,
- 20.046 dikeyhız ve
- 24.361 durum açısı.
Dizin Kataloğu (IC) —ayrıca Index Catalogue of Nebulae, Index Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars, IC I veya IC II olarak da bilinir— Yeni Genel Katalog'a ek olarak sunulan; gökadalar, bulutsular ve yıldız kümelerinin yer aldığı bir katalogdur. İlk defa 1895 yılında yayımlandı ve IC cisimleri olarak da bilinen 5.387 cisme ulaşılmış oldu.
Abell Kataloğu, nominal kırmızıya kayma z <= 0,2 olan zengin gökada kümelerinin tüm-gökyüzü kataloğudur. George O. Abell’in bu kataloğu, orijinali 1958 “Kuzey Araştırması” olan ve sadece 2.712 kümenin olduğu listeye, önceki araştırmalarında ihmal edilen güney yarıküredeki 1.361 kümenin – 1989 "Güney Araştırması" – ilave edilmesi ve gözden geçirilmesiyle hazırlanmıştır.
Caldwell kataloğu, amatör gökbilim gözlemcileri için hazırlanmış, 109 parlak yıldız kümesi, bulutsu ve gökadadan oluşan bir gökbilim kataloğudur. Sir Patrick Caldwell-Moore bilinen adıyla Patrick Moore tarafından Messier Kataloğu'nu tamamlayıcı olarak derlenmiştir.
Galaktik astronomi, esas olarak gökadamız Samanyolu'nu ve içerdiği her şeyi inceleyen bir astronomi dalıdır. Bu, diğer tüm gökadalar da dahil olmak üzere gökadamızın dışındaki her şeyin incelenmesi olan ekstragalaktik astronominin tersidir.
Ekstragalaktik astronomi, Samanyolu gökadasının dışındaki cisimlerle ilgilenen bir astronomi dalıdır. Başka bir deyişle, galaktik astronomi tarafından kapsanmayan tüm astronomik cisimlerin incelenmesidir.
Parlak Yıldız Kataloğu veya Yale Parlak Yıldız Kataloğu, Dünya'dan çıplak gözle görülebilen ve parlaklığı 6.5 veya daha küçük olan tüm yıldızları içeren bir yıldızlar kataloğudur. Kataloğun kısaltmasının BS veya YBS olmasına karşın katalogdaki yıldızlar bunlardan önce kataloğun 1908'deki selefi olan Harvard Üniversitesi Gözlemevi tarafından basılan Harvard Revize edilmiş Fotometri Kataloğu'nun HR indeksini kullanmaktaydı. Katalog, 9096'sı yıldız, 10'u nova veya süpernova ve dördü yıldız olmayan cisim olmak üzere 9110 nesneyi içermektedir.
Markarian gökadaları, diğer gökadalara kıyasla aşırı miktarda ultraviyole emisyonu olan çekirdeklere sahip bir gökada sınıfıdır. Benjamin Markaryan, 1963 yılından itibaren bu tür gökadalara dikkat çekmişti. Bu gökadaların çekirdekleri, O'dan A sınıfına kadar olan yıldızlarla ilişkilendirilen mavi bir renge sahipti ve bu mavi çekirdek, gökadanın geri kalanıyla uyuşmuyordu. Ayrıntılı spektrum, Markaryan'ın termal olmayan bir şekilde üretildiği sonucuna vardığı bir sürekliliği gösterir. Bunların çoğu emisyon çizgilerine sahiptir ve yüksek enerji aktivitesiyle karakterizedir. Markaryan Kataloğu girişleri "Markaryan ####" biçiminde olup; sıklıkla Mrk, Mkr, Mkn ve nadiren Ma, Mk, Mark kısaltmaları şeklinde kullanılır.
