İçeriğe atla

Belgrad deklarasyonu

Belgrad deklarasyonu
Tito ve Kruşçev
TürBeyanname
İmzalanma2 Haziran 1955 (69 yıl önce) (1955-06-02)
YerBelgrad, Yugoslavya
Taraflar Yugoslavya
 Sovyetler Birliği

Belgrad deklarasyonu (Rusça: Белградская декларация, Sırp-Hırvatça: Beogradska deklaracija, Београдска декларација, Slovence: Beograjska deklaracija, Makedonca: Белградска декларација) Yugoslavya Devlet Başkanı Josip Broz Tito ve Sovyet lideri Nikita Kruşçev tarafından 2 Haziran 1955'te imzalanan ve iki devlet arasında kısa süreli bir uzlaşma sağlayan bir belgedir. Belgenin imzalanmasına giden müzakereler 27 Mayıs ve 2 Haziran tarihleri arasında gerçekleşti.[1]

Deklarasyon, Yugoslavya'nın iç işlerine karışmamayı garanti etti ve farklı ülkelerdeki diğer sosyalist gelişme biçimlerini yorumlama hakkını meşrulaştırdı. Deklarasyon, iki ülke arasında kalıcı bir yakınlaşma sağlamada başarısız olsa da (Yugoslavya'nın 1956 Macaristan Ayaklanması'ne ilişkin kaygısının bir sonucu olarak), yine de Yugoslavya'nın NATO üyesi Türkiye ve Yunanistan ile Balkan Paktı'ndan çekilmesi üzerinde etkili oldu.[2] Belge, sonraki 35 yıl boyunca iki ülke arasındaki ilişkilerin mihenk taşı oldu.

Arka plan

1948 Tito-Stalin ayrılığından bu yana, Yugoslav lideri Josip Broz Tito'nun Joseph Stalin'in doktrinini hiçe sayan sosyalist bir rejim kurmasıyla, Sovyetler Birliği ile Yugoslavya arasındaki ilişkilerde bir çatlak oluştu.[3]

1953'te Stalin'in ölümünden sonra Tito, reformlara daha Batılı bir yaklaşımla yeni Sovyet lideri Nikita Kruşçev ile bir anlaşma arasında seçim yapmak zorunda kaldı. İki ülke, 30 Temmuz'da Belgrad'a gelen Sovyet büyükelçisi Vasily Valkov ve 30 Eylül 1953'te Moskova'ya gelen Yugoslav büyükelçisi Dobrivoje Vidić ile diplomatik ilişkileri resmen yeniden kurdu. Ancak bu, iki iktidar partisi arasında otomatik olarak normalleşmeye yol açmadı.[4] Sovyetler Birliği Komünist Partisi ve Yugoslavya Komünistler Birliği 1955'in sonlarında mektuplaştılar.

Tito, 1955'te Kruşçev'i Belgrad'a davet ederek Sovyetler Birliği ile uzlaşmaya çalıştı. Kruşçev'in Belgrad gezisi bazen halk arasında "Sovyet Canossa" olarak bilinir.[5]

Bu toplantı, diğer sosyalist ülkelere Marksizmi farklı bir şekilde yorumlama hakkı veren ve tüm uydu devletler ile Sovyetler Birliği arasında daha eşit ilişkiler sağlayan Belgrad bildirisinin Informbiro dönemini sona erdirmesiyle sonuçlandı. Ancak bu anlaşmanın sınırları, Ekim 1956'da Macaristan'daki Sovyet müdahalesinden sonra belirginleşti; Bunu, Macar ayaklanmasından Yugoslav hükûmetini sorumlu tutan Tito'ya karşı yeni bir Sovyet kampanyası izledi.[6] Sovyet-Yugoslav ilişkileri, 1960'larda Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesinin sonrasında benzer soğuk dönemlerden geçti.

