İçeriğe atla

Benim Adım Kırmızı

Benim Adım Kırmızı
YazarOrhan Pamuk
TürRoman
Yayım1998
Yayımcıİletişim Yayınları
ISBN975-470-711-1

Benim Adım Kırmızı, Türk yazar Orhan Pamuk'un 1998 yılında yayımlanan romanı.

Konusu, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda geçer. Roman, Sultan III.Murat döneminde çalışan bir grup nakkaşın ağzından anlatılan birbiriyle bağlantılı hikâyelerden meydana gelmiştir.[1] Çok sayıda dile çevrilen eser, Orhan Pamuk'un en çok okunan romanlarındandır.

Konusu

Benim Adım Kırmızı romanı 1591 yılında Osmanlı Padişahı III. Murad'ın saltanat döneminde İstanbul'da geçer. Hicret'in bininci yılında Padişah'ın emri ile Venedik Doç'una hediye olarak gönderilecek bir kitabın hazırlık macerasını konu edinir. Kitabın başlıca kahramanları, sanatçıları evinde barındıran evin kızı Şeküre ve ona âşık olan teyze oğlu Kara'dır.

Vendeik Dolu için kitabı hazırlama işiyle Enişte Efendi görevlendirilmiştir. İstanbul'da pahalılık ve korku hüküm sürmekteyken saray hattatları ve nakkaşları, hazırlanan kitap için gizlice Frenk etkisi taşıyan resimler yaparlar. Sanatçılar, çalışmalarını Enişte Efendi'nin evinde sürdürürler.  Kelebek, Zeytin ve Leylek lakaplı nakkaşlar kitabın nakışlarını yapmakla, Zarif Efendi tezhibi yapmakla görevlendirilmiştir.

Hattatlar ve nakkaşlar karlı bir havanın hüküm sürdüğü 9 gün bounca kahvehanelerde toplanıp meddahların anlattığı hikâyeleri dinleyerek eğlenirler. Farklı anlatıcılar tarafından anlatılan birbiriyle bağlantılı hikâyelerin toplamından meydana gelir. 59 bölümden oluşan kitapta hr karakter kendi dilinden konuşur; ölülerin ve cansız nesnelerin dile gelerek kitabın öyküsünü kendi bakış açılarından anlatır.

Romanda hazırlık macerası konu edilen kitabın hazırlanma sürecinde yapılan işin İslama aykırı olup olmadığı meselesi bir ayrışmaya sebep olur. Nakkaşlardan Zarif Efendi de yapılan nakışın şeytan işi olduğunu söylemeye başlayınca, nakkaşlardan biri kitaba zarar vereceğinden endişelenerek onu öldürüp bir kuyuya atar.

Enişte'nin baldızının oğlu Kara da hazırlanacak kitaba katkısı olacağı düşüncesiyle Enişte tarafından İstanbul'a çağrılmıştır. Zarif Efendi öldürüldükten sonraki günlerde şehre gelir ve Enişte tarafından Zarif Efendi'nin katilinin bulunması ile görevlendirilir.

Romanın kazandığı başarılar

Benim Adım Kırmızı 2002 yılında Fransa'da Prix du meilleur livre étranger, İtalya'da Premio Grinzane Cavour ödüllerini kazandı. 2003 yılında da İrlanda'da çok prestijli bir ödül olan International IMPAC Dublin Literary Award kazandı. Ayrıca 2006 yılında Çin'de en iyi roman seçildi.[2] 60 değişik dile çevrilmiş olan Benim Adım Kırmızı Orhan Pamuk'un en çok okunan romanlarından biridir.[3]

Uyarlamaları

Roman, besteci Aleksander Nowak tarafından “Ja, Şeküre” /(Ben, Şeküre) ismiyle operaya uyarlandı. Şeküre karakterine odaklanan eser, kadınların erkek egemen bir toplumda karşılaştığı zorlukları ve kısıtlamaları vurgular.[4] Opera, Polonya Juliusz Słowacki Tiyatrosu tarafından sahnelenmiş; prömiyeri 2024 yılının Şubat ayında yapılmıştır.[5]

