İçeriğe atla

Ben R. Mottelson

Ben Roy Mottelson
Kopenhag 1963
DoğumBen Roy Mottelson
9 Temmuz 1926(1926-07-09)
Chicago, Illinois, ABD
Ölüm13 Mayıs 2022 (95 yaşında)
Kopenhag, Danimarka
MilliyetDanimarka ve ABD
Mezun olduğu okul(lar)Purdue Üniversitesi
Harvard Üniversitesi
ÖdüllerWetherill Madalyası (1974)
Nobel Fizik Ödülü (1975)
Kariyeri
DalıNükleer fizik
Çalıştığı kurumlarNordita
Doktora
danışmanı		Julian Schwinger

Ben Roy Mottelson (9 Temmuz 1926, Chicago - 13 Mayıs 2022, Kopenhag), ABD doğumlu Danimarkalı nükleer fizikçi. Atom çekirdeğinin küresel olmayan geometrisi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı 1975 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

Biyografi

Gürcistan'dan Amerika Birleşik Devletleri Illinois eyaletinin Chicago şehrine göç etmiş mühendis Goodman Mottelson'un oğlu olarak doğdu. Chicago'nun kenar banliyolerinden birisi olan La Grange'da Lyons İlçesi Lisesi'nden mezun oldu. 1947 yılında Purdue Üniversitesi'nde lisans eğitimi aldıktan sonra 1950 yılında Harvard Üniversitesi'nde nükleer fizik alanında doktorasını tamamladı. Harvard'dan arkadaşı olan Traveling Sheldon'un isteği üzerine, 1957 yılında Danimarka Kopenhag'da yeni kurulan İskandinav Teorik Fizik Enstitüsü'nde (Nordita) profesör oldu. 1971 yılında ise Danimarka vatandaşı oldu.

1950 ve 1951 yıllarında James Rainwater ve Aage Bohr ile birlikte nükleon davranışlarını tek tek dikkate alan atom çekirdeğinin modellerini geliştirmişlerdi. Etkin bir iç yapıya sahip olarak çekirdek basit damla sıvı tedavisinin ötesine taşındı. Bu modeller, belirli çekirdeklerin küresel olmayan dağılımı dahil olmak üzere nükleer özelliklerini, açıklayabilir ilk örneklerdir.

Mottelson'a James Rainwater ve Aage Bohr ile ortaklaşa olarak yaptıkları "atom çekirdeklerinin kolektif ve parçacık hareketi ile bu bağlantı dayalı atom çekirdeğinin yapısı teorisinin gelişimi arasındaki bağlantıyı ortaya çıkarttıklarından dolayı" 1975 yılında Nobel Fizik Ödülü verildi.[1]

1948 yılında Nancy Jane Reno ile evlenen Mottelson'un bu evlilikten 3 çocuğu bulunmaktadır. Mottelson 1983 yılında Britta Marger Siegumfeldt ile evlenmiştir.[2]

13 Mayıs 2022'de Kopenhag'da 95 yaşında öldü.[3]

Kaynakça

  1. ^ Nobel prize citation 13 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nobelprize.org. Retrieved on 2012-02-18.
  2. ^ "MTI ki kicsoda". 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2013. 
  3. ^ "Dansk nobelprisvinder er død" (Danca). 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü</span>

Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm'de Alfred Nobel'in ölüm günü olan 10 Aralık'ta verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden 5 Nobel Ödülü'nden birisidir. Diğer kategoriler; Nobel Kimya Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür. İlk Nobel Fizik Ödülü, x-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Alman Wilhelm Conrad Röntgen'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Werner Heisenberg</span> Alman teorik fizikçi (1901–1976)

Karl Werner Heisenberg, Alman teorik fizikçi. Kendi ismiyle anılan Belirsizlik İlkesi'ni buldu. Atom yapısı bilgisine katkılarından dolayı 1932 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Atom</span> tüm maddelerin kimyasal ve fiziksel özelliklerini taşıyan en küçük yapıtaşı

Atom veya ögecik, bilinen evrendeki tüm maddenin kimyasal ve fiziksel niteliklerini taşıyan en küçük yapı taşıdır. Atom Yunancada "bölünemez" anlamına gelen "atomos"tan türemiştir. Atomus sözcüğünü ortaya atan ilk kişi MÖ 440'lı yıllarda yaşamış Demokritos'tur. Gözle görülmesi imkânsız, çok küçük bir parçacıktır ve sadece taramalı tünelleme mikroskobu vb. ile incelenebilir. Bir atomda, çekirdeği saran negatif yüklü bir elektron bulutu vardır. Çekirdek ise pozitif yüklü protonlar ve yüksüz nötronlardan oluşur. Atomdaki proton sayısı elektron sayısına eşit olduğunda atom elektriksel olarak yüksüzdür. Elektron ve proton sayıları eşit değilse bu parçacık iyon olarak adlandırılır. İyonlar oldukça kararsız yapılardır ve yüksek enerjilerinden kurtulmak için ortamdaki başka iyon ve atomlarla etkileşime girerler.

<span class="mw-page-title-main">James Chadwick</span> İngiliz fizikçi

James Chadwick, 1932'de nötronu keşfetmesiyle tanınan İngiliz fizikçi. 1935'te bu keşfiyle Nobel Fizik Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Niels Bohr</span> Danimarkalı fizikçi (1885–1962)

Niels Henrik David Bohr, kuantum mekaniği ve atomun yapısının anlaşılması üzerine yaptığı katkılarla tanınan, 1922'de Nobel Fizik Ödülü almış Danimarkalı fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Bohr modeli</span> bir atom modeli

Bohr atom modeli, Niels Henrik Bohr tarafından 1913 yılında, Rutherford atom modelinden yararlanılarak öne sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">James Franck</span> Alman fizikçi (1882 – 1964)

James Franck, Hamburg doğumlu, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü kazanmış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Maria Goeppert-Mayer</span> Alman-Amerikalı teorik fizikçi

Maria Goeppert-Mayer, Alman-Amerikalı fizikçi, fizik dalında atom çekirdeğinin çekirdek kabuğu modeli ile Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülmüştür. Marie Curie’den sonra Nobel Ödülü'ne layık görülen ikinci kadındır.

