İçeriğe atla

Beluçlar

Kontrol Edilmiş
Beluçlar
بلوچ
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Pakistan Pakistan6.5/7 milyon (2009)[1]
İran İran778,000[2] - 2,000,000[3]
Afganistan Afganistan567,920 (2009) [4]
Umman Umman425,000 (2009)[5]
Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri100,000 [6]
Türkmenistan Türkmenistan28,000 (1993)[7]
Diller
Din
İslam
Sünni ve Şii

Beluçlar (Beluçça: بلوچ / Baloç), Pakistan'nın Belucistan eyaletinde, İran ve Afganistan'da yaşayan bir İran halkıdır. Nüfusları 9 milyondan fazladır. Beluçça ve Brohice dilleri konuşurlar.

Köken bilimi

"Belûc / Baluc / Baloç" olarak da bilinen kelimenin kimi dil bilimcilerce Fars dilinde "göçebe" anlamına geldiği belirtilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmenler</span> Orta Asyada yaşayan bir Türk halkı

Türkmenler Orta Asya'da bulunan bir Türk etnik grubudur, ağırlıklı olarak Türkmenistan, kuzey ve kuzeydoğu İran ile kuzeybatı Afganistan bölgelerinde bulunurlar. Özbekistan, Kazakistan ve Kuzey Kafkasya'da da oldukça büyük Türkmen grupları bulunur. Türk dillerinin Doğu Oğuz kolunun bir parçası olarak sınıflandırılan Türkmen dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">İran dilleri</span>

İran dilleri veya İranî diller, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran dilleri koluna bağlı dil öbeği. Günümüzde 150-200 milyon kişinin bu dil grubuna ait dilleri konuştuğu tahmin edilir. İran dilleri tarihsel gelişim açısından üç gruba ayrılır: Eski İran dilleri, Orta İran dilleri ve Yeni İran dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Taliban</span> Afganistan merkezli İslamcı hareket

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İranlılar</span>

İranlılar, İran vatandaşı ya da İran milletinden olan. İranlı, ülkedeki tüm etnik unsurları kapsayan bir terimdir. Farsça konuşanlara Farsi ya da Pers denilmekte iken tarihsel anlamda Arap-Fars ayrımını belirtmek için Acem sıfatı da kullanılmıştır. İranlı olarak tanımlanan halklar genellikle İran dillerini konuşmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Peştuca</span> dil

Peştuca ya da Afganca, Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Kırk beş harfli bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sistan ve Belucistan</span>

Sistan ve Belucistan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Peştunlar</span> Afganistan ve Batı Pakistana özgü İranî etnik grup

Paştun ya da Peştu, Afganistan'ın güneydoğusu ile Pakistan'ın kuzeydoğusunda yaşayan İranlı bir ulus. Konuştukları dil, İran dillerinden Peştucadır. Afganistan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Paştunlar, Afgan adının bütün Afganistan halkı için kullanılmaya başlamasından önce bu adı taşırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Belucistan, Pakistan</span> Pakistanın en büyük eyaleti

Belucistan, Pakistan'ın en batıdaki ve en büyük eyâleti. Batıdan İran, kuzey ve kuzeybatıdan Afganistan, kuzeydoğudan Hayber Pahtunhva, doğudan Pencab ve Sind eyâletleri ile çevrilidir. Güneyde Umman Denizine 1062 kilometrelik kıyısı vardır. Eyâlet bugünkü sınırlarıyla 1 Temmuz 1970'te oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ketta</span>

Ketta Pakistan'ın Belucistan Eyaleti'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Nimruz</span>

Nimruz Vilayeti (Farsça: ولایت نیمروز, Peştuca: د نیمروز ولایت), Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Beluçça</span>

