İçeriğe atla

Belirsizlik parametresi

Birkaçı kaybolmuş olsa da, kilometre sınıfı Dünya'ya yakın asteroitlerin yörüngeleri genellikle iyi bilinmektedir. Ancak, çok sayıda daha küçük Dünya'ya yakın asteroitlerin oldukça belirsiz yörüngeleri vardır.[1]

Belirsizlik parametresi U, küçük gezegen için bozulmuş bir yörünge çözümünün belirsizliğini ölçmek için Küçük Gezegen Merkezi (MPC) tarafından belirlenmiştir.[2][3] Parametre, 10 yıl sonra küçük gezegenin ortalama anomalisinde beklenen boylamsal belirsizliği[4] ölçen 0'dan 9'a kadar logaritmik bir ölçektir.[2][3][5] Sayı ne kadar büyük olursa, belirsizlik o kadar büyük olur. Belirsizlik parametresi, JPL Small-Body Database'de durum kodu olarak da bilinir.[3][5][6] U değeri, Dünya'ya yakın cisimlerin gelecekteki hareketindeki belirsizlik için bir tahmin edici olarak kullanılmamalıdır.[2]

Yörünge belirsizliği

Klâsik Kuiper Kuşağı cisimleri, Güneş'ten 40–50 AB
JPL SBDB
Belirsizlik
parametresi

 
Horizons
Ocak 2018
Güneş'e olan
uzaklığın belirsizliği

(milyon kilometre)
Cisim
 
Kaynak
Ephemeris

Location: @sun
Table setting: 39
0 ±0.01 (134340) Pluto E2022-J69 22 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
1 ±0.04 2013 BL76JPL
2 ±0.14 20000 VarunaJPL
3 ±0.84 19521 Chaos JPL
4 ±1.4 (15807) 1994 GV9JPL
5 ±8.2 (160256) 2002 PD149JPL
6 ±70. 1999 DH8JPL
7 ±190. 1999 CQ153JPL
8 ±590. 1995 KJ1JPL
9 ±1,600. 1995 GJ JPL
‘D’   Yörünge tespiti için veriler yetersiz.
‘E’   Eksantriklik belirlenmek yerine tahmin edildi.[7]
‘F’   Hem 'D' hem de 'E' geçerlidir.[7]

Yörünge belirsizliği, gözlem (ölçümler) sayısı, bu gözlemlerin kapsadığı süre (gözlem yayı), gözlemlerin kalitesi (radar vs. optik) ve gözlemlerin geometrisi dahil olmak üzere yörünge belirleme sürecinde kullanılan çeşitli parametrelerle ilgilidir.[8]

Bazen, Küçük Gezegen Merkezi belirsizlik parametresi için bir harf kodunu ("D", "E", "F") değiştirir.

D     'D' ile gösterilen nesneler yalnızca tek bir karşıtlık için gözlemlenmiştir ve iki (veya daha fazla) farklı adlandırma ("çift") atanmıştır.
E Sayısal bir belirsizlik parametresi yerine 'E'[9] koşul koduna sahip 2003 UU291 gibi nesneler, listelenmiş eksantrikliğin belirlenmek yerine varsayıldığı yörüngeleri belirtir.[7] Varsayılan eksantrikliklere sahip nesneler, yörüngeleri iyi sınırlandırılmadığı için yakın zamanda gözlemlenmemişlerse genellikle kayıp olarak kabul edilir.[]
F 'F' harfi olan nesneler, 'D' ve 'E' kategorilerinin her ikisine de girer.

