İçeriğe atla

Bengalce

Bengalce
বাংলা
TelaffuzBangla
BölgeGüney Asya
Konuşan sayısı193,263,700  (2001)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiBengal alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil Bangladeş
 Hindistan
Dil kodları
ISO 639-1bn
ISO 639-2ben
ISO 639-3ben
Bengalce'nin konuşulduğu yerler.
Dünyada Bengalcenin konuşulduğu yerlerin haritası.

Bengalce (Bengalce: বাংলা Bangla [baŋˈla]) veya Bengal Dili (Bengalce: বাংলা ভাষা Bangla Bhaşa), bir doğu Hint-Ari dilidir.

Bengalcenin kökeni Güneydoğu Asya'nın Bengal olarak bilinen bölgesidir ve bu bölge, bugünkü Bangladeş'i ve Hindistan'ın Batı Bengal eyaletini ve Tripura ve Assam eyaletlerinin bir kısmını kapsamaktadır. Dili konuşanların sayısı 230,[2][3] 250[4][5] veya kimilerine göre 300 milyon[6][7] civarındadır ve dünyanın en çok konuşulan (beşinci veya altıncı) dillerinden biridir.[8] Ayrıca, 125.000'den fazla sözcüğüyle dünyanın en zengin beşinci dilidir.[9]

Hindistan, Pakistan ve Afganistan'da konuşulan dillerin çoğu (Hintçe, Urdu, vs.) Sanskritçe kökenlidir. Diğer Doğu Hint-Ari dilleriyle birlikte 800-1200 yılları arasında Magadhi Prakrit dilinden kökenlenmiştir. Bangladeş'in resmî dilidir ve Hindistan'ın ikinci en çok konuşulan dilidir.[10][11]

Bengalce, uzun ve zengin edebi geleneğiyle, yüksek kültürel çeşitliliği barındıran bir bölgenin insanlarını bir araya getirir ve aynı zamanda Bengal milliyetçiliğinde önemli bir rol oynar. Bengalce'nin en önemli kişiliklerinden biri edebiyat Nobel Ödülü sahibi Rabindranath Tagore'dur. Tagore, Nobel ödülü almış ilk Asya'lıdır ve aynı zamanda hem Hindistan hem de Bangladeş Ulusal marşlarını bestelemiştir, bu iki ülkenin de ulusal marşı Bengalce'dir.

Bangladeş'in Pakistan'ın bir parçası olduğu bir dönemde, Urdu dili, milli dil olarak her alanda kullanılmak üzere, Bengalce'yi baskılamak amacıyla kullanılmış, ayrıca Bengalce'nin de Arap alfabesiyle yazılması istenmiştir. Bütün bunlar üzerine, güçlü bir dil bilinci olan Bangladeş'liler (o zamanın Doğu Pakistan'lıları) Bengal Dil Hareketi'ni başlatmışlar, 21 Şubat 1952'de Bengal dilinin ve alfabesinin yazımını sürdürmek amacıyla yapılan protestolarda birçok insan ölmüştür. O günden bu yana 21 Şubat Bangladeş'te Dil Hareket Günü olarak anılmaktadır ve 17 Kasım 1999'da UNESCO tarafından Uluslararası Anadil Günü ilan edilmiştir.

Kökeni ve Tarihçesi

Yazısı

Bengal yazısı, Latin yazısından farklı olarak, heceseldir. Asamca, Manipuri ve Munda gibi dillerin yazımında da kullanılır. Orijinalde 50 harflik Sanskritçeyi yazmak için tasarlanmıştır.[12][13] Bengalce'ye has 10 harfin eklenmesiyle de alfabesinde 60 harfe sahip olmuştur.

