İçeriğe atla

Benjamin Ferencz

Ferencz, Nürnberg davalarının yapıldığı mahkeme salonunda duruyor, 2012

Benjamin Berell Ferencz (11 Mart 1920[1][2][3]- 7 Nisan 2023), Macar asıllı bir Amerikalı avukat. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Nazi savaş suçlarının araştırmacısı ve Birleşik Devletler'in Nürnberg kentinde bulunan yetkililer tarafından düzenlenen on iki askeri dava olan Einsatzgruppen Davasında ABD Ordusu Başsavcısı olarak görev yapıyordu. Daha sonra uluslararası bir hukuk devleti ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kurulmasını savundu. 1985-1996 yılları arasında Pace Üniversitesi Uluslararası Hukuk Profesörü oldu.

Gençliği, eğitimi ve ordu hizmetii

Macaristan Krallığı'ndaki Transilvanya'da doğdu. Ailesi Benjamin Ferencz on aylıkken ABD'ye göç etti. Aile, I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1920 yılında Trianon Antlaşması uyarınca Macaristan'ın Romanya'ya devredilmesinden sonra Macar Yahudilerine uygulanan zulümden kaçmak için Romanya'yı terk etti. Aile, Manhattan'da Aşağı Doğu Yakasında yaşadığı New York'a yerleşti.

Sonraki yılları

2009'da Ferencz, Antonio Cassese ile birlikte Erasmus Ödülü'nü aldı; Ödül, Avrupa kültürüne, topluma veya sosyal bilime önemli katkılar yapan bireylere veya kuruluşlara verilir.[4]

New York Times, Usame bin Ladin'in ölümünden iki gün sonra, 3 Mayıs 2011'de "yasadışı ve haksız yere yürütülen, kitle katillerinden şüphelenilen dahi olsa," demokrasiyi baltaladığını savunan bir Ferencz mektubu yayınladı. Aynı yıl, Uganda'da Thomas Lubanga Dyilo'nun davasında kapanış bildirisini sundu.

16 Mart 2012'de Ferencz, New York Times'ın editörüne gönderdiği bir başka mektupta, Uluslararası Ceza Mahkemesinin Thomas Lubanga'ya olan mahkûmiyetini "uluslararası ceza kanununun gelişiminde kilometre taşı" olarak nitelendirdi.[5]

New York City College'da suç önleme eğitimini tamamladı ve ceza hukuku sınav sonuçlarıyla Harvard Hukuk Fakültesi'nde burs kazandı. Harvard'ta Roscoe Pound'da eğitim gördü ve o sırada savaş suçlarıyla ilgili bir kitap yazan Sheldon Glueck için araştırma yaptı. Ferencz 1943'te Harvard Üniversitesi'nden mezun oldu. Çalışmalarından sonra, Birleşik Devletler Ordusu'na katıldı ve burada uçaksavar topçu birliği olan 115. AAA Tabur Taburunda görev yaptı. 1945'te General Patton'un Üçüncü Ordusu karargahına nakledildi ve orada bir savaş suçları şubesi kurulması ve bu suçlarla ilgili kanıt toplamakla görevli bir ekiple görevlendirildi. Bu görevde, daha sonra ABD ordusu tarafından kurtarılan toplama kamplarına gönderildi.

Nürnberg mahkemesi savcısı

1945 Noelinde Ferencz, Çavuş rütbesine atandı. New York'a geri döndü, ancak birkaç hafta sonra Telford Taylor'ın hukuk ekibindeki savaş sonrası Nürenberg Davaları'nda bir savcı olarak yer alması için işe alındı. Taylor, Ferencz'i, Einsatzgruppen duruşması'nda ilk davasında Başsavcı görevine atadı. Yargılanan 22 adamın hepsi hüküm giydi; Bunlardan 13'ü ölüm cezası aldı, bunlardan 4'ü sonunda sonuçlandı.

Ferencz, 31 Mart 1946'da New York'ta evlendiği karısı Gertrude ile birlikte Nürnberg mahkemesi sonrasında Almanya'da kaldı. Nazilerin zulüm kurbanları için tazminat ve rehabilitasyon programlarının kurulmasına katıldı. Ayrıca 10 Eylül 1952'de imzalanan İsrail ile Batı Almanya arasındaki Tazminat Anlaşmasına ve 1953'te yapılan İlk Alman Tazmin Yasasına yol açan müzakerelerde de yer aldı. 1956'da aileler-o zamana kadar dört çocuğu oldu- Ferencz'in Telford Taylor'ın ortağı olarak özel hukuk bürolarına girdiği ABD'ye döndü.

