İçeriğe atla

Beliğ Paşa Sineması

Beliğ Paşa Sineması, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Yediler bölgesinde yer alan bir sinema salonuydu.

Tarihi

Lefkoşa'nın Yediler bölgesinde yer alan sinema, ilk profesyonel sinema gösterisinin yapıldığı Türk salonudur. Adını 1930'lu yılların sonunda Mısır'dan Kıbrıs'a göç eden Beliğ Paşa'dan almıştır. İlk yıllarında, Kıbrıs'a sinemayı getiren girişimci olarak bilinen Mustafa Ali (Sinemacı Mustafa) tarafından yetiştirilmiş olan Ahmet Cemali de burada teknisyenlik yaar. Bu dönemde bazı Rum sinemacı girişimciler Ahmet Cemali'den ders alır ve Rum toplumunda sinemacılığın yayılmasını sağlar. Mustafa Ali, sinemacılık tutkusu ile ABD'ye göç ede ancak orada barınamaz ve kısa bir süre sonra (Mart 1913) Kıbrıs'a geri döner. Dönüşünde yanında bir projeksiyon cihazı ve birçok sinema filmi de getirir. Lefkoşa'nın Sarayönü Mahallesi'nde açtığı sinema salonu, Kıbrıs'taki ilk sinema salonudur. Bu sinema salonu küçük ve bakımsızdır. Bunlara kıyasla Beliğ Paşa Sineması. Salonun açıldığı ilk dönemlerde "El Hami" adlı bir İstanbullu müzisyenin eserleri icra edilir.[1]

İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1940-1945 yılları arasında dünya genelinde bir sinema kıtlığı yaşanır. Beliğ Paşa Sineması da bu dönemde "Kit-Kat" adlı bir gece kulübüne dönüştürülür. Salonda dans gösterileri sergilenmeye başlar. 1945-1949 yılları arasında salon, "Music Palace"'in sahibi Kiprianos'a kiralanır. Savaşın bitişi ile birlikte salonda filmler de gösterime girmeye başlamıştır. Birçok İngiliz yapımı film salonda sergilenmeye devam eder. Aynı zamanlarda, İstanbul merkezli bir tiyatro topluluğu olan Raşit Rıza Tiyatro Topluluğu da salonun sahnesinde gösteriler sunmaya başlar.

1949 yılına gelindiğinde salon Vahe Nigogosyan'a kiralanır. Vahe Nigogosyan kira bedeli olarak gecelik 20 sterlin öder. Bu dönemde salonda Türk filmleri sergilenmeye başlar. Vahe Nigogosyan yeni bir sinema inşa etme fikri ile yanıp tutuşmaktadır. Yıllar 1954'ü gösterdiğinde Beliğ Paşa Sineması bir yangında yanıp kül olur.[2] 1950'li yılların sonunda bölgede yeni bir sinema inşa edilir: Zafer Sineması. Bir süre sonra bölgede başlayan çatışma ortamından sonra Vahe Nigogosyan'ın bu sektörde tutunmasına imkân kalmaz ve salonun devri Boyacı Ailesi'ne yapılır.

Mimari

Salonun inşasında, Mısır'daki bir sinema salonundan esinlenilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Tolgay, Ahmet. "Beliğ Paşa ve Tarih Yazan Sineması". Kıbrıs Gazetesi. 28 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2019. 
  2. ^ "Arabahmet: Lefkoşa'nın nostaljik ruhu…". Gündem Kıbrıs. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Emek Sineması</span>

Emek Sineması, İstanbul'un Beyoğlu semtindeki Yeşilçam Sokağı'nda 1924 yılına hizmete girmiş sinema salonu.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyetinin başkenti

Lefkoşa, Kıbrıs adasının ortasında yer alan, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti. Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa</span> 38. Osmanlı sadrazamı

Lala Mustafa Paşa, III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580 ile 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lala Mustafa Paşa Camii (Mağusa)</span>

Lala Mustafa Paşa Camii, orijinal ismi Aziz Nikolas Katedrali olan eski bir Katolik mabedidir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)'nin en büyük iki camisinden biridir. 1328'de katedral olarak açılmış ve 1571'de Osmanlı Devleti tarafından bölgenin ihtiyacını karşılamak için camiye çevrilmiştir. Kıbrıs Fatihi olarak anılan Lala Mustafa Paşa'nın adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk sineması</span> Türkiyede sinemaya genel bakış

Türk sineması, Türkiye sineması veya eski adıyla Yeşilçam, Türkiye'deki film endüstrisine dair faaliyetleri ve sinema kültürünü kapsamaktadır.

