İçeriğe atla

Benal Nevzat Arıman

Benal Nevzat Arıman
Doğum1903
İzmir, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm19 Temmuz 1990
İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
MilliyetTürk
VatandaşlıkOsmanlı İmparatorluğuTürkiye
MeslekYazar, şair, siyasetçi

Benal Zübeyde Arıman[1] (1903, İzmir – 19 Temmuz 1990, İstanbul), Türk yazar, şair, siyasetçi.

V., VI.,VII. ve VIII. dönem TBMM İzmir milletvekilidir. Kadınların Türkiye genel seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını elde ettiği 1935 genel seçimlerinde siyasete girerek Türkiye'nin ilk kadın milletvekilleri arasında yer almıştır. Yayımlanmış piyes ve şiirleri bulunur.

Yaşamı

Gençlik yılları

1903'te İzmir'de doğdu. Babası İzmirli gazeteci ve şair Tevfik Nevzat Bey, annesi Cemile Hanım'dır. Babası, siyasi sebeplerle Adana'ya sürgün edilmişti. 1905'te babasının ölümünden sonra kardeşleri Menije ve Mutahhare ile birlikte Benal Hanım'ı anneleri Cemile Hanım yetiştirdi.

İlköğrenimini İzmir'de Bedreka-yı İrfan adlı özel bir okulda, orta tahsilini İzmir Dame de Sion Fransız Okulu'nda tamamladı.[2] Annesinin teşvikiyle küçük yaşta şiirle tanıştı ve millî piyeslerde rol aldı.[2] 15 yaşında şiir yazmaya başladı. İlk şiiri, Aytım adlı eserinde yer alan "Okurlarıma" adlı şiirdir.[3]

1920'lerin başında kızkardeşleri ile birlikte Paris'teki amcaları Refik Nevzat'ın yanına gitti. Üç kızkardeş Menije Hanım tıp tahsili, Mutahhare Hanım müzik tahsili görmeye başladı.[3] Benal Hanım siyaset bilimi okumak istediyse de siyaset bilimi bölümüne kadın öğrenci kabul edilmediği için Paris Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde öğrenim gördü.[3] Fransızca, Rumca, Sosyoloji ve belediyecilik dersleri aldı.[4] Kardeşleri eğitimlerini yarım bırakarak evlenmiş; ancak Benal Hanım öğrenimini tamamlamıştır.[3]

Siyasi ve edebi çalışmaları

Yurda döndükten sonra Hilâl-i Ahmer ve Himaye-i Etfal gibi kurumlarda sosyal faaliyetlerde bulundu. İzmir'e dönüşünde gördüğü bir sel fotoğrafından etkilenerek yazdığı "Seylâb" adlı şiir, 1924 Temmuzunda Sadâ-yı Hak adlı gazetede yer aldı. Aynı gazetede "Kadın" adlı bir makalesi de yayınladı. Böylece yazın hayatı başlamış oldu. İzmir'in düşmandan kurtuluşu sırasında Halkapınar mevkiinde şehit düşen askerler için, 1926 yılında İzmir Belediyesi'nin açtığı şiir yarışmasına katılan Benal Nevzat, bu yarışmada “Ulu Anıt” şiiriyle birincilik kazandı. Bu şiiri okumasından sonra hem İzmir'de çıkan dergi ve gazetelerde yazılar ile yer almaya başladı.[5]

1926-1932 yılları arasında Hizmet’te, 1927-1929 yılları arasında Ahenk’te, 1927-1928 yılları arasında Fikirler Dergisi’nde, 1929-1934 yılları arasında Anadolu’da ve 1932’de Halkın Sesi’nde şiir, hikâye, makale ve çevirileri yayımlandı. Yazılarında özellikle kadınlarla ilgili meseleleri ele aldı.[6] 1931’de Tokadîzade Şekib’in başkanlığında genç sanatçılar tarafından kurulan Edebiyat Cemiyeti'nde yer aldı.[2] Latin alfabesinin öğrenilmesi ve yaygınlaşabilmesi için çaba harcadı.[4]

1926'da Cumhuriyet Halk Fırkası’na üye oldu. Ertesi yıl partinin Vilayet İdare Heyeti Üyeliğine seçildi ve dört yıl bu görevde kaldı.[6] Halkapınar Şehitler Abidesi’nin 1930 yılındaki açılış töreninde bir şehit kızı olarak yaptığı açılış konuşması, topluluk önünde ilk konuşması oldu.[3]

Türkiye'de kadınların belediye seçimlerinde seçme ve aday olma hakkını elde etmesinden sonra yapılan ilk belediye seçiminde İzmir Belediye Meclisi’ne seçildi, 1930-1934 arasında belediye meclisinde görev yaptı.[6] 1931’de açılan "Uluslararası Paris Sömürge Sergisi"ne İzmir Belediye Meclisi tarafından gönderildi. Üç ay Paris'te kalarak hazırladığı rapor, İzmir Fuarı'nın yapılmasında rol oynadı.[6]

Siyasi faaliyetlerini takip eden Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile,[4] kadınların Türkiye genel seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını elde ettiği 1935 genel seçimlerinde milletvekili adayı oldu; 1155 oy alarak meclise girdi.[4] V., VI.,VII. ve VIII. dönemde İzmir milletvekili olarak üst üste 16 yıl TBMM'de görev yaptı.

