İçeriğe atla

Bell X-1

Bell X-1
X-1 #46-062 "Glamorous Glennis"
X-1 #46-062 "Glamorous Glennis"
TürüDeneysel roket uçak
Ulusal köken ABD
ÜreticiBell Aircraft Corporation
İlk uçuş19 Ocak 1946
Ana kullanıcıUSAF
Diğer kullanıcılarNASA

Bell X-1, orijinal adıyla XS-1, müşterek National Advisory Committee for Aeronautics (NACA)(en)-USAF süpersonik araştırma projesi ve bu proje dâhilinde ses hızını aşan ilk insanlı uçaktır. Genellikle gizli tutulan X-serisi uçakların ilkidir. II. Dünya Savaşı'nda Almanların savaş sonunda jet motorlu uçak geliştirmesi o yılların teknolojik rekabeti olan hava hız rekoru için ilham kaynağı olmuştur. Savaştan sonra bütün ülkeler artık klasik içten yanmalı motorun uçaklarda kullanılamayacağını anlamıştır. Bu doğrultuda ABD ses üstü hıza çıkılıp çıkılamayacağını araştırmak için X-1 projesini başlatmıştır. X-1 tam anlamıyla bir uçak değildir. Çünkü yerden havalanamazdı. X-1 USAF'a ait bir uçak tarafından gökyüzüne çıkarılır ve boşluğa bırakılırdı. Bir süre sonra pilot roketi ateşler ve deney başlamış olurdu. Deney başarısız olsaydı pilotu kabinden fırlatma sistemi olmadığından pilot ölecekti. Fakat X-1 ses hızını sorunsuz geçmiş ve süzülerek iniş yapmıştır. Aracın pilotu ses hızına yaklaşırken uçağın parçalanacak gibi titrediğini ses hızını geçince ise uçak uzaydaymış gibi kendini boşlukta hissettiğini söylemiştir. Böylece ABD ses hızının geçilebileceğini kanıtladığı gibi bunu başaran ilk ülke olmuştur.

Chuck Yeager "Glamorous Glennis" adlı X-1'in önünde

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Chuck Yeager</span> Amerikalı pilot (1923 – 2020)

Charles Elwood Yeager, Amerikalı pilot.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız hava aracı</span> içinde pilotu olmayan ve uzaktan kontrol edilebilen bir tür hava aracı

İnsansız hava aracı (İHA) veya dron, fiziksel olarak içinde insan bulunmayan bir tür uçan araçtır. Bazen helikopter anlamındaki dikuçar sözcüğünün insansız hava aracı anlamında kullanıldığı da görülmektedir. İHA'ların en önemli ve olmazsa olmaz bileşeni, yer tabanlı bir kontrolör ile uçak arasında bir iletişim sistemdir.

<span class="mw-page-title-main">North American X-15</span> NASA tarafından üretilen deneysel uçak modeli

X-15 A, çok yüksek irtifalarda faaliyette bulunacak yetenekte, pilotlu, roket güçlü, hipersonik araştırma aracıdır. Bu araç; B-52 Stratofortress uçağından havada fırlatılır ve iniş yerine sevkedilir. Azami hızı yaklaşık olarak 6.7 machtır. NASA, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF), Birleşik Devletler Donanması ve North American Havacılık Şirketinin ortak programı sonucu, çok yüksek hız ve çok yüksek irtifalarda insan ve malzeme faktörleri üzerine veri toplamak amacıyla geliştirilmiştir. İlk uçuşunu motorsuz olarak 8 Haziran 1959'da, motorlu ilk uçuşunu da 17 Eylül 1959'da gerçekleştirmiştir. Toplam 3 tane üretilen uçak, 22 Ağustos 1963'te yeryüzünden 107 kilometre yüksekte uçarak yükseklik; 3 Ekim 1967'de ses hızını 6.7 kat aşarak (7200 km/s) hız rekorlarını kırmıştır. 2004 itibarıyla rekorunu X-43A'ya kaptırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avcı uçağı</span> Savaş uçağı türü

Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">NASA X-43</span> deneysel hava aracı

NASA X-43A, NASA'nın deneysel bir hipersonik uçak projesi. Projeye ait gösterim ve deneme aracı da aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri</span> Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin hava hizmeti şubesi

Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, ABD askeri örgütlenmesinin başlıca kollarından biridir. Hava savaşları, hava savunması ve askeri uzay araştırmalarının geliştirilmesiyle görevlidir. Diğer askeri kollara hava desteği ve hizmeti de sağlar. 1941'de hava kuvvetleri olarak kara kuvvetleri içinde özerk bir komutanlık hâline getirilmiş, 1947 Ulusal Güvenlik Yasası ile bağımsız ABD Hava Kuvvetleri oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bell X-2</span> Mach 2-3 aralığında uçuş özelliklerini araştırmak için deneysel uçak yapımı

Bell X-2 Starbuster, Mach 2-3 arası hızlarda uçuş karakteristiklerini inceleme amaçlı deneysel ABD projesi.

<span class="mw-page-title-main">Douglas X-3 Stiletto</span>

Douglas X-3 Stiletto, uzun burunlu ve geniş gövdeli deneysel jet uçak. Tasarım amacı sürekli süpersonik hızlarda gidebilecek bir uçak için gerekli olan bilgileri toplamaktır. Titanyumun havacılıkta ilk kez kullanıldığı uçaktır. Ancak uçağın motorları ciddi biçimde güç eksikliği yaşadığı için araç normal uçuşta Mach 1 hızı bile geçememiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-19</span>

Mikoyan-Gurevich MiG-19, Sovyet yapımı ikinci nesil tek koltuklu, jet motorlu avcı uçağı. Düz uçuşta, ses üstü hıza ulaşabilen ilk Sovyet uçağıdır. NATO'da karşılaştırılablieceği uçak F-100 Super Sabre'dir, ancak Vietnam Savaşı sırasında karşısında daha modern versiyonlar olan F-4 Phantom ve F-105 Thunderchief uçaklarıyla çarpışmak durumunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bell X-5</span>

Bell X-5, kanatlarının açısını uçuş sırasında ayarlayabilen ilk uçak. Alman Messerschmitt şirketinin II. Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği P.1101 tasarımından ilham almıştır. Ancak, Alman tasarımının kanat açısı sadece yerdeyken değiştirilebilirken Bell mühendislerinin eklediği elektrik motorları sayesinde X-5 uçuş sırasında da bu açıyı değiştirebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Seyir füzesi</span> Jet motorundan faydalanan güdümlü, antigemi füze sistemidir

Seyir füzesi kaldırıcı kuvvet olarak kanatçıklarının yardımıyla havanın dinamik yapısından, sürüklenmeyi dengelemek için de çekiş kuvvetlerinden bunun içinde jet motorundan faydalanan güdümlü bir füze sistemidir. Kruz füzesi genel olarak içerisinde klasik patlayıcı veya nükleer bomba bulunan savaş başlıklarını yüzlerce kilometre taşımak üzere tasarlanmıştır. Gelişmiş kruz füzeleri süpersonik veya yüksek sesaltı hızla ilerleyen, kendi kendine sevk edebilen, radara yakalanmamak için çok alçak irtifadan uçabilen araçlardır. Genel olarak bu araçlar savaş başlığı taşımaları ayrıca keşif veya gözetleme değil saldırı amacı taşıdıklarından insansız hava aracı sınıfına girmezler.

<span class="mw-page-title-main">A-26 Invader</span>

Douglas A-26 Invader, (İstilacı), Amerika Birleşik Devletleri'nin Douglas Airfact Company firması tarafından yapılan çift motorlu hafif bombardıman uçağıdır. Birkaç binbaşı bu uçağı Soğuk Savaş'ta kullanmıştır. Sınırlı sayıda uçak 1969'da modifiye edilmiştir. Son A-26 ordu servisinden emekli olmuş, 1972'de National Guard Bureau ve National Air and Space Museum'e hibe edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Scramjet</span> jet motor türü

Scramjet bir ramjet çeşidi olup farklı olarak supersonik yanma odasına sahiptir. Havanın sıkıştırılarak alındığı, yakıtın yakıldığı yanma odası ve egzozun giriş hızından daha hızlı ayrıldığı lüleye (nozzle) sahiptir. Ticari jet motorları havanın motor içine alınıp sıkıştırılması için kompresör kullanır, daha sonra sprey halindeki yakıt sıkıştırılmış havayla birlikte ateşlenerek geriye doğru gider ve thrust oluşturur. Scramjet havayı sıkıştırmak için uçağın hızını kullanır, yani çok az hareketli parçaya ihtiyaç duymaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hava kuvvetleri</span> Bir ordunun, hava savaşından ve hava savunmasından sorumlu silahlı hizmet dalı

