İçeriğe atla

Belzec imha kampı

Koordinatlar: 50°22′18″K 23°27′27″D / 50.37167°K 23.45750°D / 50.37167; 23.45750
Belzec imha kampı
Bełżec imha kampı SS personeli, 1942
Polonya üzerinde Belzec
Belzec
Belzec
Belzec'in Polonya'daki konumu
Koordinatlar50°22′18″N 23°27′27″E
Tanınma sebebiHolokost
İnşa edenNazi Almanyası
İşletenSchutzstaffel
KomendantChristian Wirth
Asıl kullanım sebebiİmha kampı
Gaz odası sayısı6
MahkumlarPolonyalı, Alman, Çek, Ukraynalı ve Avusturyalı Yahudiler
Ölü434.508 – 600.000
KurtuluşHaziran 1943
Önemli mahkumlarRudolf Reder
İnternet sitesihttps://www.belzec.eu/en/history/camp_history/2
Belzec anıtı, Polonya

Belzec (Lehçe Bełżec, Lehçe telaffuz: [ˈbɛu̯ʐɛt͡s]), Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

İnşası ve işlevi

Belzec komutanı Christian Wirth
1944 yılında Luftwaffe tarafından kamp alanının havadan çekilmiş görüntüsü. Demiryolu platformu, ray hatları, yakım odaları, kurbanların eşyalarının tasnif edildiği bölümler ve SS'e ait binalar işaretlenmiştir.

Toplama ve imha kampı olarak işlev görmüş olan Belzec, Reinhard Operasyonu kapsamında ve Nihai Sonuç'a ulaşmak için inşa edilen üç toplama kampının ilkidir. Özellikle doğu Avrupa'dan toplanan ve getirilen Çingeneler, Yahudiler ve bazı Yahudi olmayan Lehler kurbanlar arasında yer almaktadır. 1941 Eylül ayında Chelmno'da Yahudi ve Çingenelerin gazla öldürülmesine başlanmıştı. Bu yok etme operasyonlarında görev alan Christian Wirth, gazla öldürme konusundaki tecrübelerinden dolayı 1941 yılının Aralık ayında Belzec kampının ilk komutanı olarak atandı. Kampın en şedid döneminde komutan olan Christian Wirth sonrasında 1942 yılının Ağustos'undan kapatılana kadar ise kamp komutanlığını Gottlieb Hering üstlendi. Chelmno Kampı'ndan kaçıp kampın bir ölüm makinesi olduğunu Varşova gettosundaki Yahudilere haber veren Szlamek Bajler; daha sonra Emanuel Ringelblum'a gönderdiği haberde Belzec Kampı için "Belzec’de de Chelmno’da olduğu gibi mezarlar var" yazmıştır.[1]

Mart 1942 ile Aralık 1942 arasında katliam işlevi görmüş bu kampta yaklaşık olarak 434,000 ila 550-600,000 kişinin öldürüldüğü belirtilmektedir.[2][3] Ele geçirilen bir telgraf kaydına göre, kampa Aralık 1942'e kadar getirilen sadece Yahudilerin sayısı 434.508'dir.[4] Bunun yanında getirilen Çingene ve muhalif lehleri de eklendiğinde yarım milyonun üzerinde insan kaybı oluşmaktadır.

Kapatılması

Belzec kampı'nın çalışmaları 1942'de durduruldu ve soykırım izlerini silmek adına makineler ile toplu halde gömülmüş cesetler dahi topraktan çıkartılarak yakıldı.[5] Kampta sağ kalabilenler Sobibor İmha Kampı'na nakledildi. Haziran 1943'e kadar devam eden çalışmalar sonrası kamp alanı arazi haline getirildi.

