Bell AH-1 Cobra

AH-1 HueyCobra/Cobra
AH-1 HueyCobra/Cobra
Türü	Saldırı helikopteri
Ulusal köken	ABD
Üretici	Bell Helicopter
İlk uçuş	7 Eylül 1965
Hizmete giriş	1967
Durumu	Etkin
Ana kullanıcı	ABD Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılar	Türk Hava Kuvvetleri; Japonya Öz Savunma Kuvvetleri; Ürdün Hava Kuvvetleri; İsrail Hava Kuvvetleri
Üretim aralığı	1967-
Üretim sayısı	1,116
Birim maliyeti	US$11.3 milyon (1995) (AH-1 HueyCobra)
Gelişimi	Bell UH-1 Iroquois
Değişimleri	Bell AH-1 SeaCobra/SuperCobra ; Bell 309 KingCobra

AH-1 Kobra, Bell Helicopter firması tarafından üretilen tek ve çift motorlu taarruz helikopteri. Türünün öncülerindendir ve modelleri bugün dünyanın birçok ordusu tarafından hâlâ kullanılmaktadır. Yüksek performans ve ateş gücünü küçük bir gövdeye sığdırmış nadir savaş helikopterlerindendir.

AH-1 helikopterleri Amerikan ordusunun taarruz helikopter filosunun bel kemiğini oluşturmaktaydı fakat Ordu yeni alınan AH-64 Apachelerle değiştirilmiştir. Buna rağmen AH-1 helikopteri Güney Kore, İsrail, İran, Japonya, Pakistan, Tayvan ve Türkiye başta olmak üzere diğer uluslar ve ordular tarafından kullanılmaya devam edilmektedir. Ayrıca çift motorlu verisiyonları Amerikan deniz piyadeleri kolordusunda ana taarruz helikopteri olarak kullanılmaya devam etmektedir. Bazı ihtiyaç fazlası AH-1 helikopterleri de yangın söndürme helikopterlerine dönüştürülmüştür.

Gelişim Süreci

ABD, Vietnam Savaşı'nı kazanmanın yolunun helikopterlerden geçtiğini düşünerek ulaştırma maksatlı modeller üretmeye karar verdi. Bu amaçla, sivil benzerleri göz önüne alınarak bazı ulaştırma helikopterleri üretildi. Ancak bu ilk örnekler, kapıya monte edilen makineli tüfekler tarafından sağlanan savunma dışında düşman etkilerine karşı oldukça savunmasızdılar. Acil bir durum olduğunda Jet uçakları helikopterlerin yardımına gidebiliyordu fakat çoğu zaman bu yeterli değildi. Ayrıca jet motorlu uçakların stol süratleri nedeniyle helikopterler gibi yavaş uçan araçlarla birlikte hareket ederek onlara refakat etmesi çok zordu.

Bell firması 1950'den beri helikopter üretiyordu, ürettikleri UH-1 ABD Ordusu'nda geniş çaplı olarak kullanılıyordu. Tasarlanan yeni savaş helikopteri ise küçük, hafif, yüksek performanslı ve ince gövdeli olmalıydı. Gövdenin ince tutulması helikopterin isabet alma ihtimalini azaltacaktı.

Vietnam Savaşı'nın uzamasıyla birlikte daha çok helikoptere ihtiyaç duyulmaya başlandı. Bu savaşta kullanılması düşünülen Lockheed firmasının Ah-56 Cheyene helikopterinin eksikleri vardı ve çok hantaldı. Bunun üzerine AH-1'lerin kullanılmasına karar verildi. Kısa süre sonra AH-1'ler vazgeçilmez olduklarını kanıtladılar. O zamanki AH-1'lerin ateş gücü; burun altındaki 20 mm.'lik üç namlulu otomatik top, TOW Anti-tank füzeleri ve Hydra roketlerinden oluşuyordu.