Bengal yazısıyla "Seni seviyorum“: Ami tomake bhalobashi

Ancak gramer incelemeleri genelde bu 50 harflik alfabe üzerinden yapılır. Bu harflerin on altısı sesli, otuz dördü sessizdir. Her sessiz harf, ilk sesli harfi "অ" harfini bünyesinde içerir. Yazımda, büyük harf veya küçük harf kavramı yoktur. Soldan sağa yazılır.[14]

Alfabe

Sesliler[15][16]
HarfHarfin/Sesin Türkçe KarşılığıTranskripsiyonTransliterasyonIPA
অa ile o arası 3 farklı sesô ve oa/ɔ/ and /o/
আaaá/a/
ইiii/i/
ঈiiii/i/
উuuu/u/
ঊuuú/u/
ঋririr/ri/
ৠririrr/ri/
ঌlrilrilr/lri/
ৡlrilrilrr/lri/
এee ve êe/æ/ ve /e/
ঐai ile oi arası bir sesoiae/ɔj/
ওooo/o/
ঔowa - owo arası / owouao/ow/
অংang - ong arası / ngôņaḿ/ŋ/
অঃah - oh arası / hôhah/h/
Sessizler
HarfHarfin AdıHarfin/Sesin Türkçe KarşılığıTranskripsiyonTransliterasyonIPA
কkaince kkk/k/
খkhaince, nefesli kkhkh/kʰ/
গgaince ggg/g/
ঘghaince, nefesli gghgh/gʱ/
ঙuņagenizden gelen ngŋuņ/ŋ/
চcaçchc/tʃ/
ছchanefesli çchhch/tʃʰ/
জjacjj/dʒ/
ঝjhanefesli cjhjh/dʒʱ/
ঞiņadamaktan gelen nñiņ/n/
টťat (dil damağa değer)ţť/ʈ/
ঠťhanefesli t (dil damağa değer)ţhťh/ʈʰ/
ডd́ad (dil damağa değer)ḍd́/ɖ/
ঢd́hanefesli d (dil damağa değer)ḍhd́h/ɖʱ/
ণńan (dil damağa değer)ņń/n/
তtattt/t̪/
থthanefesli tthth/t̪ʰ/
দdaddd/d̪/
ধdhanefesli ddhdh/d̪ʱ/
নnannn/n/
পpappp/p/
ফphap ile f arasıphph/f/
বbabbb/b/
ভbhanefesli bbhbh/bʱ/
মmammm/m/
যyac veya yyy/dʒ/
রrarrr/ɾ/
লlaince lll/l/
শshaş ve sśsh/ʃ/ / /s/
ষśaşṣś/ʃ/
সsaş ve sss/ʃ/ / /s/
হhahhh/h/
য়kśaçok kuvvetli nefesli kkkhkś
ড়ŕadamaktan rŗŕ/ɽ/
ঢ়ŕhadamaktan nefesli rŗhŕh/ɽ/

Gramer

Dil Hakkında Bazı Bilgiler ve Bazı Örnekler

Söz dizimi, Türkçenin söz dizimine çok yakındır.
Örneğin:

  • Ami = Ben
  • Tumi = Sen
  • Tomake = Seni
  • Bhalobaşi = Seviyorum
  • Ami tomake bhalobaşi = Ben seni seviyorum
  • Torun= Gençlik
  • Bari = Ev
  • Bare = Eve, Evde
  • Caççi = Gidiyorum
  • Ami bare caççi = Ben eve gidiyorum


Türkçe ile ortak birçok sözcük barındırır.

  • Baba = Baba
  • Hawa = Hava, Rüzgâr
  • Sabun, Şaban = Sabun

İyelik Zamirleri

İyelik Zamirleri[16]
TürkçesiTekil ŞahısTürkçesiÇoğul Şahıs
1. ŞahısBenAmiBizAmra
2. Şahıs, çok samimiSenTuiSizTora
2. Şahıs, normalSenTumiSizTomra
2. Şahıs, saygılıSizApniSizApnara
3. Şahıs, normal, yakındaOŞeOnlarŞera
3. Şahıs, normal, uzaktaOOOnlarOra
3. Şahıs, saygılıOTiniOnlarTa(n)ra