Hava kuvvetleri ya da bazı ülkelerde anıldığı ismiyle hava ordusu, en geniş anlamda, ana olarak hava savaşı yürütmek üzere kurulmuş ve ülkenin havadan savunulmasını sağlamak için uçak, helikopter gibi hava araçlardan ve bunlarla ilgili yer hizmetlerinden, kuruluşlarından oluşturulan teşkilattır. Daha spesifik olarak, hava kuvvetleri bir ordunun; kara kuvvetleri, donanması ve diğer askeri kuvvetlerinden farklı olarak hava savaşından sorumlu silahlı hizmet dalıdır. Tipik olarak, hava kuvvetleri, ülkenin hava sahasının kontrolünü sağlamak, kontrol stratejik ve taktik bombardıman görevleri yürütmek ve kara ve deniz kuvvetlerine destek sağlamaktan sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Frank Borman</span> Amerikalı uzay adamı (1928 – 2023)

Frank Frederick Borman, ABD Hava Kuvvetleri (USAF) albayı, havacılık mühendisi, test pilotu, iş adamı, çiftlik sahibi ve NASA astronotuydu. Ayın etrafında uçmak için ilk görev olan Apollo 8'in komutanıydı ve mürettebat Jim Lovell ve William Anders ile birlikte, Kongre'nin Uzay Madalyası verdiği 24 insandan ilki oldu. 2019 itibarıyla, Lovell'den on bir gün daha eski, yaşayan en eski Amerikan astronotudur.

<span class="mw-page-title-main">Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi</span>

NASA Neil A. Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi, NASA tarafından işletilen bir havacılık araştırma merkezidir. Ana kampüsü Kaliforniya'daki Edwards Hava Kuvvetleri Üssü'nde bulunur ve NASA'nın havacılık araştırmaları için önde gelen bölgesi olarak kabul edilir. AFRC dünyadaki en gelişmiş uçakların bazıları üzerine çalışır ses hızını aşan ilk uçak olan Bell X-1, bugüne kadar kaydedilmiş en yüksek hıza ulaşan mürettebatlı uçak, ilk dijital kontrollü uçak, ve diğer öncü projeleri ile tanınır. Daha önceki adı "NASA Dryden Flight Research Center (DFRC)"'dır.

<span class="mw-page-title-main">Martin B-57 Canberra</span>

Martin B-57 Canberra, 1953 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ile hizmete giren, Amerikan yapımı, ikiz jet taktik bombardıman ve keşif uçağıdır. B-57, Glenn L. Martin Company tarafından üretilen, British English Electric Canberra'nın lisanslı bir sürümüdür. İlk Martin yapımı modeller, İngiliz yapımı emsalleriyle neredeyse aynıydı; Martin daha sonra tasarımı daha büyük miktarlarda ABD kaynaklı bileşenleri içerecek şekilde değiştirdi ve uçağı birkaç farklı varyantta üretti.

<span class="mw-page-title-main">Savaş pilotu</span>

Savaş pilotu ya da Savaş uçağı pilotu, savaşlarda helikopter ve uçakları kullanan pilotlara verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Gus Grissom</span> Amerikalı uzay adamı (1926 – 1967)

Virgil Ivan "Gus" Grissom, Amerikalı bir mühendis, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri'nde pilot ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından Proje olarak seçilen Merkür 7'lisi grubunun bir üyesiydi. Merkür astronotları, uzaya çıkan ilk Amerikalılar olacaktı. Gemini Projesi ve Apollo programı astronotuydu. NASA Astronot Birliği'nin bir üyesi olarak, 1961'de uzayda uçan ikinci Amerikalı oldu. Ayrıca uzayda uçan 3.insan ve uzayda iki kez uçan ikinci Amerikalıydı, ondan önce yalnızca X-15 alt yörüngesel uçuşlarıyla Joe Walker vardı.

<span class="mw-page-title-main">James McDivitt</span>

James Alton McDivitt, Amerikalı eski bir test pilotu, Birleşik Devletler Hava Kuvvetleri (USAF) pilotu, havacılık mühendisi ve Gemini ve Apollo programlarında uçan NASA Astronotuydu.