AH-64 Apache'lerin gelmesiyle geçmişte ABD ordusu filosunun belkemiğini oluşturan AH-1'lerin neredeyse tamamını Apache'lerle değiştirmiştir. Şu anda sadece Amerikan Deniz Piyade Kolordusu Amerikan Hava Süvari Taburu AH-1 kullanmaktadır. Diğer AH-1 ve UH-1'ler Ulusal Muhafız'lara tahsis edilmiştir. AH-1'lerin tasfiye edilmesi askerler tarafından pek iyi karşılanmamıştır. Daha geniş elektronik donanıma sahip olsa da AH-64, AH-1'lerin hızına ve manevra kabiliyetine sahip değildi. Bu yüzden Amerikan Deniz Piyadeleri AH-1W Super Cobra helikopterlerini kullanmaktadır ve daha üst bir modeli olan AH-1Z Viper cobra da geliştirilmektedir.

Super Cobra, normal AH-1'den daha kuvvetli motora ve daha yeni elektronik ekipmana sahiptir. Ayrıca Super Cobra'lara AIM-9 Sidewinder (Saydvindır) havadan havaya füzeleri ve HELLFIRE(Helfayr) füzeleri monte edilebilir.

Kullanıldığı Muharebeler

ABD Ordusu tarafından 1968'de Vietnam Savaşı'ndaki Tet saldırısında kullanılan AH-1 Kobra, 1983 yılındaki Grenada işgali sırasında da Deniz Piyadeleri'ni desteklemekle görevlendirildiler.

İran-Irak Savaşı'nda Irak ordusuna ait 6 adet Mi-24 İran AH-1J'ler tarafından düşürüldü.

Çöl Fırtınası Operasyonu'nda Amerikan Deniz Piyade Kolordusuna ait 78 adet AH-1 Cobra ve Sea Cobra 1.273 sorti yapmış ve hiç kayıp vermemiştir.

İsrail geçmişte bu helikopterleri Suriye'ye ait tankları yok etmekte de kullanmıştır. Bunların arasında modern T-72 Sovyet tankları da vardır.

Türkiye uzunca bir süredir AH-1'leri PKK'ya karşı düzenlenen operasyonlarda kullanmaktadır.

Kullanan Ülkeler

ABD
- Amerikan Ordusu
- Amerikan Deniz Piyadeleri
  - AH-1W (yaklaşık 269 adet)
- Amerikan Deniz Kuvvetleri
  - AH-1W (7 adet)
Bahreyn
- AH-1E (12 adet)
- TAH-1P eğitim (6 adet)
Güney Kore
- AH-1S (42 adet)
- AH-1F (20 adet)
İran
- AH-1J (70 adet)
İsrail
- AH-1S "Zefa" צפע (yaklaşık 50 adet)
Japonya
- AH-1S (Fuji Heavy Industries tarafından üretilmiş 89 adet)
Pakistan
- AH-1S (20 adet)
- AH-1F (20 adet + 20 adet sipariş verildi)
Tayland
- AH-1F (3 adet)
- AH-1W (63 adet)
Türkiye
- AH-1W (10 adet)
- AH-1P/S (27 adet)¹
Ürdün
- AH-1F (33 adet)

Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından, PKK ile mücadelede ihtiyaç duyulması dolayısıyla alınmaya başlanmıştır. Şu anda Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde 35¹ adet AH-1 Kobra helikopteri vardır. T-129 Atak Helikopterleriyle değiştirilmektedir^[].