Çevirilerinden bazıları

  • 내 이름은 빨강, :Türkçeden çeviren: Nana Lee
  • My Name is Red, : Erdağ M. Göknar, New York: Knopf, 2001 (İngilizce).
  • Mənim Adım Qırmızı, Türkçeden çeviren Nəriman Əbdurrəhmanlı : [Bakı] 2007 (Azəricə)
  • Mon nom est Rouge, Türkçeden çeviren: Gilles Authier, Paris : Gallimard, 2001 (Fransızca).
  • Rot ist mein Name, Türkçeden çeviren: Ingrid Iren, Münih : Hanser, 2001 (Almanca).
  • Me llamo Rojo, Türkçeden çeviren: Rafael Carpintero, Madrid, Alfaguara, 2003 ISBN 84-204-6618-2 (İspanyolca).
  • Il mio nome è rosso, Türkçeden çeviren: Marta Bertolini ve Şemsa Gezgin, Torino: Einaudi, 2001 (İtalyanca).
  • Zovem se Crvena, Türkçeden çeviren: Ekrem Čaušević ve Marta Andrıć, Saraybosna: Buybook, 2012 (Boşnakça).
  • Zovem se Crvena, Türkçeden çeviren: Ekrem Čaušević ve Marta Andrıć, Zagreb: Vuković & Runjić, 2001 (Hırvatça).
  • Navê Min Sor e, Türkçeden Kürtçeye (Kurmanci)
  • Zovem se Crveno, Türkçeden çeviren: Ivan Panović., Belgrad: Geo Poetika, 2006 (Sırpça).
  • Меня зовут Красный, перевод 2001 (Rusça).
  • Името ми е Червен, 2004 (Bulgarca).
  • Nimeni on Punainen, Türkçeden çeviren: Tuula Kojo, Tammi Kustannusosakeyhtiö 2000 ISBN 951-31-1507-0 (Fince).
  • Mă numesc Roşu, Türkçeden çeviren: Luminiţa Munteanu, Curtea Veche, 2006 ISBN 973-669-208-6 (Rumence).
  • Mitt namn är röd, Türkçeden çeviren: Ritva Olofsson, Norstedts Förlag, Stokholm, 2000 ISBN 91-1-300757-2 (İsveççe).
  • わたしの名は「紅」, Türkçeden çeviren: Dr. Michiko Şendil, 2005 ISBN 978-4894344099, (Japonca).
  • Nazywam się Czerwień, Türkçeden çeviren: Danuta Chmielowska, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007 (Lehçe)
  • Jmenuji se Červená, Türkçeden çeviren: Petr Kučera, Prag: Argo, 2007 (Çekçe)
  • Nevem Piros, Türkçeden çeviren: Edit Tasnádi, Budapeşte : Ulpius-ház Könyvkiadó, 2007 (Macarca)
  • 'Mano Vardas Raudona (Litvanca)
  • Менің атым Қырмызы (Kazakça) Türkçeden çeviren: Amangeldi Kurmetulı, Astana: Foliant, 2016. [1] 2 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

  1. ^ Özcan, Hidayet (22 Haziran 2018). "Nakkaşhanede Oyun: Benim Adım Kırmızı". Söylem Filoloji Dergisi. 3 (1): 7-18. doi:10.29110/soylemdergi.405061. ISSN 2548-0502. 
  2. ^ Pamuk’un çevirmeni Maureen Freely 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV, Erişim tarihi: 13 Haziran 2016
  3. ^ Orhan Pamuk’s novels translated into 60 languages 28 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 12 Haziran 2016
  4. ^ "Orhan Pamuk'un "Benim Adım Kırmızı" Romanı "Ja, Şeküre" (Ben Şeküre) İsmiyle Opera Sahnesinde". ajandakolik. 9 Eylül 2024. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024. 
  5. ^ "'Benim Adım Kırmızı' opera sahnesinde". Velev. 9 Eylül 2024. 9 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Ahmet Enis Batur, Türk şair, yazar ve yayımcıdır.

Erendiz Atasü, Türk yazar, akademisyen, edebiyat eleştirmeni

<span class="mw-page-title-main">Umberto Eco</span> İtalyan filozof

Umberto Eco, İtalyan bilim insanı, yazar, edebiyatçı, eleştirmen ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Elif Şafak</span> Türk yazar, akademisyen ve aktivist

Elif Şafak, Britanyalı-Türk yazar, akademisyen, kadın hakları ve LGBTQ+ aktivisti. İlk romanı Pinhan'ı yayımladığı 1997'den beri eserler vermekte olan yazar, 2009'da yayımlanan Aşk adlı romanı ile Türk edebiyat tarihinin en kısa sürede en çok satan edebi eserinin yazarı unvanına sahip oldu. Eserleri 50'den fazla dile çevrilen Şafak, ''Aşkın 40 Kuralı'' adlı romanı ile BBC'nin "Dünyayı Şekillendiren 100 Roman" listesine girdi. 2017'de Amerika Birleşik Devletleri merkezli Politico dergisi tarafından "Dünyayı daha iyi bir yer yapacak 12 kişi"den birisi olarak seçildi. 2021'de BBC 100 Kadın listesinde Fransa adına yer aldı. 2017 yılında Forbes dergisine göre Türkiye'nin en çok kazanan yazarıdır. Ayrıca yazar Elif Şafak'ın "Bit Palas" isimli kitabında, "Sinek Sarayı" kitabından intihal olduğu gerekçesiyle Anadolu 1. Fikri ve Sinai Haklar Hukuk Mahkemesi yazar ile yayınevinin maddi ve manevi tazminat ödemesine hükmetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Pamuk</span> Nobel ödüllü Türk roman yazarı