Beluçça, Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri koluna ait bir dildir. İran'ın güneydoğusunda Sistan ve Belucistan, Pakistan'ın güneybatısında Belucistan eyaletleri, Afganistan'ın güney bölgelerinde ve Türkmenistan'da konuşulmaktadır. Ethnologue'a göre,8,8 milyon konuşanı olan dilin konuşurlarının 6.28 milyonunun Pakistan'da yaşadığı düşünülmektedir. İsa öncesinde Hazar ve komşu bölgelerinde hüküm süren Pers ve Med uygarlıkları ile bağı olan bir dildir. Hint-Avrupa dil ailesine bağlı bir kuzeybatı İran dili olan Beluçça aynı gruptan olan Farsçayla yakından ilişkilidir. Günümüzde Pakistan, Belucistan, doğu İran ve Afganistan'da konuşulmaktadır. Afganistan'da bazı bölgelerde halkın çoğunluğunun konuştuğu bölgesel dillerden biridir. Yoğun olarak konuşulduğu bölgeler için üçüncü resmi dil olarak kabul edilmektedir.

Suran (Farsça:سوران,Sūrān), İran'ın Sistan ve Belucistan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Brohice</span> Dravid dil ailesine bağlı bir dil

Brohice, bir Dravid dilidir. Pakistan'ın Belucistan Eyaleti'nde ve İran, Afganistan ve Türkmenistan'ın çeşitli yerlerindeki Brohiler tarafından konuşulmanın yanı sıra Irak, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde bulunan Brohi gurbetçi toplulukları tarafından da konuşulur. Brohice, Güney Hindistan'ın Dravid dili konuşan en yakın komşu nüfusundan 1.500 km'den fazla bir mesafeyle izole durumdadır. Belucistan Eyaleti'ne bağlı Kalat, Huzdar, Mastung, Ketta, Kaçhi, Nasirabad, Nuşki ve Haran ilçelerinde ağırlıklı olarak Brohice konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">İrani devletler ve hanedanlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İran Devletleri, günümüzde İrani Halklar tarafından kurulmuş olan devletler dir. Günümüzde İranlı'lar tarafından kurulmuş 4 bağımsız 4 özerk 1 eyalet 1 özerk ilçe olarak 10 devlet vardır

<span class="mw-page-title-main">Veziristan Savaşı</span>

Veziristan Savaşı ya da Kuzeybatı Pakistan Ayaklanması, Pakistan Ordusunun, radikal örgütler Pakistan Talibanı, Cundullah, Laşkari İslam, İslam Hukukunun Uygulanması Hareketi, El-Kaide ve DEAŞ'a karşı yürüttüğü savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Belucistan</span> İran platosunun güneydoğusude bir bölge.

Belucistan, Güneybatı Asya'da Beluçların yaşadığı kurak ve dağlık bir bölgedir.

Batı İran dilleri, Doğu İran dilleri ile birlikte Hint-Avrupa dil ailesinin İran dilleri grubunu oluşturan iki koldan biridir. Batı İran dilleri temelde Kuzeybatı İran dilleri ve Güneybatı İran dilleri olmak üzere iki kola ayrılmaktadır. Eski Farsça, Medce, Partça ve Orta Farsça gibi diller İran dillerinin batı grubunda yer almış belgelenmiş en eski dilleridir. Farsça, Kürtçe, Beluçça, Lurca, Zazaca, Talışça, Tatça, Simnanca, Sengserce, Gilekçe gibi diller bu grupta yer almaktadır.

Afganistan, Peştuca ve Darice olmak üzere iki dilin hem resmi hem de en yaygın olarak konuşulduğu çok dilli bir ülkedir.

Koroşça İran dilleri'nin Kuzeybatı İran dilleri kolunda yer alan Beluççanın bir lehçesidir. İran'ın güneyinde, Farseyaletinde konuşulan Koroşçanın 2006 yılında 1000 konuşanı olduğu tespit edilmiştir. Ethnologue'a göre 40 ila 50 aileden oluşan 180 kişi tarafından konuşulmaktadır. Beluçlar'ın yoğun olarak yaşadığı bölgelerden uzak olması nedeniyle gramer ve sözcükleri bakımından Beluççanın diğer lehçelerinden farklıdır.