Kaynakça

  1. ^ "The signing ceremony of the Belgrade Declaration, Belgrade, Yugoslavia, 2 July 1955. Artist: Anon # 2379125 - Heritage Images". www.heritage-images.com. 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  2. ^ "Yugoslavia and the USSR 1945 - 1980: The History of a Cold War Relationship". yuhistorija.com. 17 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Белградская декларация 1955". 27 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  4. ^ "The Soviet Intervention that Never Happened | Wilson Center". www.wilsoncenter.org (İngilizce). 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  5. ^ Osmanagić, Danijel (17 Mayıs 2020). "Beograjska deklaracija, eden največjih Titovih političnih uspehov". Zgodovina na dlani (Slovence). 20 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  6. ^ "Budimir Lončar". fraktura.hr (Hırvatça). 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josip Broz Tito</span> Yugoslav devrimci ve devlet adamı, 2. Yugoslavya Devlet Başkanı

Josip Broz Tito, Marksist-Leninist görüşlere sahip Yugoslav devlet ve siyaset adamı. Fikirleri Titoizm olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Kuća Cveća</span> Josip Broz Titonun anıt mezarı

Çiçekler Evi, 4 Mayıs 1980 tarihinde ölen Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin eski lideri Josip Broz Tito'nun anıt mezarıdır. Sırbistan'ın başkenti Belgrad'ın Dedinje mahallesinde bulunan Yugoslav Tarihi Müzesi'nin zemininde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Müzesi</span>

Yugoslavya Müzesi, Belgrad'ın güneyinde Dedinje bölgesinde yer almaktadır. Yugoslavya Kültür ve Medya Bakanlığı tarafından 1996 yılında Yugoslavya Halkları ve Milliyetleri Devrim Müzesi ve Josip Broz Tito Anma Merkezi'nin birleştirilmesiyle kurulmuştur. Müze, 2016 yılı sonuna kadar "Yugoslavya Tarihi Müzesi" olarak bilinmekteydi, daha sonra bugünkü adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Tito-Stalin ayrılığı</span>

Tito–Stalin ayrılığı Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve SSCB liderleri arasında baş gösteren ve 1948 yılında Yugoslavya'nın Kominform'dan ihraç edilmesiyle sonuçlanan görüş ayrılığına ve uzlaşmazlık sürecine verilen isimdir. Bu aynı zamanda, Yugoslavya'da Informbiro dönemi adıyla anılacak, SSCB ile olan ilişkilerin iyice zayıfladığı, 1955 yılına kadar devam edecek bir dönemin başlangıcıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Titoizm</span> komünist ideoloji

Titoizm 1948 yılında, yeni bir doktrin olarak Stalin tarafından zorla dayatılan dünya komünizmi anlayışına bir tepki olarak, Yugoslavya'nın komünist lideri J. B. Tito tarafın­dan geliştirilen ve komünizmi, sosyalist ülkelerin ulusal ba­ğımsızlıklarını kazanmalarına katkıda bulunan bir ideoloji ola­rak gören, ulusal komünizmin teorisi ve uygulamasıdır.

Sürgündeki Yugoslavya Hükûmeti Kral II. Petar'ın idaresinde bir resmî Yugoslavya hükûmetidir. Yugoslavya'nın işgalinden sonra Belgrad'dan Nisan 1941'de ayrılmış ve ilk olarak Yunanistan'a, sonra Filistin'e, sonra Mısır'a ve son olarak Haziran 1941'de Birleşik Krallık'a gitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Paktı (1953)</span>

Balkan Paktı 28 Şubat 1953'te, Yunanistan, Türkiye ve Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan antlaşma. Ankara'da imzalanmıştır. Antlaşma, Sovyetler Birliği'nin Balkanlar'daki etkisine karşı bir caydırıcı bir rol oynaması için imzalandığı bildirilmektedir. Bu antlaşma, üç ülke arasında nihai askeri iş birliğinin yolunu açmıştır. İmzalandığı dönemde Türkiye ve Yunanistan NATO'ya üye ülkeler arasındayken, komünist Yugoslavya NATO'ya üye olmayan bir devletti. Bu sayede Yugoslavya NATO'ya üye olmadan dolaylı bir şekilde kendisini NATO ile ilişkilendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandar Ranković</span> Yugoslav politikacı

Aleksandar Ranković, Yugoslavya'da devlet başkanlığı yardımcısı, içişleri bakanı ve Ulusal Güvenlik Dairesi (OZNA) başkanı olarak görev almış Yugoslav siyasetçi. Ranković, Josip Broz Tito ve Edvard Kardelj'den sonra Yugoslavya'nın üçüncü güçlü adamı olarak kabul edilmekteydi. Ranković Sırp birliğinin çıkarlarına karşı olarak gördüğü federal bir Yugoslavya'ya karşı üniter yapıyı savunmuştur. Kosova'da Arnavutlara karşı baskıcı politikalar uygulamıştır ve Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi'nin nomenklaturasında Sırpları çoğunluk hale getirdi. 1966 yılında Tito'ya karşı bir darbe girişimi planladığı gerekçesiyle tüm görevlerinden alındı.