<span class="mw-page-title-main">Felix Bloch</span> İsviçreli fizikçi

Felix Bloch İsviçreli fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer fizik</span> atom çekirdeğinin yapısı ve davranışı ile uğraşan fizik alanı

Nükleer fizik veya çekirdek fiziği, atom çekirdeklerinin etkileşimlerini ve parçalarını inceleyen bir fizik alanıdır. Nükleer enerji üretimi ve nükleer silah teknolojisi nükleer fiziğin en çok bilinen uygulamalarıdır fakat nükleer tıp, manyetik rezonans görüntüleme, malzeme mühendisliğinde iyon implantasyonu, jeoloji ve arkeolojide radyo karbon tarihleme gibi birçok araştırma da nükleer fiziğin uygulama alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">George Thomson (fizikçi)</span>

George Paget Thomson,, Britanyalı fizikçi. Elektron kırınımının özelliklerini keşfetmesi ve dolayısıyla maddenin dalga özelliğini kanıtlaması sonucu 1937'de Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Eugene Wigner</span>

Eugene Paul "E. P." Wigner, Macar-Amerikalı teorik fizikçi ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Jerome Friedman</span> Amerikalı fizikçi

Jerome Isaac Friedman 28 Mart 1930 Chicago doğumlu Amerikan fizikçidir. Massachusetts Institute of Technology (MIT), fizik fakultesi ve enstitüsünde profesörlük yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Manne Siegbahn</span> İsveçli bilim insanı

Karl Manne Georg Siegbahn FRS X-ışını spektroskopisi alanında yaptığı buluşlar ve araştırmalar için 1924 yılında " Nobel Fizik Ödülü " kazanan İsveçli fizikçidir. Aynı ödülü 1981 yılında oğlu "Kai M. Siegbahn","Arthur L. Schawlow" ve "Nicolaas Bloembergen" ile paylaşmıştır. Şu ana kadar 4 kez baba ve oğul bu ödülü kazandı. Diğer baba-oğullar : William Bragg ve Lawrence Bragg (1915); Niels Bohr (1922) ve Aage Niels Bohr (1975); Joseph John Thomson (1906) ve George Paget Thomson (1937)

<span class="mw-page-title-main">Lev Landau</span> Sovyet teorik fizikçi (1908-1968)

Lev Davidovich Landau teorik fizik alanında pek çok katkı ve araştırma yapmış Bakü doğumlu Yahudi asıllı, Sovyet-Azerbaycanlı fizikçidir. Yoğun maddenin kuantum mekaniği hakkında çalışan Landau, süperakışkanlığı öngörmüş ve 1962 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır. Evgeny Mikhailowich Lifschitz ile çeşitli dillere çevirilen ve klasikleşen fizik kitapları serisini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">James Rainwater</span> Amerikalı fizikçi (1917 – 1986)

Leo James Rainwater, bazı atom çekirdeklerinin asimetrik şekillerin belirlenmesinde yaptığı çalışmalar nedeniyle 1975 yılında Nobel Fizik Ödülü almaya hak kazanmış Amerikalı fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Victor Weisskopf</span> Avusturyalı Amerikalı fizikçi (1908 – 2002)

Victor Frederick "Viki" Weisskopf Avusturya doğumlu Amerikalı teorik fizikçi. Werner Heisenberg, Erwin Schrödinger, Wolfgang Pauli ve Niels Bohr ile doktora sonrası çalışmalar yaptı. Dünya Savaşı sırasında Los Alamos Manhattan Projesi Teorik Bölümü Grup Başkanı idi ve daha sonra nükleer silahların yayılmasına karşı kampanya yürüttü.

Hilde Levi Alman-Danimarkalı bir fizikçidir. O biyoloji ve tıpta radyoaktif izotopların kullanımında öncü olmuştur, özellikle de radyokarbon testi ve otoradyografi tekniklerinde. Hayatının sonraki zamanlarında Hilde bilimsel tarihçi oldu ve George de Hevesy’in biyografisini yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Herbert L. Anderson</span> Amerikalı fizikçi (1914 – 1988)

Herbert Lawrence Anderson, Manhattan Projesi’ne katkı sağlayan Amerikalı nükleer fizikçidir. Ayrıca Amerika’da Kolumbiya Üniversitesi’nin Pupin binasının bodrumunda nükleer fizyonun ilk gösterimini yapan takımın da üyesiydi. Trinity kod adlı ilk atom bombası testinde yer aldı. İkinci dünya savaşı bittikten sonra 1982’ye kadar Chicago Üniversitesi’nde fizik profesörlüğü yaptı. Burada, Fermi’ye Enrico Fermi Enstitü’sünü kurmaya yardım etti ve 1958’den 1962’ye kadar yöneticiliğini yaptı. Kariyerinin ikincisi parçasında ise Los Alomos Ulusal Laboratuvar’ında kıdemli olarak çalıştı. Enrico Fermi Ödülü’nü de aldı. Anderson’ın soyundan Haham Meir Katzenellenbogen The Unbroken Chain’de detaylandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Goldhaber</span> Amerikalı fizikçi (1911 – 2011)

Maurice Goldhaber, 1957'de nötrinoların negatif sarmallığa sahip olduğunu belirleyen Amerikalı fizikçidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.