Soyadı Kanunu'nun çıkması üzerine Çağatayca "yıldız" demek olan "İştar" adını soyadı olarak aldı. Babasının adı olan Nevzat'ın ismini de ondan bir hatıra olarak -kullandığından V. dönem TBMM kayıtlarında adı "Benal Nevzat İştar" olarak yer aldı.[3] 1936 yılında Neşet Arıman'la evlenip Arıman soyadını alan Benal Hanım'ın bir kızı oldu ve kızına İştar adını verdi.[2] Benal Arıman, Nevzat adını da kullanmaya devam etmiştir; VIII. dönem TBMM'de kayıtlarda Benal Nevzat Arıman olarak geçer.[3]

1973'te Kara Osman adlı tarihî piyesi, 1974'te ise şiirlerini topladığı Aytım adlı kitabı yayımladı.[2] Röportajlarında "İstanbul’un Fethi ve Güzel İren", "Roksolan" ve "Ayfe"r adlı beş perdelik üç piyes, iki roman ve bir kitabı daha olduğunu, bu eserlerin yayımlanmamış olduğunu ifade etmiştir.[4]

Benal Nevzat Arıman, cenaze evraklarında belirtildiğine göre kalp yetmezliğinden, kızının söylediğine göre de belinin kırılmasına bağlı olarak 19 Temmuz 1990'da İstanbul'da öldü.[7]

Kaynakça

  1. ^ "TBMM Albümü 1. Cilt (1920-1950)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022. 
  2. ^ a b c d e Tonga, Necati (20 Haziran 2018). "Benal Arıman". teis.yesevi.edu.tr. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  3. ^ a b c d e f g Kağnıcı, Rabia Merve (2019). "Türkiye'nin ilk kadın milletvekillerinden Benal Nevzat Arıman'ın siyasi, kültürel ve toplumsal faaliyetleri". Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b c d e "ARIMAN, BENAL NEVZAT İŞTAR (1901-1990)". Kent ve Bellek. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  5. ^ Gürel, Ahmet (28 Şubat 2014). "İzmir'in İlk Kadın Milletvekili Benal Nevzat Arıman". Ege Life. 
  6. ^ a b c d "Benal Nevzat Arıman (1903-1990)". Atatürk Ansiklopedisi. 3 Mayıs 2021. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  7. ^ Duruoğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de ilk kadın milletvekilleri". Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdülhak Hamit Tarhan</span> Türk şair, oyun yazarı, diplomat, milletvekili

Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair, oyun yazarı ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Yurdakul</span> Türk şair ve milletvekili

Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili. "Türk Şairi", “Millî Şair” olarak anılır.

Nevzat Ayaz,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Fakihe Öymen</span> Türk siyasetçi

Fakihe Öymen,, Türk eğitimci ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın milletvekillerindendir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin V., VI., VII., VIII. dönemlerinde İstanbul ve Ankara milletvekilliği görevlerinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Faruk Nafiz Çamlıbel</span> Türk şair, siyasetçi, öğretmen (1898 - 1973)

Ahmet Faruk Çamlıbel, Türk şair, siyasetçi, öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Türkân Örs Baştuğ</span> Türkiyenin ilk kadın MVlerinden

Türkan Örs Baştuğ, Türk öğretmen ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Behçet Kemal Çağlar</span> Türk şair ve siyasetçi

Behçet Kemalettin Çağlar, Türk şair ve siyasetçi. Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte Onuncu Yıl Marşı'nı yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1946 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 8. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1946 Türkiye genel seçimleri, 21 Temmuz 1946 tarihinde 8. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir. 5 Haziran'da Milletvekili Seçim Yasası değiştirilmiş ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa tek dereceli seçim esasında gerçekleştirilmiştir.

Nevzat Kösoğlu, Türk siyasetçi ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Hulûsi Alataş</span>

Ahmet Hulûsi Alataş, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Nakiye Elgün</span> Türk siyasetçi ve eğitimci

Nakiye Elgün, Türk siyasetçi ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Mihri Pektaş</span> Türk siyasetçi

Mihri İffet Pektaş, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Esma Nayman</span> Türk politikacı

Fatma Esma Nayman, Türk öğretmen, siyasetçi ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması</span> Atatürk devrimleri sonucu, yerel seçimlerde 1930, genel seçimlerde 1934ten beri kullanılan siyasi hak

Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade eder. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.

Zekiye Gülsen,, Türk siyasetçi. Çanakkale’nin ilk kadın milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk siyasetinde kadınların yeri</span> Türk siyasetinde kadının konumuna genel bakış

Türkiye'de kadınların ulusal siyasette aktif katılımları vardır ve son seçimlerde Türk parlamentosunda kadın sayısı giderek artmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Latife Bekir Çeyrekbaşı</span> Osmanlı-Türk siyasetçi, eğitimci ve aktivist

Latife Bekir Çeyrekbaşı veya Atatürk'ün verdiği soyadı ile Latife Işıkdoğdu, Osmanlı-Türk eğitimci, siyasetçi ve kadın hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Zehra Budunç</span> Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi

Zehra Budunç, Osmanlı-Türk eğitimci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Nevzat Bey</span>

Tevfik Nevzat, Osmanlı şairi, bürokratı, eğitimcisi, yayımcısı, gazetecisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.