Ses Tiyatrosu veya Ortaoyuncuların verdiği adla Ses 1885, İstanbul Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi'ndeki Halep Pasajı'nın içerisinde bulunan bir tiyatro salonu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Kıbrıs</span>

Kıbrıs, 1570'te başlayan Osmanlı-Venedik Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu tarafından feth edilmesinin ardından, 1878'e dek Osmanlı idaresinde kaldı. 1571-1670 yılları arasında arasında ayrı bir eyalet statüsünde varlığını sürdürdü. Eyaletin yönetim merkezi Dağ Kazâsı'nda yer alan Lefkoşa oldu.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Han</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir han

Büyük Han, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir handır. Tarihsel olarak Kıbrıs'ın en büyük hanı olup kendisi gibi Asmaaltı Meydanı'nda yer alan Kumarcılar Hanı'yla birlikte Lefkoşa'da Osmanlı döneminden günümüze ulaşan iki handan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Akıncı</span> 4. KKTC cumhurbaşkanı

Mustafa Akıncı, Kıbrıs Türkü siyasetçi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı. 2015'ten 2020'ye kadar cumhurbaşkanlığı görevini yaptı. 2015 cumhurbaşkanlığı seçiminde %60,6 oy oranıyla ikinci turda Cumhurbaşkanı seçilen Akıncı, Cumhurbaşkanlığı süresince Nikos Anastasiadis'le görüşerek Kıbrıs sorununa iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon çerçevesinde çözüm bulmaya çalıştı, çözüm süreci 2017 yılında çöktü. 2020 seçimine bağımsız aday olarak katılmış ve seçimi ikinci turda kaybetmiştir. Son seçimden sonra aktif siyaseti bıraktığını açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Mevlevihanesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir müze

Lefkoşa Mevlevihanesi veya Mevlevi Tekkesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Kuzey Lefkoşa'da 1593 yılında Kıbrıs fatihlerinden Arap Ahmet Paşa tarafından kurulan mevlevihanedir. Semahane ve türbe kısmı günümüze kadar gelebilmiştir ve Mevlevi-Tekke Kültürü müzesi olarak kullanılmaktadır. Girne Kapısı yakınlarındaki Mevlevihane, Kıbrıs'ın Osmanlı döneminde en önemli yapılarından birisidir. Tarihi boyunca gemi ile hacca gidenlerin uğrak yeri olan mevlevihane, yetiştirdiği insanlar ve verdiği hizmetlerle Kıbrıs Türk tarihinin önemli kurumlardan birisi olmuştur. Dânişî ve İlmî mahlaslarıyla şiirleri olan Dânişî Ali Dede, Siyahi Mustafa Dede, Hızır Handi Dede, Siyahi Mustafa Dede'nin oğlu Arif Dede, Sadri Dede, Danişi Ali Dede'nin oğlu Muhammed Mukim Dede, Talib Dede, Nesib Dede, Müneccimbaşı Ahmed Dede, Derviş Lebib Lefkoşa Mevlevihanesi'nde yetişmiş şairler arasındadır. 17. yüzyılda bina bakımsızlıktan harap olunca Rumeli Beylerbeyi Ferhad Paşa Mevlevihane'yi yeniden inşa ettirmiş ve tekke kendi adıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Turunçlu Camii</span> Camii

Turunçlu Camii, Turunçlu Fethiye Camii olarak da bilinir, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde, İplikpazarı Mahallesi'nde yer alan bir camidir. Osmanlı dönemine tarihlenir. Beliğ Paşa Caddesi'nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa Belediye Tiyatrosu</span>

Lefkoşa Belediye Tiyatrosu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Lefkoşa'nın kuzey kesiminde bulunan tiyatro topluluğu. Lefkoşa Türk Belediyesi bünyesindedir. 1980'de kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet cinayetleri</span>

Kıbrıs'ta yayımlanan Cumhuriyet gazetesini çıkaran, Kıbrıs Türk Halk Partisinin kurucuları olan Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet, 23 Nisan 1962'yi 24 Nisan'a bağlayan gece faili meçhul cinayetlere kurban gittiler. İki gazeteci de evlerinde öldürüldü, Hikmet'in cinayeti yatağında, karısının gözü önünde gerçekleşti. Bu cinayetler, Cumhuriyet gazetesinin 23 Nisan 1962 tarihli nüshasında, Bayraktar Camii'nin bombalanması olayıyla ilgili açıklamaların yapılmasının hemen sonrasında yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">Bandabuliya (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşada bir sebze çarşısı