¹Resmi değildir

AH-1 Modelleri

(kronolojik olarak sıralanmıştır)

AH-1G - ABD için üretilen ilk model, 1966
AH-1Q - tamamen yeni silah ve hedefleme sistemleri, bütün ekipmanların motorun altına alındı
AH-1S - Amerikan ordusunu modernleştirme projesi gereği TOW roketlerinin silah ateşleme sistemleri yenilenmiştir, 1980
AH-1P - denemeler için yeni GFK rotorları takıldı, kokpit ve gece görüş ekipmanları yenilendi
AH-1E - denemeler için ana silah teknolojisi yenilendi
AH-1F - Standart Cobra olarak bilinen model, hedefleme sisitemi ve radar uyarı sistemi yenilendi.
AH-1J Sea Cobra - Amerikan Deniz Piyadeleri ilk model, 2 türbinlidir
AH-1T Sea Cobra - performans artırıldı
AH-1W Super Cobra - çoğu parça tamamen değiştirildi, performans artırıldı, yeni silah ve elektronik uçuş sistemleri takıldı
AH-1Z Viper - 4 palli rotora geçildi, gece görüş sistemi geliştirildi ve Lockheed Martin üretimi hedefleme sistemi takıldı
Bell 309 King Cobra

Teknik Veriler

AH-1G

Fiziksel Özellikler
Ağırlık	yüksüz → 2.993 kg (6.6600 lb), yüklü → ? kg
Uzunluk	16,2 m (44 ft, 7 in)
Genişlik	rotorla → 13,41 m, rotorsuz → ?
Yükseklik	4,1 m (13 ft 5 inç)
Mürettebat	2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
Performans
Motor	1× Lycoming T53-L-703 turboşaft motoru, 1.100 SBG (820 kW)
Hız	227 km/s, 171 mil/s
En Yüksek Kalkış Ağırlığı	4.535 kg (10.000 lb)
Menzil	574 km, 357 mil
Hizmet Tavanı	3.720 m, 12.200 ft
Güç/Ağırlık Oranı	?
Ateş Gücü
Birincil Silah	M197 20 mm'lik otomatik top
Güdümlü Füzeler	TOW
Roketler	2.75 inch roket
Ek Donanımlar
Elektronik Donanımlar	?

AH-1S

Fiziksel Özellikler
Ağırlık	yüksüz → 2.993 kg (6.6600 lb), yüklü → ? kg
Uzunluk	13,6 m (44 ft, 7 in)
Genişlik	rotorla → 13,41 m, rotorsuz → ?
Yükseklik	4,1 m (13 ft 5 inç)
Mürettebat	2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
Performans
Motor	1× Lycoming T53-L-703 turboşaft motoru, 1.800 SBG (1.300 kW)
Hız	195 km/s, 120 mil/s
En Yüksek Kalkış Ağırlığı	4.535 kg (10.000 lb)
Menzil	510 km, 315 mil
Hizmet Tavanı	3.720 m, 12.200 ft
Güç/Ağırlık Oranı	?
Ateş Gücü
Birincil Silah	M197 20 mm'lik otomatik top
Güdümlü Füzeler	BGM-71 TOW
Roketler	20 mm Hydra Yüksek patlayıcı başlıklı roket
Ek Donanımlar
Elektronik Donanımlar	?

AH-1W

Fiziksel Özellikler
Ağırlık	yüksüz → 4.670 kg (? lb), yüklü → 6,690 kg
Uzunluk	16,26 m (? ft)
Genişlik	kanatlarla → 13,41 m, kanatsız → ?
Yükseklik	4,17 m (? ft)
Mürettebat	2; pilot, silahçı (aynı zamanda yardımcı pilot)
Performans
Motor	2× General Electric 2 × 1.690 BG T-700-GE-401 türbinli motor
Hız	281 km/s, ? mil/s
En Yüksek Kalkış Ağırlığı	4.535 kg (10.000 lb)
Menzil	590 km, ? mil
Hizmet Tavanı	5,480 m, 17.970 ft
Güç/Ağırlık Oranı	980 kg
Ateş Gücü
Birincil Silah	M197 20 mm'lik otomatik top
Güdümlü Füzeler	TOW, AIM-9
Roketler	12
Ek Donanımlar
Elektronik Donanımlar	AHB Bigisayar donanımı