Halk Kahramanı Nişanı, üçüncü dereceli bir Yugoslav nişanı idi. Nişan olağanüstü kahramanlık gösteren bireyler, askerî birlikler, siyasi ve diğer kuruluşlara verilirdi. Nişan büyük çoğunluğukla II. Dünya Savaşı partizanları tarafından kazanılmış olup kazananları 1,322'si Yugoslav ve 19'u da diğer ülke vatandaşlarıydı. Josip Broz Tito ise 1944, 1972 ve 1977 yıllarında üç kez Halk Kahramanı Nişanı ile ödüllendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Miha Marinko</span> Sloven partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı

Miha Marinko, Sloven partizan, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı. Günümüzde Slovenya'da ulusal kahraman olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bölgesel Savunma Kuvvetleri (Yugoslavya)</span>

Bölgesel Savunma Kuvvetleri, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin bölgesel savunma kuvvetleri idi. 1969 yılında Josip Broz Tito tarafından Çekoslovakya krizinin ardından ulusal savunmayı güçlendirmek amacıyla kurulmuştur. Yugoslavya'nın kurucu cumhuriyetlerinin her biri kendi bölgesel savunma oluşumlarına sahipken, tüm federasyonun düzenli ordusu aynı zamanda kendi yedek kuvvetlerine de sahip Yugoslav Halk Ordusu (JNA) idi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'da 1968 öğrenci gösterileri</span>

Yugoslavya'da 1968 Öğrenci Gösterileri, II. Dünya Savaşı'ndan sonra başkent Belgrad'da Yugoslavya'daki ilk kitlesel protestoydu.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Sırbistan ilişkileri</span>

Arnavutluk ve Sırbistan arasındaki ilişkiler, bir dizi tarihi ve siyasi olay nedeniyle karmaşık ve büyük ölçüde düşmanca olmuştur.

Meksika-Sırbistan ilişkileri, Meksika ve Sırbistan arasındaki diplomatik ilişkileri ifade eder. Her iki ülke de G77 ve Birleşmiş Milletler'in kurucu üyeleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Informbiro dönemi</span>

Informbiro dönemi, Yugoslavya tarihinde, 1948'in ortalarında Tito-Stalin ayrılığının ardından, ülkenin 1955'te Belgrad deklarasyonunun imzalanmasıyla Sovyetler Birliği ile kısmi yakınlaşmasına kadar süren bir dönemdi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Josip Broz Tito liderliğindeki Yugoslavya, Doğu Bloku'nun çıkarlarıyla bağdaşmayan bir dış politika izledi. Sonunda bu, kamuoyunda çatışmaya yol açtı, ancak Yugoslav liderliği, önemli dış ve iç baskılara rağmen Sovyet taleplerine boyun eğmemeye karar verdi. Dönem, Yugoslavya'daki siyasi muhalefetin zulmüne tanık oldu ve binlerce kişinin hapsedilmesine, sürgüne gönderilmesine veya zorunlu çalışmaya gönderilmesine neden oldu. 1948 ile 1953 yılları arasında 100 Yugoslav vatandaşı ciddi şekilde yaralandı veya öldürüldü, bazı kaynaklar Goli otok esir kampında 400 kişinin hayatını kaybettiğini iddia ediyor. Tasfiyeler, Yugoslavya'nın güvenlik aygıtının ve ordusunun önemli sayıda üyesini içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bled Antlaşması (1947)</span>

Bled Antlaşması, 1 Ağustos 1947'de Georgi Dimitrov ve Josip Broz Tito tarafından Bled, Slovenya, Yugoslavya'da imzalandı ve Bulgaristan ile Yugoslavya'nın gelecekte birleşmesi için yol açtı. yeni bir Balkan Federasyonu. Ayrıca Vardar Makedonyası ile Pirin Makedonyasının birleşmesini ve Batı Outlands'in Bulgaristan'a dönüşünü de öngördü. Anlaşma vizeleri kaldırdı ve gümrük birliğine izin verdi. Aynı zamanda Bulgaristan ilk kez etnik Makedonları ve Makedon dilini tanıdı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.