Benguela yunusu - Turkipedia

Benguela yunusu

Korunma durumu

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Cetacea
Alt takım:	Odontoceti
Familya:	Delphinidae
Cins:	Cephalorhynchus
Tür:	C. heavisidii

İkili adlandırma

Cephalorhynchus heavisidii
Gray, 1828

Benguela yunusu
doğal yaşam alanı

Benguela yunusu ya da Heaviside yunusu (Cephalorhynchus heavisidii) Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biridir. Namibya kıyısında ve Güney Afrika'nın batı kıyısında bulunur. Haviside yunusu ve Güney Afrika yunusu diye de bilinir.

İsimlendirme

Heaviside yunusunun adı 19. yüzyılın başlarında Namibya'dan Birleşik Krallık'a bu türden bir yunusu getiren gemi kaptanı Haviside 'ın adından gelmektedir. Ancak ismi deniz memelileri ve diğer hayvan türleri toplayan önde gelen cerrah yüzbaşı Heaviside ile karıştırılmıştır. Bu karışıklık nedeniyle popüler literatürde ikinci isim daha çok kullanılmaktadır.

Fiziksel tanımlama

Benguela yunusu 1,80 metrelik boyu ve 75 kg.'luk ağırlığıyla küçük bir yunustur. Boyutları ve küt burunları nedeniyle bu yunuslar porpoise ile karıştırılırlar. Başları koyu gridir. Sırtlarının ön kısmı ile yanları daha açık gridir. Sırt yüzgeçleri, kuyrukları ve sırtlarının arka kısmı yine koyu gridir. Karınları beyazdır ve sırt yüzgeci altında yanlarda beyazlıklar bulunur.

Erkekler cinsel erişkinliğe 7-9 yıl arasında ulaşır. Dişiler de aynı zamanda doğurganlığa ulaşır. Hamilelik dönemi büyük bir olasılıkla on aydır. Çiftleşme ilkbaharda ve yazları olur. Dişilerin her üç yılda bir doğurduğuna inanılmaktadır. Benguela yunusunun bilinen maksimum yaşı yirmi yıldır. Görece kısa olan bu yaşam süresi ve aralıklı doğumlar doğal olarak popülasyonun düşük bir artış hızına sahip olmasına neden olur. Bu nedenle bu türün popülasyon sayısı avlanmaya karşı oldukça hassastır.

Davranış

Benguela yunusları hareketli ve sosyal hayvanlardır. Tipik olarak 5-10 bireyden oluşan ve bazen de daha büyük gruplarla dolaşırlar. Çok hızlı yüzebilirler. Oyunlarının ve sosyal aktivitelerinin bir parçası da dik olarak denizden dışarı sıçramak, havada dönmek ve ses çıkarmadan ve su sıçratmadan tekrar denize dalmaktır.

Popülasyon ve dağılım

Her ne kadar Namibya'nın İskelet Sahili açıklarında gözlemlenebilseler de Benguela yunusu biliminsanları tarafından sistematik olarak incelenmemiştir. Namibya'nın kuzey sahilinde 17&deg güney enleminden Güney Afrika'nın güney ucuna kadar bir aralıkta görülmektedirler. Cape Town gibi nüfusu yoğun şehirlerle, Walvis Bay gibi kasabalardan gözlemlendikleri bildirilmektedir. Lambert's Körfezi'nde jıyıdan ya da limandan yapılan tekne gezilerinde görülebilirler. Sayıları hakkında bir tahminde bulunulmamıştır.

Notlar

Balinalar Uzmanlık Grubu (1996). Cephalorhynchus heavisidii. 2006 IUCN Kırmızı Liste. IUCN 2006. 8 Mayıs 2006'da çekildi. Bilgibankası girişinde bu türün neden tehdit altında olduğu açıklanmaktadır.
National Audubon Society: Guide to Marine Mammals of the World Reeves, Stewart, Clapham and Powell, (2002)
Cephalorhynchus dolphins, Encyclopedia of Marine Mammals, p200-202, Stephen M. Dawson (1998) ISBN 0-12-551340-2

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ganj ve İndus nehir yunusu</span>

Ganj nehir yunusu ve İndus nehir yunusu Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da bulunan tatlısu ya da nehir yunusları üstfamilyasının iki alttürüdür. 1970'lerden itibaren iki ayrı tür olarak nitelendirilmektedirler. Ganj nehri yunusu çoğunlukla Hindistan'da Ganj Nehri ve kollarında, İndus nehir yunusu da Pakistan'da İndus Nehri'nde bulunur. Ancak 1998 yılında balinalar üzerine yapılan bir taksonomi çalışması sonucunda bu iki yunus tekrar tek tür olarak listelenmiştir. Bu türün adı Ganj ve İndus nehir yunusu ya da daha genel adıyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de çok fazla yaygın değildir.