Sağ kalanlar ve savaş sonrası

Kamp komutanı Wirth ise kampın kapanması sonrasında ve savaş devam ederken 1944 Mayıs'ında bir sokak çatışması sırasında Trieste yakınlarında, Yugoslav partizanlar tarafından zaten öldürülmüştü. Sonderkommando yani imha kapındaki zorunlu çalıştırılan mahkûmlardan ancak yedisi, dünya savaşı sonuna kadar yaşayabilmiş; içlerinden sadece birisi, Lviv'deki bir sabun üreticisi olan Rudolf Reder, mahkemede şahitlik yapabilmiştir. Bunun yanında Chaim Hirszman'ın ifadeleri de Belzec'te yaşananlar hakkındadır ancak savaş sonrası siyasi faaliyetleri sebebiyle şüpheyle yaklaşılmaktadır.[6] Yaşanılan katliamın büyüklüğüne rağmen yetersiz şahitlik ve ifade sebebiyle Belzec Mahkemesi'nin delilleri bu bakımdan yetersiz kalmıştır. II. Dünya Savaşı'nın sonra ermesinden sonra 1964-1965 yılında yapılan Belzec Mahkemesi adı verilen özel bir soruşturma ve yargılama ile kampta işlenen suçlar incelenmiştir. Kesin bir görevlendirmesi olmadığı kaydıyla Josef Oberhauser 4,5 yıl hapis ile cezalandırılmış, diğer sanıkların ise "baskı altında" oldukları gerekçesiyle o dönemki eylemlerinden beraatlerine hükmedilmiştir. Günümüzde halen Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) açısından büyük acıların simge yerlerinden birisidir.

Galeri

  • Ceset yakım rayları
    Ceset yakım rayları
  • Anıt bölgesinde orijinal iniş mevkii
    Anıt bölgesinde orijinal iniş mevkii
  • İnsan külü kaplı alanda mezar taşı olarak kullanılan taşlar
    İnsan külü kaplı alanda mezar taşı olarak kullanılan taşlar
  • Anıttan bir görünüm
    Anıttan bir görünüm
  • Anıttaki sembolik gaz odalarına giden "ölüm yolu"
    Anıttaki sembolik gaz odalarına giden "ölüm yolu"
  • Anıt inşası sırasında SS'in diktiği ağaçlardan sadece bu meşe ağaçları, soykırımın şahidi olarak bırakılmıştır.
    Anıt inşası sırasında SS'in diktiği ağaçlardan sadece bu meşe ağaçları, soykırımın şahidi olarak bırakılmıştır.
  • Anıttan bir görünüm
    Anıttan bir görünüm

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Varşova gettosu". 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  4. ^ Witte, Peter; Tyas, Stephen (Winter 2001). "A New Document on the Deportation and Murder of Jews during "Einsatz Reinhardt" 1942". Holocaust and Genocide Studies (Oxford University Press) 15 (3): 472
  5. ^ "Belzec toplama kampı". 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2016. 
  • Arad, Yitzhak, Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps, (1999)


Şablon:Porajmos

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu Ayaklanması</span>

Varşova Gettosu Ayaklanması, Alman işgali döneminde, 19 Nisan - 16 Mayıs 1943 tarihleri arasında Polonya Genel Hükûmeti 'nin merkezi Varşova şehrinde bulunan Varşova Gettosu'nda devam eden ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">SS-Totenkopfverbände</span> SS organizasyonu

SS-Totenkopfverbände, Nazi Almanyası'nda SS'e bağlı Nazi toplama kamplarının kurulumundan ve idaresinden sorumlu örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Christian Wirth</span>

Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı. Reinhard Operasyonu olarak bilinen operasyonda işgal edilen Polonya'daki Yahudilerin katledilmesinde görev yaptı.

Reinhardt Operasyonu, Nazi planına Polonya Genel Valiliği 'ndeki Polonyalı Yahudiler'i öldürmek için verilen kod isimdi ve toplama kamplarında yakarak kurban etmenin en ölümcül evresinin başlangıcının işaretiydi. Belzec, Majdanek, Sobibor ve Treblinka'da çalışma esnasında, neredeyse iki milyondan çok yahudi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">John Demjanjuk</span> Nazi Kamplarındaki Ukraynalı Gardiyan

Ivan Nikolajoviç Demjanjuk, Yahudi Soykırımı ile ilgili savaş suçu işlediğine dair iddialara sahip Ukrayna asıllı ABD vatandaşı. Yargılanıp mahkûm edildiği 1980'lerde küresel medyanın ilgisinin merkezi haline geldi. Ölümünden kısa bir süre önce, Sobibor'daki 28.000 cinayetin bir parçası olarak tekrar yargılandı ve mahkûm edildi.