Bandabuliya, bir diğer adıyla Belediye Çarşısı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'da kurulan ilk kapalı sebze çarşısıdır. Mevcut binanın yapılmasından önce açık bir pazar alanı olarak Bandabuliya'nın tarihi Lüzinyanlar dönemine kadar gitmektedir. Bandabuliya'da ticaret için dükkânlar ve tezgahlar bulunurdu. Ayrıca, konaklama için odalar da bulunurdu. Bu odalarda, dükkân ve tezgah sahipleri konaklardı. İlk inşa edildiğinde üstü tamamen açık olan çarşı 1932'de Arasta'nın ucuna bugün olduğu şekli ile kurulmuştur. Günümüzde Kıbrıs'a özgü yiyecek, içecek, baharat, sebze ve meyvelerin satıldığı tarihi bir mekandır. Ayrıca, Bandabuliya'da kafe, lokanta, kulüp ve eğlence mekanı olarak kullanılan dükkânlar yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Derviş Paşa Konağı</span> Lefkoşada konak ve müze

Derviş Paşa Konağı, Lefkoşa'nın Arabahmet Mahallesi'ndeki tarihi bir konak ve etnografya müzesidir. Günümüzde Kuzey Lefkoşa'da yer alan konak, Beliğ Paşa Caddesi üzerinde bulunmaktadır ve iki katlıdır. Kıbrıs'taki Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Beliğ Paşa, 1851 yılında Kıbrıs'ın Malatya köyünde doğan Kıbrıslı girişimcidir. Soyu, Kıbrıs'ta Osmanlı yönetimi ile birlikte İslamiyet'i kabul eden Venedikli Kont Hugo ile Malatya taraflarında ikamet eden iki aileye dayanır. Lefkoşa'daki ilk modern sinema salonunun banisidir. Önemli bir kültür ve devlet adamı olan Beliğ Paşa, çocukluk yıllarında Mısır'a göç eder. Öğrenimini Kahire'de Fransızca olarak sürdürürken III. Napolyon'un karısı Eugénie de Montijo'nun dikkatini çeker ve Fransa'ya götürülür. Sorbonne Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi görür.

<span class="mw-page-title-main">Deveciler Hanı (Lefkoşa)</span> Lefkoşanın en eski ve büyük hanlarından biri

Deveciler Hanı, Lefkoşa'nın en eski ve büyük hanlarından biriydi. Osmanlı döneminden kalan han, adını develerin hana yüklerini indirmesinden almıştır ve günümüzde Kuzey Lefkoşa'da yer almaktadır. Ayasofya Camii ile Belediye Pazarı'nın toptancılar bölümü arasındaki alanda develer için ahırlar ve sahiplerinin konakladıkları han, iki katlı bir yapıydı. Osmanlı belgelerinde Araplar Hanı olarak geçmekteydi. Ayrıca Selimiye Hanı ile Ayasofya Hanı adlarıyla da bilinmekteydi. 1960'larda yıkılan Deveciler Hanı, günümüzde park etme yeri olarak kullanılmaktadır. Bundan önce de özellikle köylerden kasaba pazarına gelen otobüsler için otobüs terminali olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asmaaltı Meydanı</span>

Asmaaltı Meydanı, Lefkoşa'da, ticaret ve konaklama merkezi olarak işlev görmüş tarihi bir meydandır. Meydanın çevresinde üç han bulunmaktaydı; bunlardan ikisi, Büyük Han ve Kumarcılar Hanı günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiştir. Tarihi bir türbe olan Kurt Baba Türbesi, meydanın köşesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Korkut Hamamı</span> Kuzey Lefkoşa, KKTCde bir hamam

Korkut Hamamı, Korkut Efendi Hamamı ya da Çukur Hamam olarak da bilinir, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Surlariçi bölgesinde, Korkut Paşa mahallesindeki Beliğ Paşa Sokak'ta yer alan bir hamamdır.

Kırbıs Cumhuriyeti'ne İslam, 1571'de ada Osmanlı'nın eline geçtiğinde Kıbrıs'a İslam getirilmiştir. Bundan önce, adadaki Müslüman varlığı geçicidir. İslam'a geçmek zorunlu değildi, ancak adadaki Katolik Latin nüfusunun çoğunluğu ve Rum Ortodoks nüfusunun daha küçük bir kesimi, vergi statüsü için İslam'a geçmişti. Bu vergi sistemi daha küçük bir ödeme gerektirir ve karşılığında vatandaşlar devletten ve diğer yardımlardan pay alırdı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.