Hesaplama

U parametresi iki adımda hesaplanır.[2][10] İlk olarak, yörüngedeki boylam akışı , on yılda bir yay saniyesi olarak hesaplanır (yani, on yıl boyunca tahmin edilen gözlemlenen ve hesaplanan konum arasındaki tutarsızlık):

ile

gün olarak günberi zamanında belirsizlik
belirlenen yörüngenin eksantrikliği
yıl olarak yörünge periyodu
gün cinsinden yörünge periyodundaki belirsizlik
, Gauss yerçekimi sabiti, dereceye çevrilmiş

Ardından, elde edilen yörünge içi boylam akışı, 0 ile 9 arasında bir tam sayı olan "belirsizlik parametresi" U'ya dönüştürülür. Hesaplanan sayı 0'dan küçük veya 9'dan büyük olabilir, ancak bu durumlarda ya 0 ya da 9 olur. yerine kullanılır. U'nun hesaplanan değerini kesmek için formül:

Örneğin: 10 Eylül 2016 itibarıyla, Ceres teknik olarak -2,6 civarında bir belirsizliğe sahiptir, ancak bunun yerine minimum 0 olarak görüntülenir.

Formül boyunca aynı logaritma kullanıldığı sürece, logaritma için taban seçimi ne olursa olsun sonuç aynıdır; Örneğin. "log" = log10, loge, ln ya da log2 için, formülün her iki yerinde logaritma aynıysa, hesaplanan U değeri aynı kalır.

Fonksiyon grafiği U(r)
UOnyıl başına ikinci akış Boylam
akış
0 < 1.0 yay saniye
1 1.0–4.4 yay saniye
2 4.4–19.6 yay saniye
3 19.6 yay saniye – 1.4 yay dakika
4 1.4–6.4 yay dakika
5 6.4–28 yay dakika
6 28 yay dakika – 2.1°
7 2.1°–9.2°
8 9.2°–41°
9 > 41°

648 000, yarım daire içindeki yay saniyelerinin sayısıdır, bu nedenle 9'dan büyük bir değer, nesnenin 10 yıl içinde nerede olacağı hakkında hiçbir fikrimiz olmayacağı anlamına gelir.

Kaynakça

  1. ^ "Orbits for Near Earth Asteroids (NEAs)". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020.  via "M.P. Orbit Format". International Astronomical Union. 30 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d "Uncertainty parameter 'U'". International Astronomical Union. 6 July 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011. 
  3. ^ a b c "Trajectory Browser User Guide". Mission Design Center Trajectory Browser. NASA. 23 March 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016. 
  4. ^ Editorial Notice (PDF). The Minor Planet Circulars / Minor Planets and Comets. 15 Şubat 1995. s. 24597. MPC 24597–24780. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2016. 
  5. ^ a b Drake, Bret G. (2011). Strategic implications of human exploration of near-Earth asteroids. NASA Technical Reports. NASA. 2011-0020788. 5 March 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016. 
  6. ^ "Definition / description for SBDB parameter / field: condition code". 10 January 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011. 
  7. ^ a b c "Export format for minor-planet orbits". International Astronomical Union. 30 October 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 March 2016. 
  8. ^ "Near-Earth objects close-approach uncertainties". NASA / JPL. 31 Ağustos 2005. 24 March 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2011. 
  9. ^ "2003 UU291". International Astronomical Union. 
  10. ^ Desmars, Josselin; Bancelin, David; Hestroffer, Daniel; Thuillot, William (Jun 2011). Alecian, G.; Belkacem, K.; Samadi, R.; Valls-Gabaud, D. (Ed.). "Statistical analysis on the uncertainty of asteroid ephemerides". SF2A 2011: Annual Meeting of the French Society of Astronomy and Astrophysics. Paris, France. ss. 639-642. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yörünge</span> bir gökcisminin bir diğerinin kütleçekimi etkisi altında izlediği yola yörünge adı verilir

Gök mekaniğinde yörünge veya yörünge hareketi, bir gezegenin yıldız etrafındaki veya bir doğal uydunun gezegen etrafındaki veya bir gezegen, doğal uydu, asteroit veya lagrange noktası gibi uzaydaki bir nesne veya konum etrafındaki yapay uydunun izlediği kavisli bir yoldur. Yörünge, düzenli olarak tekrar eden bir yolu tanımlamakla birlikte, tekrar etmeyen bir yolu da ifade edebilir. Gezegenler ve uydular Kepler'in gezegensel hareket yasalarında tanımlandığı gibi, kütle merkezi elips biçiminde izledikleri yolun odak noktasında olacak şekilde yaklaşık olarak eliptik yörüngeleri takip ederler.