Fiil Çekimleri

Fiil çekimleri, aynen Türkçedeki gibi sondan eklemelidir. Sona gelen ekler zamirin tekil/çoğul oluşuna göre değil, zamirin hangisi olduğuna bağlıdır. Yani Ben ve Biz aynı çekilir. O ve Onlar da "ben ve biz"den farklıdır. Zamirlere bağlı olarak beş çeşit çekim vardır:

  • 1. Şahıs (Ami, Amra)
  • 2. Şahıs, çok samimi (Tui, Tora)
  • 2. Şahıs, normal (Tumi, Tomra)
  • 3. Şahıs, normal (Şe, Şera, O, Ora)
  • Saygılı şahıslar (Apni, Apnara, Tini, Ta(n)ra)

Bunlardan, kolaylık olması için, sırayla "1", "2a", "2b", "3" ve "S" diye bahsedeceğim.
Bengalce'de, fiiller mastar halde -a veya -wa ile biterler. Fiiller çekilirken bunlar kalkıp yerine, çekim ekleri gelir.
Örneğin,

  • Bilmek = Cana
  • Ekler
    • 1 -i
    • 2a -iş
    • 2b -o
    • 3 -e
    • S -en

Yerine koyunca:

  • Ami cani = Biliyorum
  • Tui caniş = Biliyorsun (çok küçük bir çocuğa veya çok samimi arkadaşına)
  • Tumi cano = Biliyorsun (arkadaşlarına)
  • O cane = Biliyor (arkadaşın)
  • Apni canen = Biliyorsunuz (büyüğün)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  2. ^ "Indianetzone - Bengali Language". 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  3. ^ "IloveIndia - Bengali Language". 11 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  4. ^ "Ethnologue - Bengali". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  5. ^ "Bangla Online". 18 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  6. ^ "Countries and their cultures - Bangladesh". 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  7. ^ "The Wall Street Journal - India Realtime". 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  8. ^ "Ethnologue - Statistical Summaries". 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  9. ^ Shrii Prabhat Ranjan Sarkar (1985), La Faculté De Connaitre, AMPS, Paris
  10. ^ "Goverment of India". 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  11. ^ "Languages in Descending Order of Strength" (PDF). 14 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2007. 
  12. ^ "Ancient Scripts, Bengali". 16 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008. 
  13. ^ "Bengali Script". 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008. 
  14. ^ "The Bengali Script". 10 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2008. 
  15. ^ Shrii Prabhat Ranjan Sarkar (2000), Varna Vijinana, The Science of Letters, Shree Kali Art Press, Calcutta, India; ISBN 81-7252-179-0
  16. ^ a b Julius Groos Verlag Heidelberg (1970), Lehrbuch des Bengalischen; ISBN 3 872761420

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerice</span> Azerbaycanın resmî dili olan Türk dili

Azerice, Azerbaycanca veya Azerbaycan Türkçesi, Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyanca</span> Roman dili

İtalyanca, çoğunluğu İtalya ve İsviçre'nin güneyindeki Ticino kantonunda yaşayan 61 milyon kişi tarafından konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Latin dilidir. İtalyan asıllı göçmenlerce Amerika Birleşik Devletleri'nde, Arjantin'de, Brezilya'da, Kanada'da ve Avustralya'da da sıkça konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Türkmence</span> Türkmenistanın resmî dili olan Türk dili

Türkmence, çoğunluğu Türkmenistan'da yaşayan Türkmenlerin konuştuğu Türk dil ailesine bağlı Doğu Oğuz dili. Dil, Türkmenistan'daki yaklaşık 7 milyon konuşuru ile resmî dil olup, çevresindeki Afganistan ile İran'ın sınır bölgelerinde de konuşulur.

Kannada ya da Kannadaca; Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın güneybatısında konuşulan, Karnataka eyaletinin resmî dillerinden bir tanesidir. Halkın Kannadias diye adlandırdıkları, kabaca 50 milyon kişinin konuştuğu bir dil olup dünyada en çok konuşulan 30 dilden biridir. Kannada dili, Kannada alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Bu alfabe ise Kadamba alfabesinin geliştirilmiş bir şeklidir. Kannada dilinde yazılmış ilk yazılı belgeler millattan sonraki ilk milenyumda yazılmış, bu bilginin doğruluğu bulunan yazıtlarla kanıtlanmıştır. Dilin edebî gelişimi, 6. yüzyılda Gangalar ve 9. yüzyılda Raştrakutalar döneminde olmuştur. Dilbilim Uzmanları Heyeti'nin Hindistan Kültür Bakanlığına verdiği tavsiyeye ithafen Kannadaca, Hindistan hükûmetince klasik dillerden biri olarak kabul görmüştür. Haziran 2011'de, Mysore'daki Hint Dilleri Merkez Enstitüsü (CIIL) bünyesinde klasik Kannada dili çalışmaları merkezi kurulmuştur. Günümüzde Kannada edebiyatı eserleri Jnanpith ödülleri ve Sahitya Akademi ödülleriyle taçlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Prabhat Ranjan Sarkar</span>

Prabhat Ranjan Sarkar, Hint Guru, ruhani öğretmen, Ananda Marga'nın kurucusu, Tantra felsefesine ve uygulamasına yeni bir yorum getirip yenileyen filozof, çoğunluğu Bengali dilindeki 5018 şarkının bestekarı ve dilbilimci. Ruhsal ismiyle Shrii Shrii Anandamurti olarak bilinir. Yirminci yüzyıldaki en önemli şahsiyetlerdendir. Çok kapsamlı ve geleceğe yönelik etkileri olan düşünceler ve eserler bırakmışt ve çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Binlerce yıllık geçmişi olan Tantrik meditasyon ve felsefesini yenilemiş, bunun Yoga felsefesi ve uygulamasıyla bağlantılarını açıklamıştır. PROUT diye bilinen yeni bir sosyo-ekonomik teoriyi, "Neo-Humanism" diye bilinen “Yeni Humanizma” felsefesini geliştirmiştir. Ölümünden önceki son yıllarında açıkladığı Mikrovita teorisi gelecekteki bilim ile ilgili ipuçları vermektedir.

Telugu dili veya Teluguca, Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın Andhra Pradesh bölgesinde ve Yanam yöresinde ana dil olarak kullanılan, Andhra Pradesh ve Telangana eyaletlerinin resmî dilidir. Ayrıca yer yer Chattisgarh, Karnataka, Maharashtra, Orissa ve Tamil Nadu eyaletlerinde de konuşulmaktadır. Dil, ana dil olarak kullanan insan sayısı bakımından Hindistan'da en fazla konuşulan ikinci dil, Dünya'da da en fazla konuşulan 13. dildir. Dilin kendine ait bir alfabesi bulunmakla birlikte Hindistan'daki dört klâsik dilden biridir. Telugu alfabesi Brahmi alfabesinin bir formu olarak doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Kurtuluş Savaşı</span> Bangladeşin Pakistandan bağımsızlığını kazandığı savaş

Bangladeş Kurtuluş Savaşı, geçmişte Doğu Pakistan adını taşıyan bölgede gerçekleşen ve Bengalce konuşan halkın Bangladeş adı altında kendi kaderini tayin hakkı kapsamındaki bağımsızlığıyla sonuçlanan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Zafer Günü</span>

Bangladeş Zafer Günü, Bangladeş'te, Pakistan Silahlı Kuvvetleri'nin 1971'deki Bangladeş Kurtuluş Savaşı'ndaki yenilgisini ve Bangladeş'in bağımsızlığını anmak için 16 Aralık'ta kutlanan ulusal bir bayramdır. Pakistan Kuvvetleri komutanı General Emir Abdullah Han Niyazi'nin Mukti Bahini ve onların Hint müttefiklerine dokuz aylık sürenin sonunda teslim olup imzaladığı Pakistan Teslimiyet Belgesi kutlanıyor.

Kutsal İbranice veya klasik İbranice, İbranicenin arkaik bir formu olup, Akdeniz ile Şeria Nehri arasında kalan Kenan toprakları denen bölgede Semitik Kenan dillerinden biriydi. Ahit İbranicesi MÖ yaklaşık 10. yüzyıldan, İkinci Tapınak döneminin sonu olan MS 70 yılına kadar kullanılmıştır. Ahit İbranicesi en nihayetinde gelişip Mişna İbranicesine dönüştü ve bu dil MS 2. yüzyıla kadar devam etti. Tanah, sessiz harf iskeletinin ve Orta Çağ'da kullanılmaya başlanan sesli harf sisteminin geçirdiği evrelerin belgesel kanıtıdır. Ayrıca, kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı'ndaki lehçe farklılıkları da göze çarpmaktadır.

Fula İngilizce telaffuz: [ˈfuːlə], Fulani İngilizce telaffuz: [fʊˈlɑːniː] veya Fulah, Batı ve Orta Afrika'da 20 ülkeye yayılan bir süreklilik içinde çeşitli lehçeler olarak konuşulan bir dildir.

Santalice, Santalca veya Santali dili, genellikle Assam, Bihar, Carkhand, Mizoram, Orissa, Tripura ve Batı Bengal'de konuşulan, Ho ve Mundari dilleri ile ilişkili bir Avusturoasya dili. Bu dil ailesinin Munda grubunda yer alan ve grubun en yaygın olarak konuşulan üyesi Santalice, Hindistan Anayasası uyarınca Hindistan'ın tanınmış bölgesel dillerinden biridir. 7.6 milyon civarında konuşura sahip dil, Hindistan, Bangladeş, Bhutan ve Nepal'e yayılmıştır. Dil ayrıca Vietnamca ve Kmerceden sonra en büyük üçüncü Avustroasya dilidir. Santalice, Santalların milli dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Arapça dilbilgisi</span> Arapça dil kuralları

Arapça dilbilgisi Arap dilinin yapısını inceler. Arapça bir Sami dili olmakla birlikte diğer Sami dillerin dilbilgisi kurallarıyla benzerlik göstermektedir.

Bangla TV, Bengalce dili uydu televizyon kanalıdır. 19 Mayıs 2017'den itibaren Bangladeş'te uydu iletimine başladı. Daha önce İngiliz kökenli bir Bangladeşli tarafından İngiltere ve Avrupa'da Bengalce konuşan insanları hedef alan İngiltere merkezli uydu televizyon kanalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anisuzzaman</span>

Anisuzzaman, Bengal Edebiyatı konusunda uzman olan Bangladeşli eğitimci, yazar, aktivist ve akademisyen.

Esperanto dilbilgisi, kuralları aşırı şekilde düzenli olması için tasarlanmıştır. Eklemeli bir dil olan Esperanto'nun kelime dağarcığı Hint-Avrupa dil ailesi, özellikle de Latin, Slav ve Germen dilleri esas alınarak hazırlanmıştır. Esperanto serbest cümle dizimine sahiptir, cümledeki ögelerin yerleri değiştirildiğinde cümlenin anlamı değişmez.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş Film Arşivi</span>

Bangladeş Film Arşivi, Dakka'da bulunan Bangladeş'in ulusal film arşivi olan ve Bangladeş'te üretilen filmleri, reklamları ve diğer görsel medyaları koruyan bağımsız bir kurumdur.

Begum Mushtari Shafi, Bangladeşli yazar, girişimci, kadın hakları aktivisti.

Pohela Boishakh, Bangladeş'in resmi takvimi de olan Bengal takviminin ilk günüdür. 14 Nisan'da Bangladeş'te ve 15 Nisan'da Hindistan'ın Batı Bengal, Tripura ve Assam eyaletlerinde her dinden Bengalli tarafından kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Masum Babul</span>

Muhammed Masum Babul, Bangladeşli yönetmen ve koreograf.

Bimal Kar, stoper mevkiinde oynayan Bangladeşli eski profesyonel futbolcu, hakem ve antrenör.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.