<span class="mw-page-title-main">Franz Stangl</span> Nazi komutan

Franz Stangl, II. Dünya Savaşı Nazi Almanyası'nda Sobibor İmha Kampı ve Treblinka İmha Kampı'nın komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu</span>

Varşova Gettosu, 1 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında işgal ettiği Polonya'nın başkenti Varşova'da kurmuş olduğu gettodur. Kurucusu Polonya'nın Genel Valisi Hans Frank'tır. Daha sonra Nürnberg duruşmaları sonucunda idam edildi. Aynı zamanda bu getto Nazi Almanyası'nın işgal ettiği diğer bölgelerde kurmuş olduğu 400'den fazla gettonun en büyüğüdür. Burada yaklaşık 400.000'den fazla Yahudi vardı. Bu gettoda kısmi olarak Romanlar da vardı. Nihai çözüm adı altında Yahudiler'i öldürmeye başlanılmasıyla 254.000 Getto sakini Treblinka imha kampına gönderildi. Bunların hepsi öldürüldü. Ancak bu sevkiyatı durdurmak amacıyla direnişler de gösterildi. Varşova Getto Ayaklanması olarak bilinen ayaklanma gerçekleşti. Toplama kamplarında meydana gelen en büyük direniş, bu kampın imha olmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Peçerski</span>

Aleksandr 'Saşa' Peçerski, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder.

<span class="mw-page-title-main">İmha kampı</span>

İmha kampları, II. Dünya Savaşı dönemindeki Holokost sırasında Nazi Almanyası tarafından milyonlarca Yahudiyi sistematik bir şekilde öldürmek için inşa ettirilmiştir. Polonyalılar, savaştaki Sovyet esirleri ve Çingeneler gibi diğer etnik gruplar da imha kamplarında öldürülmüştür. İmha kamplarındaki kurbanlar en çok gaz odalarında öldürülmüştür. Öldürülmeler ya bu özel amaç için yapılmış kalıcı tesislerde ya da gaz kamyonetlerinde gerçekleşmiştir. Auschwitz-Birkenau ve Majdanek gibi bazı Nazi toplama kampları, 1945 yılında savaşın bitiminden önceki dönemde ikili bir amaca hizmet etmiştir: zehirli gazla imha ve açıktan ölmek üzere olan insanları çok yoğun bir şekilde çalıştırma.

<span class="mw-page-title-main">Kraków Gettosu</span>

Kraków Gettosu, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgâli altında olduğu sırada oluşturulan beş büyük Nazi gettosundan biriydi. Polonyalı Yahudilerin sistematik olarak yok edilmesi amacıyla kurulmuştur. Getto daha sonra Reinhardt Operasyonu sırasında işgücü potansiyeli olanları imha kamplarına gönderilecek olanlardan ayırmak için bir bekleme alanı olarak kullanıldı. Getto, Haziran 1942'yle Mart 1943 arasında tasfiye edildi ve sakinlerinin çoğu 60 kilometrelik demiryolu mesafesi olan Belzec imha kampının yanı sıra Płaszów köle işçi kampına ve Auschwitz toplama kampına sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">101.Yedek Ordnungspolizei Taburu</span>

101.Yedek Ordnungspolizei Taburu Nazi Almanyasında SS liderliğinde görev yapan Ordnungspolizei taburudur. II. Dünya Savaşı sırasında askeri örgütlenmeye geçen Ordnungspolizei taburu Hamburg'da kurulduktan sonra Polonya Seferi'nin ardından Wehrmacht ile beraber işgal edilen topraklara girmiştir. 101. Tabur Leh savaş esirlerinin denetimi gerçekleştirmiş, Lehlerin sürülmesini sağlamıştır. Sonraki dönemde Polonya'da Holokostun gerçekleştirilmesinin asli unsuru olmuş, milyonlarca insanın katledilmesinde rol almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sonderaktion 1005</span>

Sonderaktion 1005, Haziran 1942'den 1944'ün sonlarına kadar yürütülen çok gizli bir Nazi operasyonuydu. Projenin amacı, Polonya'nın Genel Hükümetin işgal ettiği bölgedeki tüm Yahudilerin yok edilmeye çalışıldığı Reinhard Operasyonu kapsamında gerçekleştirilen toplu katliama ilişkin tüm kanıtları gizlemek veya yok etmekti. Resmi olarak Leichenkommandos olarak adlandırılan Sonderkommando mahkum grupları, toplu mezarları açmaya ve cesetleri yakmaya zorlandı. Mahkumlar kaçmalarını önlemek için sıklıkla zincirlendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.