<span class="mw-page-title-main">Astronomik birim</span>

Astronomik birim veya Astronomi birimi, kabaca Dünya'dan Güneş'e olan mesafe olarak kabul edilen bir uzunluk birimidir. Dünya'nın Güneş'e olan mesafesi değişmekle beraber yaklaşık olarak 150 milyar metre veya 8,3 ışık dakikasına eşittir. Astronomik birim, genellikle Güneş Sistemi veya diğer yıldız sistemleri içindeki uzaklıkların ölçümünde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kurtulma hızı</span> bir cismin kendisini bağlayan kütleçekim alanından kurtulak için varması gereken hız

Fizikte, kurtulma hızı kütleçekim alanındaki herhangi bir cismin kinetik enerjisinin söz konusu alana bağıl potansiyel enerjisine eşit olduğu andaki hızıdır. Genellikle üç boyutlu bir uzayda bulunan cismin kendisini etkileyen kütleçekim alanından kurtulabilmesi için ulaşması gereken sürati ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'ya yakın cisim</span>

Dünya'ya Yakın Cisimler, yörüngeleri günberi noktasında Dünya'ya 1,3 Astronomik Birim (AB) mesafeden daha yakın olup Dünya'nın çok yakınına gelen gök cisimleridirler. Bunlar birkaç bin Dünya'ya Yakın Asteroit (DYA), Dünya'ya Yakın Kuyruklu yıldız (DYK), bir miktar Güneş etrâfında dolanan uzay aracı ve uzayda Dünya'yla çarpışmadan tâkip edilebilecek büyüklükte meteoritlerden oluşurlar. Makbul olan görüşe göre DYC'lerin geçmişte Dünya'yla çarpışmalarının gezegenimizin jeolojik ve biyolojik târihinde kayda değer rolü olduğu merkezindedir. Dünya'mıza getireceği tehlikelerin farkına varılmasıyla 1980'lerden beri gittikçe artan ilgiyle bu cisimler izlenmişler, gelebilecek tehlikeleri aktif olarak azaltmak için çözümler aranmaya başlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Jeostatik yörünge</span> ekvator üstünde bulunup Dünyanın dönüşünü takip eden yörünge

Jeostatik yörünge ya da Yer sabit yörünge, Dünya’nın çevresinde Dünya ile aynı dönme süresine sahip ve yerden bakılınca uzayda konumu sabit olan yapay uydu için hesaplanan yörünge. Yer sabit yörünge için yer yüzeyinden itibaren yükseklik sınırı 35.786 kilometredir. Bu yörüngede yer alan bir cisim, yerdeki sabit bir gözlemciye gökyüzündeki sabit bir nokta şeklinde görülecektir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler'in gezegensel hareket yasaları</span>

Kepler'in gezegensel hareket yasaları, Güneş Sisteminde bulunan gezegenlerin hareketlerini açıklayan üç matematiksel yasadır. Alman matematikçi ve astronom Johannes Kepler (1572-1630) tarafından keşfedilmişlerdir.

Yıldız ışıitısı Astronomide bir gökcisminin yaydığı ışık akısıdır. Bu akı logaritmik ölçekte gösterilir. Kimi kaynaklarda ışıltı yerine büyüklük de denilmektedir. Ancak, burada büyüklük sözüyle, hacim değil, ışık akısı kastedilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Koaksiyel kablo</span> televizyon ve uydu iletişim sistemlerinde kullanılan kablo türü

Koaksiyel kablo radyo frekansta kullanılan bir kablo türüdür. Bu kablonun kesit alanı iç içe dört maddeden meydana gelir. En içte canlı hat, yani sinyali taşıyan hat vardır. Bu uç dielektrik sabiti yüksek bir yalıtkan ile çevrelenmiştir. Yalıtkanın çevresinde iletkenlerden oluşan bir örgü vardır. Bu örgü topraklanmıştır. En dışta ise koruyucu kılıf yer alır. Bu yapı koaksiyel kabloların kendi kalınlığındaki diğer kablolara göre daha elastiki olmalarını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Parabolik yörünge</span> Dış merkezliği 1 olan yörüngeler

Parabolik yörünge veya kaçış yörüngesi, dış merkezliği 1 olan yörüngelerdir. Yörünge üzerinde bulunan cismin hızı kaçış hızına eşittir ve dolayısıyla herhangi bir gezegenin yer çekimsel kuvvetinden kurtulabilirler. Yörünge üzerindeki cismin hızı arttırıldığı takdirde, hiperbolik yörüngeye geçer.