Orhan Ferit Pamuk, Türk romancı. Birçok başka edebiyat ödülünün yanı sıra, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü ve 54 yaşında, bu ödülü kazanan en genç edebiyatçılardan biri oldu. Kitapları altmış üç dile tercüme edildi, yüzden fazla ülkede yayımlandı ve 13 milyon baskı yaptı. 2006 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisi arasına seçilen Pamuk, Nobel ödülüne lâyık görülen ilk Türk'tür.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Bernhard</span> Avusturyalı yazar (1931-1989)

Nicolaas Thomas Bernhard, Avusturyalı yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Nakkaş</span>

Nakkaş, Osmanlı döneminde minyatür, tezhip ve diğer süsleme sanatlarıyla uğraşan sanatçılara verilen isimdir. Eski Türk dilinde resim yapan, ressam anlamındadır. Bu sanatçılar, özellikle el yazması kitapları süsleme ve padişah portreleri yapma konusunda uzmanlaşmışlardı. Nakkaşlar Osmanlı döneminde genellikle Saray Nakışhanesi'ne bağlı çalışırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Vedat Türkali</span> Türk yazar, senarist

Abdülkadir Pirhasan, Türk roman ve senaryo yazarı, şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Minyatür</span> kendine has bir biçimi olan resim

Minyatür, kendine has bir biçimi olan resim çeşididir.

Aşağıda Orhan Pamuk'un Türkçe dışındaki dillerde yayımlanmış eserlerinin listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Duru</span> Türk yazar ve gazeteci (1933-2009)

Mehmet Orhan Duru, Türk öykücü, yazar, gazeteci ve veteriner.

<i>Masumiyet Müzesi</i> Orhan Pamuka ait roman

Masumiyet Müzesi, Orhan Pamuk'un 29 Ağustos 2008 tarihinde İletişim Yayınları tarafından piyasaya sunulan aşk romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nakkaş Osman</span> Osmanlı minyatür sanatkârı

Nakkaş Osman 16. yüzyıl yarısı sonrası Osmanlı İmparatorluğu dönemi baş minyatürcüsü. Doğum ve ölüm tarihleri hakkındaki bilgiler zayıf olmakla birlikte onun çalışmalarının çoğu 16. yüzyılın dördüncü çeyreğinin sonlarına tarihlenir.

Hidayet Karakuş, Türk şair, yazar, öğretmen.

Erdağ Göknar, Duke Üniversitesi Türkçe bölümünde yardımcı doçent ve aynı zamanda edebiyat çevirmeni. Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı eserini İngilizceye "My Name is Red" adı altında çevirdi ve bu çeviriden dolayı 2003 yılında Orhan Pamuk'la birlikte International IMPAC Dublin Edebiyat Ödülünü aldı.

Saf ve Düşünceli Romancı, Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk'un, Harvard Üniversitesi'nin Charles Eliot Norton Dersleri adlı konferans serisi için hazırladığı ders notlarından ve konuşma metninden oluşan, ilk olarak The Naive and the Sentimental Novelist adıyla İngilizce yayımlanan kitabıdır. Türkçe ilk baskısı 2011 yılının Eylül ayında İletişim Yayınları tarafından yapılan kitap yedi ana bölümden oluşmakta ve Pamuk'un edebiyat ve sanat anlayışını bir bütün olarak ortaya koymaktadır. Pamuk kitabı bir dönem birlikte yaşadığı Hint yazar Kiran Desai'ye ithaf etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Masumiyet Müzesi (müze)</span> Müze

Masumiyet Müzesi, Orhan Pamuk'un aynı adlı eserinden yola çıkarak oluşturduğu müzedir. İstanbul'da 19. yüzyıldan kalma bir ev yazar tarafından müzeye dönüştürüldü. Müze, bir romanın kurmaca evreninden yola çıkılarak oluşturulan ilk müzedir. 17 Mayıs 2014'te Avrupa Yılın Müzesi Ödülü'nü aldı. Romanın kahramanı Kemal Basmacı'nın aşkı Füsun'un evine yaptığı ziyaretler ve o ev ziyaretinde topladığı eşyalardan oluşan Masumiyet Müzesi, romanda Füsun ile ailesinin yaşadığı ev olarak yer alıyor. Müzede, kitabın seksen üç bölümüne düşecek şekilde seksen üç ahşap vitrin düzenlenmiş durumda.

Nikola Nakkaş Efendi (1825, Beyrut, Maruni asıllı Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Nakkaş Baba Mezarlığı</span> İstanbulun Üsküdar ilçesinde bir mezarlık

Nakkaş Baba Mezarlığı diğer bilinen isimleri ile Bahri Baba Mezarlığı veya Nakkaştepe Mezarlığı, İstanbul'un Üsküdar ilçesi Kuzguncuk mahallesinde bulunan bir Müslüman mezarlığı. Mezarlığın bakımı ve işletmesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmaktadır.