İçeriğe atla

Benekli gelengi

Benekli gelengi
Koruma durumu
Taksonomi edit
Alem: Animalia
Filum: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Rodentia
Familya: Sciuridae
Cins: Spermophilus
Tür:
S. suslicus
Binominal isimlendirme
Spermophilus suslicus

Alttürleri

S. s. boristhenicus
S. s. guttatus
S. s. suslicus

S. suslicus yayılım alanı

     Yerleşik     Varlığı olası, yerleşik

Benekli gelengi ya da benekli yer sincabı (Spermophilus suslicus) Doğu Avrupa'da yaşayan sincap cinsinden bir kemirgendir.[2] Spermophilus suslicus türünün üç alttürü vardır: S. s. boristhenicus, S. s. guttatus, and S. s. suslicus.[3] Habitat kaybı sebebiyle soyu tehdit altındadır.

Tanımı

Benekli gelengi, sırtı beyaz benekli koyu kahverengi bir kürke ve kısa, ince bir kuyruğa sahiptir. Uzunluğu 25 cm (10 in), ağırlığı 280 g (10 oz) olan bu hayvanın dentisyonu şeklindedir ve diğer gelengi türlerinden hem daha ufak, hem de daha asosyaldir.

Yayılım alanı

Belarus, Moldova, Polonya, Avrupa Rusyası ve Ukrayna'da yaşayan bu türün doğal habitatı ılıman otlaklardır. Tarım alanlarında da görülebilirler. Habitat kaybı ve bölünmesi yüzünden tehdit altındadır. Habitat kaybının nedenleri arasında tarım ve ormancılıktaki yükselme, otlakçılıktaki düşüş ve kentsel ve sınai gelişmeler sayılabilir. Ayrıca bazı bölgelerde tarım zararlısı sayılarak avlanırlar.[4]

Benekli gelenginin Polonya ve Rusya'daki mevcut yayılım alanları 20. yy'ın ortalarındakinin sadece %10'una düşmüştür. Şu anki yayılımm alanı düşüşüyle sonraki on yıl içerisinde Polonya'da soylarının tükenmesi olasıdır.

Davranışı

Ukrayna'daki Odessa Oblastı'nda görüntülenen bir benekli gelengi

Benekli gelengi, Ekim'den Nisan'a kadar kış uykusuna yatan güncül bir hayvandır. Sabahları, güneş çevreyi kısmen aydınlatınca dışarı çıkar, öğlen sıcağında yeraltındaki kobuğuna çekilir ve akşamüzeri yemek bulmak için tekrar dolaşmaya başlar. Çoğunlukla ot ve tahılla beslenen bu hayvanlar, bazen küçük omurgalı ve eklembacaklıları da yer.[5]

Diğer gelengi türlerine kıyasla görece kapalı bir habitatta, aktif mevsimlerde görüşü engelleyen uzun otların arasında yaşar.[6] Bireyler, daha büyük bir koloni içerisinde ayrı ayrı kovuklarda yaşar. Bu koloniler, hektar başına 160 bireye çıkabilir. Çiftleşme mevsimi Nisan ve Mayıs arasındadır. Hamileliği 23 ilâ 26 gün sürer. Bir batında 4 ilâ 8 yavru doğar.[7] S. suslicus türü S. pygmaeus ve S. citellus ile doğal ortamda melezleşebilir.[3]

Avcıları

Benekli gelengileri avlayan tüm hayvan türleri hakkında kapsamlı bir çalışma bulunmamakla beraber, gelinciklerin (Mustela nivalis) kovuklara girerek çok sayıda yavruyu öldürdükleri ancak yetişkinlere dokunmadıkları bilinmektedir.[8] Ancak yavru gelengileri öldüren birincil sebep avcılar değil, diğer yetişkin gelengiler olabilir. Her ne kadar vahşi hayvanlarda yavru katli gözlemlenmemişse de esaret altında kendi yavrularını öldürmeye meyillidirler. Öldüren erkek, dişi ya da ikisi birden olabilir ve yavruları yiyebilirler de ölüme de terk edebilirler.

Alarm çağrısı

Benekli gelengi, çeşitli amaçlar için alarm çağrısı yapar. Öncelikle, alarm çağrısı türdeşlerini fark edilen yırtıcılara karşı uyarmada kullanılır. Bireylerin kendilerine özgü alarm çağrıları yaptıkları da gözlenmiştir. Çağrılarda yaşa özgü özellikler bulunmakla birlikte bu hayvanlar tanıdık ve tanımadık bireyleri ya da çağrıda bulunanların cinsiyetini seslerinden anlayamazlar.

Kaynakça

  1. ^ Zagorodnyuk, I.; Glowacinski, Z. & Gondek, A. (2008). "Spermophilus suslicus" 22 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IUCN Kırmızı Listesi. 2008: e.T20492A9208074. doi:10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T20492A9208074.en.
  2. ^ Thorington, R.W., Jr.; Hoffman, R.S. (2005). "Family Sciuridae 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". In Wilson, D.E.; Reeder, D.M (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference 19 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (3. basım.). Johns Hopkins University Press. p. 811. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
  3. ^ a b Helgen (2009). "Generic revision in the holarctic ground squirrel genus" (PDF). Journal of Mammalogy. 90 (2): 270-305. 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Helgen" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  4. ^ Shilova (2010). "Dynamics of colonies of the speckled ground squirrel ( Spermophilus suslicus Guld., 1770) on the northern boundary of the habitat". Biology Bulletin. 37 (5): 532-536. 
  5. ^ Edelman, Andrew, (Ed.) (2011). "Spermophilus suslicus". Encyclopedia of Life. 
  6. ^ Matrosova, Vera A., Daniel T. Blumstein, Ilya A. Volodin, Elena V. Volodina. "The potential to encode sex, age, and individual identity in the alarm calls of three species of Marmotinae." Naturwissenschaften (2011). 98:181-192. doi:
  7. ^ Mammals of Britain & Europe. 1. Londra: HarperCollins. 1993. s. 230. ISBN 0-00-219779-0. 
  8. ^ Matrosova (2007). "Pups crying bass: vocal adaptation for avoidance of age-dependent predation risk in ground squirrels?". Behavioral Ecology and Sociobiology. 62: 181-191. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Benekli gelengi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Memeliler</span> kara omurgalıları sınıfı

Memeliler, hayvanlar aleminin insanların da dâhil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu gelengisi</span> Gelengi cinsi bir yer sincabı

Anadolu gelengisi, Anadolu yer sincabı veya Anadolu tarla sincabı Sciuridae familyasının Marmotini oymağından Spermophilus cinsine bağlı bir kemirgen türüdür. Ermenistan, İran ve Türkiye'de bulunur. Bilimsel adı kabaca “alt kısımları sarı olan tohum sever” olarak çevrilebilir.

<i>Puma</i> memeli türü

Puma, Dağ aslanı veya kugar, Kuzey ve Güney Amerika'da yaşayan; kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir hayvan türüdür. Bu büyük ve yalnız dolaşan kedi kuzeyde Kanada'nın Yukon bölgesinden güneyde And Dağları'nın güneyine kadar oldukça geniş bir alanda yaşar. Bulunduğu çevreye uyum sağlayabilen puma, Amerika kıtasındaki belli başlı her habitatta yer alır. Aşırı avlanma ve doğal yaşam alanlarındaki insan yerleşmeleri sonucu tarihi olarak bulundukları bölgelerde sayıları azalmıştır. Bazı alanlarda son zamanlarda yapılan koruma çalışmaları ile popülasyonlarının arttığına rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Panter</span>

Panter, genel olarak Panthera cinsine ait büyük kedilerin; Türkçede ise özellikle Panthera pardus türünün adıdır. Çoğu dilde pars, jaguar veya puma için kullanılabilir. Özellikle melanistik bireyler sıklıkla bu isimle anılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik benekli yunusu</span>

Atlantik benekli yunusu, Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Kuzey Atlas Okyanusu'nda Gulf Stream'de bulunur. Bu türün yaşlı üyelerinin gövdeleri üzerinde oldukça ayırtedici benekler yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kokarcagiller</span> etçiller (Carnivora) takımından bir familya

Kokarcagiller (Mephitidae), etçiller (Carnivora) takımından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Benekli sırtlan</span> crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türü

Gülen sırtlan olarak da bilinen benekli sırtlan, günümüzde Sahra Altı Afrika'ya özgü Crocuta cinsinin mevcut tek üyesi olarak sınıflandırılan bir sırtlan türüdür. Geniş çeşitliliği ve 27.000 ila 47.000 arasında tahmin edilen fazla popülasyonları nedeniyle IUCN tarafından asgari endişe sınıfında listelenmiştir. Bununla birlikte, türler, habitat kaybı ve kaçak avlanma nedeniyle korunan alanların dışında nüfus kaybı yaşamaktadır. Türler Asya'da ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Geç Pleistosen'in sonuna kadar en az bir milyon yıl boyunca Avrupa'da yer almış olabilir. Benekli sırtlan, Hyaenidae familyasının bilinen en büyük üyesidir ve belirsiz bir şekilde ayıya benzer yapısı, yuvarlak kulakları, daha az belirgin yelesi, benekli postu, çift amaçlı diş yapısı ve daha az meme başı ile diğer türlerden fiziksel olarak ayırt edilir. Ayrıca dişilerin dış genital organları da erkeklerinkine çok benzerlik göstermektedir. Dişi benekli sırtlanlar, dış vajinal açıklığı olmayan, bunun yerine pseudo-penis olarak adlandırılan sahte penise sahip olan tek memeli türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu sincabı</span> Anadolu, Kafkasya ve Ortadoğuda yaşayan ağaç sincabı

Anadolu Sincabı, Kafkas Sincabı veya İran Sincabı, Sincapgiller familyasından güneybatı Asya'da Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar'ın ağaçlarında ve eski yırtıcı yuvalarında yaşayan Sciurus cinsinde ağaç sincabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Boz sincap</span> Ağaç sincabı

Özellikle Kuzey Amerika'nın doğu gri sincabı adlandırması dışında sadece gri sincap olarak da bilinen boz sincap, Sciurus cinsinden bir ağaç sincabıdır. Anavatanı Kuzey Amerika'nın doğusu olup, buradaki en muhteşem ve ekolojik açıdan en önemli doğal orman yenileyicisidir. Dünyanın belirli yerlerine yaygın olarak getirilen boz sincap, özellikle Avrupa'da istilacı bir tür olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çizgili sincap</span>

Çizgili sincaplar (Chipmunk), sincapgiller (Sciuridae) familyasından küçük, çizgili kemirgenlerdir; özellikle de yer sincaplarıdır (Marmotini). Çizgili sincaplar, öncelikle Asya'da bulunan Sibirya çizgili sincabı haricinde Kuzey Amerika'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sincap</span>

Sincap, sincapgiller familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kapuçingiller</span> primat familyası

Kapuçingiller (Cebidae), Yeni Dünya maymunlarına (Platyrrhini) dahil bir primat familyası. Bu familyanın sınıflandırılması çok kez değiştirilmiştir. Bu madde'de kullanılan şekli 14 türü içeren iki cinsi kapsamaktadır: Cebus ve Saimiri.

<i>Callospermophilus lateralis</i>

Callospermophilus lateralis ya da Spermophilus lateralis, sincapgiller familyasından bir yer sincabı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Gelengi</span>

Spermophilus veya gelengi, Sciuridae (sincapgiller) familyasının Marmotini oymağına bağlı Kuzey yarımkürede yayılım gösteren bir kemirgen cinsidir. Latince cins adı Spermophilus "tohum sever" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Uçan sincap</span>

Uçan sincap, sincapgiller familyasının bir oymağıdır. Kuşlar veya yarasalar gibi uçamazlar ancak el bileğinden ayak bileğine uzanan, tüylü, paraşüt benzeri bir zar olan patagium yardımıyla bir ağaçtan diğerine süzülebilirler. Uzun kuyrukları uçuşta denge sağlar. Anatomik olarak diğer sincaplara çok benzerdirler, ancak yaşam tarzlarına uyacak bir dizi adaptasyonları vardır; uzuv kemikleri daha uzundur; el kemikleri, ayak kemikleri ve distal omurları daha kısadır. Uçan sincaplar, uzuvları ve kuyrukları ile süzülme yollarını yönlendirebilir ve kontrol edebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya uçan sincabı</span>

Sibirya uçan sincabı, batıda Baltık Denizi'nden doğuda Pasifik kıyısına kadar uzanan bir dağılışa sahip bir Eski Dünya uçan sincabıdır. Avrupa'da bulunan tek uçan sincap türüdür. Avrupa Birliği'ndeki 27 ülke arasından yalnızca Estonya, Finlandiya ve Letonya'da bulunan Sibirya uçan sincapları Avrupa Birliği içinde savunmasız kabul edilmektedir.

<i>Aeromys tephromelas</i>

Aeromys tephromelas, Sciuridae ailesindeki bir kemirgen türüdür. Brunei, Endonezya ve Malezya'da bulunur. Habitatı, ağaç oyuklarını kullandığı birincil ve ikincil ormanlar ve bahçelerdir. Meyveler, kuruyemişler ve diğer bitkisel maddelerle beslenir. Muhtemelen tehdit altında değildir ve habitat kaybına uyum sağlayabilir. Aeromys tephromelas, diğer sincaplardan daha küçük popülasyonlara sahip olma eğilimindedir çünkü bu türün dişileri nadiren çiftleşir ve sadece küçük bir yavru doğurur.

<i>Eoglaucomys fimbriatus</i>

Eoglaucomys fimbriatus, Sciuridae familyasından bir kemirgen türüdür. Eoglaucomys cinsi içinde monotipiktir. Özellikle Keşmir'de bulunur ancak Afganistan ve Pakistan'ın komşu bölgelerinde de bulunabilir. Geleneksel olarak Hylopetes cinsine dahil edilirdi. Thorington, 1996 yılında diş, penil kemik ve bilek kemiklerindeki farklılıklarından dolayı Eoglaucomys fimbriatus'un kendi cinsindeki konumunu hak ettiğini açıkladı.

<i>Avrupa yer sincabı</i> Gelengi cinsinden bir yer sincabı

Türkiye'de halk arasında Trakya Gelengisi olarak da bilinen Avrupa yer sincabı ya da diğer adıyla Avrupa souslik'i, Sciuridae familyasının Marmotini oymağından Spermophilus cinsine bağlı bir kemirgen türüdür. Spermophilus cinsindeki birkaç Avrupa türü arasındadır. Tüm sincaplar gibi o da kemirgenler takımının bir üyesidir. Güney Ukrayna'dan Anadolu'ya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Sırbistan, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Kuzey Makedonya ve kuzeyde Polonya'ya kadar doğu ve orta Avrupa'da bulunur, ancak Karpat Dağları tarafından ikiye bölünür.

<span class="mw-page-title-main">Batı gri sincabı</span>

Batı gri sincabı, Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika'nın batı kıyısı boyunca bulunan bir ağaç sincabıdır. Bu tür bazı yerlerde gümüş-gri sincap, Kaliforniya gri sincabı, Oregon gri sincabı, Kolombiya gri sincabı ve sancak kuyruğu olarak da bilinir. Üç coğrafi alt türü vardır: Sciurus griseus griseus ; S. g. nigripes ; ve S. g. anthonyi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.