<span class="mw-page-title-main">Kepler yörüngesi</span> üç boyutlu uzayda iki boyutlu bir yörünge düzlemi oluşturan bir elips, parabol, hiperbol benzeri bir yörünge cismininin hareketini açıklayan kavram

Gök mekaniği olarak, Kepler yörüngesi üç boyutlu uzayda iki boyutlu bir yörünge düzlemi oluşturan bir elips, parabol, hiperbol benzeri bir yörünge cismininin hareketini açıklar.. Kepler yörüngesi yalnızca nokta iki cismin nokta benzeri yerçekimsel çekimlerini dikkate alır, atmosfer sürüklemesi, güneş radyasyonu baskısı, dairesel olmayan cisim merkezi ve bunun gibi bir takım şeylerin diğer cisimlerle girdiği çekim ilişkileri nedeniyle ihmal eder. Böylece Kepler problemi olarak bilinen iki-cisim probleminin, özel durumlara bir çözüm olarak atfedilir. Klasik mekaniğin bir teorisi olarak, aynı zamanda genel görelilik etkilerini dikkate almaz. Kepler yörüngeleri çeşitli şekillerde altı yörünge unsurları içine parametrize edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Düzensiz uydu</span> Uzak, eğimli ve genellikle eksantrik ve retrograd yörüngeyi takip eden doğal uydu

Astronomide düzensiz uydu veya düzensiz doğal uydu, uzak, eğik ve genellikle dış merkezli, ters yön yörünge izleyen bir doğal uydudur. Bunlar, oluşumunu yörüngelerinde gerçekleştiren düzenli uydulardan farklı olarak ana gezegenleri tarafından yakalanmışlardır. Düzensiz uydular, genellikle benzer şekilde düzensiz yörüngelere sahip olan fakat sonunda uzaklaşarak ayrılacak olan geçici uyduların aksine sabit bir yörüngeye sahiptir. Terim, şekle atıfta bulunmaz; örneğin Triton yuvarlak bir uydudur, fakat yörüngesi nedeniyle düzensiz olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yörünge mekaniği</span>

Yörünge mekaniği veya astrodinamik, roketler ve diğer uzay araçlarının hareketini ilgilendiren pratik problemlere, balistik ve gök mekaniğinin uygulamasıdır. Bu nesnelerin hareketi genellikle Newton'un hareket kanunları ve Newton'un evrensel çekim yasası ile hesaplanır. Bu, uzay görevi tasarımı ve denetimi altında olan bir çekirdek disiplindir. Gök mekaniği; daha genel olarak yıldız sistemleri, gezegenler, uydular ve kuyruklu yıldızlar gibi kütle çekimi etkisinde bulunan yörünge sistemleri için geçerlidir. Yörünge mekaniği; uzay araçlarının yörüngelerine ait yörünge manevraları, yörünge düzlemi değişiklikleri ve gezegenler arası transferler gibi kavramlara odaklanır ve itici manevralar sonuçlarını tahmin etmek için görev planlamacıları tarafından kullanılır. Genel görelilik teorisi, yörüngeleri hesaplamak için Newton yasalarından daha kesin bir teoridir ve doğru hesaplar yapmak ya da yüksek yerçekimini ihtiva eden durumlar söz konusu olduğunda bazen gereklidir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda, artan sayısal sırayla numaralandırılmış küçük gezegenlerin bir listesi bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızlar hariç, asteroitler, uzak cisimler ve cüce gezegenler dahil olmak üzere küçük gezegenlerin tümü Güneş Sistemi'ndeki küçük gök cisimleri olarak bilinir. Bu gezegenlerin listeleri, her biri 1000 küçük gezegen içeren yüzlerce sayfalık kataloglardan oluşmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği adına, Küçük Gezegen Merkezi, Minor Planet Sirkülerlerinde her yıl binlerce yeni numaralandırılmış küçük gezegen yayınlamaktadır. Haziran 2024 itibarıyla, toplamda 1.367.486 adet gözlemlenen cisimden 669.991 tanesi numaralandırılmış küçük gezegenlerdir. Geriye kalanlar ise henüz numaralandırılmamış küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlardır.