Uluslararası Ceza Mahkemesinin oluşumundaki rolü

II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonraki deneyimler Ferencz üzerinde belirleyici bir iz bıraktı. 13 yıl sonra ve Vietnam Savaşı olaylarının izlenimi altında Ferencz özel hukuk eğitimini bıraktı ve bundan sonra insanlığa ve savaş suçlarıyla mücadele konularında dünya çapında en yüksek derece görevi görecek olan bir Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulması için çalıştı. Ayrıca bu konuda birkaç kitap yayınladı. 1975 yılında yayınlanan, Uluslararası Saldırganlığın Tanımlanması-Dünya Barışını Araştırma başlıklı ilk kitabında daha önce, böyle bir uluslararası mahkemenin kurulmasını savundu. Ferencz, 1985'ten 1996'ya kadar New York'taki White Plains'de Pace Üniversitesi'nde Uluslararası Hukuk Profesörü olarak çalıştı.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü yürürlüğe girdiğinde, 1 Temmuz 2002'de gerçekten bir Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) kurulmuştur. Bush yönetimi altında ABD antlaşmayı imzaladı ancak onaylamadı. George W. Bush yönetimi, ABD vatandaşlarını ICC'ye getirmekten alıkoyacak diğer devletlerle çok sayıda ikili anlaşma imzaladı.[6]

Ferencz, bu usul üzerine defalarca savundu ve ABD'nin uluslararası konularda da "yasanın herkese eşit şekilde uygulanması" gerektiğini uzun zamandır dayatan bir hukuk devleti olduğu için, ABD'nin çekinceleri olmadan ICC'ye üye olmasını önerdi. Bu bağlamda, 25 Ağustos 2006'da verilen röportajda, sadece Saddam Hüseyin'in değil, George W. Bush'un da yargılanması gerektiğini çünkü Irak Savaşı'nın BM Güvenlik Konseyi tarafından ABD'den izin alınarak başlatıldığını söyledi. 2013'te Ferencz bir kez daha "silahlı kuvvetlerden siyasi bir hedef almak için kullanılması, uluslararası ve ulusal bir suç olarak kınanmalı" dedi.[7] Ferencz, 7 Nisan 2023'te 100 yılı aşan bir ömrün ardından öldü.

Kaynakça

  1. ^ Gale Reference Team: Biography - Ferencz, Benjamin B(erell) (1920-):, Thomson Gale, April 6, 2006.
  2. ^ Logli, Ch.:"Benjamin Ferencz". 13 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2006. , Nuclear Age Peace Foundation, 1999? URL last accessed 2006-12-12.
  3. ^ Ferencz, B.: Photos 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. One of the captions reads "On March 11, 2003, his 83rd birthday, ..." URL last accessed 2006-12-13.
  4. ^ Stichting Praemium Erasmianum: 2009: Antonio Cassese, Benjamin Ferencz 1 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. URL last accessed 2012-11-15.
  5. ^ Letter to NY Times re: Crimes Against Humanity 20 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2012-03-16
  6. ^ Coalition for the International Criminal Court: 2006. Status of US Bilateral Immunity Acts 15 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 2006. URL last accessed 2006-12-12.
  7. ^ "Benjamin Ferencz". Quellen zur Geschichte der Menschenrechte. 22 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Savaş suçu</span> Savaş kanunlarının ihlali sonucu ortaya çıkan durum

Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi</span> İkinci Dünya Savaşının sonunda bir dizi askeri yargılama

Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi veya Nürnberg mahkemeleri, Ekim 1945'te, ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Sovyetler Birliği'nin açtığı dava. Almanya'nın Nürnberg şehrinde yapıldığı için bu isimle anılmıştır. Nazi liderlerine karşı suçlama 4 noktada toplanıyordu: Barışa karşı suç, insanlığa karşı suç, savaş suçları ve ilk üç noktada listelenen suç eylemlerinin ''ortak bir plan ve komplo süreci ile gerçekleştirilmesi.'' 216 oturum süren yargılamalar 1 Ekim 1946 tarihinde sona erdi ve üçü beraat eden, 22'si için idam cezası istenen 24 sanık şu cezalara çarptırıldı: Daha hafif suçlamalarla yargılananlardan 4 kişi 10 ile 20 yıl arasında hapis cezası aldı: Karl Dönitz, Baldur von Schirach, Albert Speer ve Konstantin von Neurath. Üçü ömür boyu hapse mahkûm edildi: Rudolf Hess, Walter Funk ve Erich Raeder. On ikisi hakkında idam cezası verildi ve bunlardan Hans Frank, Wilhelm Frick, Juluis Streicher, Alfred Rosenberg, Ernst Kaltenbrunner, Joachim von Ribbentrop, Fritz Saucker, Alfred Jodl, Wilhelm Keitel ve Arthur Seyss 16 Ekim 1946 tarihinde idam edildi. Firardaki Martin Bormann'a yokluğunda idam cezası verildi. Hermann Göring ise asılmasına saatler kala zehir içerek kendi hayatına son verdi.