<span class="mw-page-title-main">Amazon nehir yunusu</span>

Amazon nehir yunusu ya da diğer adlarıyla Boto, Pembe nehir yunusu Amazon Nehri ve Orinoco Nehri sistemlerinde bulunan bir tatlısu nehir yunusudur. Nehir yunuslarının en büyüğü olan bu tür, aynı yaşam alanı içinde bulunan ancak gerçek bir nehir yunusu türü olmayan Tucuxi ile karıştırılmamalıdır.

La Plata yunusu Güney Amerika'nın güneydoğusunda Atlas Okyanusu kıyılarında bulunan bir yunus türüdür. Taksonomik olarak nehir yunusları grubunun bir üyesi olan La Plata yunusu, tatlısuda yaşayan diğer üç nehir yunusu türünün aksine okyanusta ve tuzlusu haliçlerinde yaşar.

Haliç yunusu ya da Tucuxi Amazon havzasındaki nehirlerde ve Güney Amerika'nın kuzey ve doğu kıyılarında denizlerde bulunan bir yunus türüdür. "Tucuxi" adı Tupi dilindeki tuchuchi-ana sözcüğünden türetilmiştir ve türün genel adı olarak kullanılmaktadır. Amazon nehir yunusu gibi gerçek nehir yunusları ile benzer coğrafi bölgelerde bulunmasına rağmen haliç yunusu genetik olarak nehir yunuslarına benzememektedir ve deniz yunusları (Delphinidae) familyasında yer almaktadır. Fiziksel olarak, özellikle de denizde bulunan tipi afalinaya benzer. Ancak yeteri kadar yakın olmadığı için kendi cinsi Sotalia altında sınıflanmıştır. Ayrıca gri yunus, gri nehir yunusu, Guyana nehir yunusu, Amerika ırmak yunusu, Sotali, Bufeo negro ve Bufo negro adları da verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şili yunusu</span>

Şili yunusu, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört yunus türünden biridir. Yunus yalnızca Şili sahillerinde ve Arjantin'in güney ucunda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Alaca yunus</span>

Alaca yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Cephalorhynchus cinsindeki dört yunus türünden biri.

Beyaz başlı yunus, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.

Cephalorhynchus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından ve dört türü barındıran bir yunus cinsidir. Bu cinste şu türler bulunur;

Alaca yunus
Benguela yunusu
Beyaz başlı yunus
Şili yunusu

Atlantik benekli yunusu, Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Kuzey Atlas Okyanusu'nda Gulf Stream'de bulunur. Bu türün yaşlı üyelerinin gövdeleri üzerinde oldukça ayırtedici benekler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik dönücü yunusu</span>

Atlantik dönücü yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve Atlas Okyanusu'nda bulunur. Aynı zamanda Clymene yunusu, miğfer yunusu ve kısa burunlu dönücü yunus adları da verilmektedir.

Çizgili yunus Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış olan bu yunus türüne aynı zamanda Euphrosyne yunusu ve mavi beyaz yunus adları da verilmektedir.

Dönücü yunus, dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen küçük bir yunustur. Sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınmıştır. Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Uzun burunlu dönücü yunus ve pantropik dönücü yunusu diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pantropik benekli yunusu</span> Memeli türü

Pantropik benekli yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

Kambur yunus, Sousa cinsine ait olan yunus türlerine verilen addır. Bu yunusların özelliği erişkin bireylerinin sırtında kambura benzeyen şişkinlikler ve uzamış sırt yüzgeçleridir. Batı Afrika sahillerinde kıyıya yakın bölgelerde Atlantik türleri, Güney Afrika'dan Avustralya'ya olan kıyılarda ise Hint ve Pasifik türlerine rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Gölgeli yunus</span> Yunus türü

Gölgeli yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biri. Güney Yarımküre'nin kıyısularında yaşayan gölgeli yunus oldukça akrobatiktir ve insanlara sokulmayı çok sever. İlk olarak 1828'de John Edward Gray tarafından tanımlanmıştır. Pasifik beyaz yanlı yunusu ile genetik açıdan çok yakından akrabadır ancak günümüzde geçerli olan bilimsel görüşlere göre ayrı türler olarak sınıflandırılmışlardır.

Siyah çeneli yunus ya da Peale yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Bu küçük yunus türü Güney Amerika'nın en güneyinde yer alan Ateş Toprakları'nın çevresindeki sularda yaşar.

Pasifik beyaz yanlı yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Çok hareketli olan bu yunus türü Kuzey Pasifik Okyanusu'nun serin ve ılık sularında bulunur.

Güney gerçek balina yunusu Güney Yarımkürenin soğuk sularında yaşayan küçük ve ince bir memeli türü. İki gerçek balina yunusu türünden birisidir; Diğeri ise Kuzey Yarımkürenin derin okyanuslarında yaşayan kuzey gerçek balina yunusu'dur.

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.