<span class="mw-page-title-main">53 Kalypso</span> Asteroit

Kalypso, Alman gökbilimci Robert Luther tarafından 4 Nisan 1858'de Düsseldorf'ta keşfedilen asteroit kuşağı üyesi bir asteroittir. Adını Yunan mitolojisi'nde deniz perisi olarak yer alan Kalipso'dan(Kalypso) alır. Aynı isim Satürn uydusu olan Calypso için de kullanılır.

Cyrene, küçük gezegen tanımı 133 Cyrene, JC Watson tarafından 16 Ağustos 1873'te Michigan, Ann Arbor'da keşfedilen ve adını kral Hypseus'un kızı Cyrene'den alan oldukça büyük ve çok parlak bir ana kuşak asteroididir. Spektrumuna göre S-tipi bir asteroit olarak sınıflandırılır. Jüpiter ile 2:1 ortalama hareket rezonansının yakınında yörüngede dönen Hecuba asteroit grubunun bir üyesi olarak listelenir.

Gözlemsel astronomide, bir Güneş Sistemi cisminin gözlem yayı, cismin yolunu izlemek için kullanılan en erken ve en son gözlemleri arasındaki süredir. Genellikle gün veya yıl olarak verilir. Terim çoğunlukla asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfi ve takibinde kullanılır. Yay uzunluğu, bir yörüngenin doğruluğu üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Ara gözlemlerin sayısı ve aralığı daha az etkiye sahiptir.

Küçük Gezegen Merkezi (MPC), Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) himayesinde küçük gezegenleri gözlemlemek ve raporlamak için oluşturulmuş resmi bir organdır. 1947 yılında kurulan merkez, Smithsonian Astrofizik Gözlemevi bünyesinde faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">157 Dejanira</span> Asteroit

Dejanira, 1 Aralık 1875'te Alphonse Borrelly tarafından keşfedilen ve Yunan mitolojisindeki savaşçı prenses Deianira'nın adını taşıyan bir ana kuşak asteroididir. Dejanira asteroit ailesi de onun adını almıştır.

Tisserand parametresi ya da Tisserand değişkeni büyük çaptaki tutarsız nesneler ile daha küçük cisimlerin bazı yörünge öğeleri göstergeleri kullanılarak hesaplanan bir değerdir. Farklı türdeki yörüngeleri birbirinden ayırt etmek için kullanılmaktadır. Bu terim Fransız astronom Felix Tisserand onuruna adlandırılmış ve fizikte birbirinden kütle olarak farklı olan üç cismin hareketlerinin çözümlenmesi amacıyla ortaya atılan üç cisim problemi kapsamında uygulanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">524522 Zoozve</span> Asteroit

524522 Zoozve (geçici adlandırması: 2002 VE68) Venüs'ün geçici yarı uydusu olan ve yaklaşık yarım kilometre çapındaki bir asteroittir. 2002 yılında keşfedildiğinde, Güneş Sistemindeki büyük bir cismin yörüngesinde yarı uydu olarak bulunan ilk nesne olmuştur. Güneş etrafında Venüs tarafından izlenen yörüngenin neredeyse aynısını izler. Venüs ile birlikte dönen bir referans çerçevesinden bakıldığında Güneş çevresinde dönüyor olmasına rağmen bir Venüs yılı süresince Venüs'ün çevresinde dönüyormuş gibi görünür.