Irak Dünya Mahkemesi, ABD'nin Irak'ı 2003 yılında işgal etmesinin ardından, savaş karşıtı hareketin Vietnam Savaşı'na yönelik olarak düzenlenen Russell Mahkemesi'nden ilham alarak tüm dünyanın organize ettiği bir girişimdir.

<span class="mw-page-title-main">Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi</span>

Uzak Doğu Uluslararası Askerî Mahkemesi veya Tokyo Savaş Suçları Mahkemesi, II. Dünya Savaşı sonrasında İmparator Hirohito ve Prens Asaka dışındaki tüm Japon yetkililerinin yargılandığı, Başbakan Hideki Tojo ve üst düzey komutanların idam cezasına çarptırıldıkları uluslararası mahkemedir. Yargılamalar 3 Mayıs 1946'da başlamış ve 12 Kasım 1948'de sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ceza Mahkemesi</span> hükûmetlerarası örgüt ve uluslararası mahkeme

Uluslararası Ceza Mahkemesi, kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.

Uluslararası ceza hukuku, uluslararası hukuk kapsamında bireylerin cezaî sorumluluğunu doğrudan düzenleyen normların bütününü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Uluslararası hukuk suçları soykırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve saldırı suçudur. Bu suçlar söz konusu olduğunda, etkilerinin tek bir devletin ötesine geçtiği ve dolayısıyla uluslararası toplumun bir bütün olarak sorumluların yargılanmasında çıkarı olduğu varsayılır.

<span class="mw-page-title-main">Radovan Karadžić</span> Sırp cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı ve savaş suçlusu Bosnalı sırp siyasetçi

Radovan Karadžić, Bosnalı Sırp siyasetçi, psikiyatrist ve şairdir. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarından mahkûm edildi. Bosna Savaşı sırasında Sırp Cumhuriyeti'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ömer el-Beşir</span>

Ömer Hasan Ahmed el-Beşir, Sudanlı asker ve siyasetçi. 1989-2019 yılları arasında Sudan devlet başkanı ve Ulusal Kongre Partisi'nin lideri. 1989'da tuğgeneral rütbesiyle görev yaptığı Sudan ordusu kansız bir darbeyle hükûmeti devralmış, Ekim 1993'te cuntanın kendisini feshetmesinden sonra devlet başkanlığına getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yargı teşkilatı</span>

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. maddesi uyarınca “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.” Ancak, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkındaki Kanun içinde yer alan bazı belirleyici hükümler haricinde tüm yargı teşkilatının görev ve yetkisini belirleyen kapsayıcı ve genel bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, hangi durumda hangi mahkemenin yetkili olacağı çeşitli kanunlarda dağınık ve sistematikten uzak bir biçimde yer aldığından mevcut mevzuat konuya genel bir bakış sağlamaktan uzak bir görüntü sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Soykırım Sözleşmesi</span>

Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Aralık 1948'de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilmiş ve Ocak 1951'de yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, avukat Raphael Lemkin tarafından Simele Katliamı, Holokost ve Ermeni Kırımına atfedilen soykırım terimini yasal olarak tanımlamaktadır. Sözleşmeye taraf ülkeler, soykırım suçunu önlemek ve cezalandırmakla yükümlüdürler. Sözleşmeyi şu ana dek onayan ülke sayısı 140'tır.

<span class="mw-page-title-main">Srebrenitsa Soykırımı</span> Sırpların Müslüman Bosnalılara uyguladığı soykırım veya Hırvat Soykırımı

Srebrenitsa Soykırımı, 1991–1995 Yugoslavya İç Savaşı'nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği harekât esnasında Temmuz 1995'te yaşanan ve en az 8.372 Müslüman Boşnak erkek ve çocuğun Bosna–Hersek'in Srebrenitsa kasabası ve çevresinde, Ratko Mladić komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Sırp ordusu tarafından sistematik olarak öldürülmesidir. Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır. Kırıma, Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun yanı sıra "Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır. Birleşmiş Milletler, Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önleyememiştir.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlığa karşı suçlar</span> savaş yasalarının ciddi bir ihlalini oluşturan devlet destekli eylem

İnsanlığa karşı suçlar, fiili bir otorite, genellikle bir devlet tarafından veya onun adına işlenen ve insan haklarını ağır biçimde ihlal eden, yaygın veya sistemik suç eylemleridir. Savaş suçlarından farkı, savaş dışında da işlenebilen, bireysel olmayan eylemler olmasıdır. Suçun resmi bir politikanın parçası olması gerekmiyor ve yalnızca yetkililer tarafından hoş görülmesi yeterlidir.

Ağır ceza mahkemesi, Türkiye'de ceza davalarına bakan mahkemeler arasında, kanunlarda öngörülen cezaların ağırlığı kriteri uygulanarak asliye ceza mahkemelerinin görevini aşan tüm suçlara ilişkin davalara bakmakla görevlendirilmiş olan mahkemedir. Ağır ceza mahkemesi kanunların ayrıca görevli kıldığı haller saklı kalmak üzere, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan yağma, irtikap, resmi belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflas suçları ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve "10 yıldan fazla" hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla görevlidirler. Ele aldıkları davaların cezaları daha ağır olduğundan, sulh ceza hakimlikleri ve asliye ceza mahkemelerinden sonra ilk derece ceza mahkemeleri arasında 3. basamakta yer alan yüksek görevli mahkemelerdir. Avukatların görevi sırasında işledikleri suçların yargılaması ağır ceza mahkemesinde yapılır.

<i>Nüremberg Duruşması</i> 1961 yapımı Amerikan filmi

Nüremberg Duruşması, Stanley Kramer'in yönettiği 1961 ABD yapımı film, gerçek olaylara dayanmaktadır. Film sonraki yıllarda bazı özel televizyon kanallarında Nuremberg Mahkemesi adıyla da yayına verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">23 Mart Hareketi</span>

23 Mart Hareketi veya kısaca M23, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doğu bölgelerinde, ağırlıklı olarak Kuzey Kivu eyaletinde faaliyet gösteren isyancı askerî gruptur. Kongo Devrimci Ordusu olarak da bilinir. Çoğunlukla azınlık Tutsi etnik grubundan olan savaşçılarının sayıca 1.200 ile 6.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Silahlı kanadı Genel Makenga Sultani tarafından yönetilmektedir. Grubun Nisan 2012'de DKC hükûmeti ile silahlı bir çatışmanın içine girmesiyle çok sayıda insan yerinden edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg ilkeleri</span>

Nürnberg ilkeleri bir savaş suçunun ne şekilde teşkil ettiğini belirlemek için konulan bir dizi kuraldır. İlkeler II. Dünya Savaşı sonrasında Nazi Partisi üyelerinin Nürnberg Uluslararası Askerî Ceza Mahkemesi'nde yargılanmaları sırasında temel hukuk prensiplerini belirlemek amacıyla Birleşmiş Milletler Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından oluşturuldu.

<span class="mw-page-title-main">Janko Bobetko</span>

Janko Bobetko II. Dünya Savaşı'na ve daha sonra Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı Savaşı'na katılan Hırvat bir generaldi. Yugoslavya'daki II. Dünya Savaşı sırasında ilk anti-faşist askerî birlik olan I. Sisak Partizan Dekolmanı'nın kurucu üyelerinden biriydi. Daha sonra Yugoslav Halk Ordusunda (JNA) askeri bir kariyeri oldu. 1992 yılında Hırvat Ordusu (HV) Genelkurmay Başkanı oldu ve 1995 yılında emekli olana kadar görev yaptı. Bobetko Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından savaş suçlarıyla suçlandı, ancak yargılanmadan önce öldü. Daha sonra başka bir davada Bosna-Hersek'teki suçlar için suçlu bulundu ama temyizde karar bozuldu.

Cinsiyet suçlarının kovuşturulması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet suçlarının kovuşturulmasına yönelik yasal işlemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">IG Farben Davası</span>

IG Farben Davası II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra ABD makamlarının Almanya'daki (Nürnberg) işgal bölgelerinde yaptıkları on iki savaş suçu davasının altıncısıydı. IG Farben, Holokost'ta milyonlarca Avrupalı Yahudi'ye karşı soykırım yapmak için kullanılan Zyklon B gazını üreten Nazilerle müttefik özel Alman kimya şirketiydi.

<span class="mw-page-title-main">Einsatzgruppen davası</span>

Einsatzgruppen davası,, ABD yetkililerinin II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Almanya'nın Nürnberg kentindeki işgal bölgesinde yürüttüğü savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar için açılan on iki davadan dokuzuncusuydu. Bu on iki davanın tamamı Uluslararası Askeri Mahkeme'de değil, ABD askeri mahkemelerinde görüldü. Adalet Sarayı'nın aynı odalarında gerçekleştiler. ABD'deki on iki dava toplu olarak Sonraki Nürnberg duruşmaları veya daha resmi olarak "Nürnberg Askeri Mahkemeleri'nde Savaş Suçlularının Yargılanması" olarak bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.