Belgrad Nikola Tesla Havalimanı
| Belgrad Nikola Tesla Havalimanı Аеродром Београд - Никола Тесла Aerodrom Beograd - Nikola Tesla | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
 Havalimanı pist kesimi | |||||||||||
| Özet | |||||||||||
| Havalimanı tipi | Sivil | ||||||||||
| İşletici | VINCI Airports Serbia d.o.o. d.o.o. | ||||||||||
| Yer | Surčin, Sırbistan | ||||||||||
| Açılış | 28 Nisan 1962 | ||||||||||
| Bağlantı merkezi (hub) |
| ||||||||||
| Rakım (ODS) | 336 ft / 102 m | ||||||||||
| Koordinatlar | 44°49′10″K 20°18′25″D / 44.81944°K 20.30694°D | ||||||||||
| Web sitesi | beg.aero | ||||||||||
| Harita | |||||||||||
 | |||||||||||
| Pistler | |||||||||||
| |||||||||||
Belgrad Nikola Tesla Havalimanı (IATA: BEG, ICAO: LYBE) (Sırpça: Аеродром Београд - Никола Тесла / Aerodrom Beograd - Nikola Tesla) Sırbistan’ın en büyük ve en işlek havalimanı olup, başkenti Belgrad şehir merkezinin 18 km (11 mil) batısında yer almaktadır. Surčin banliyösünün yakınında yer almaktadır. Önceden Belgrad Havalimanı ya da Surčin Havalimanı olarak adlandırılan havalimanına “Nikola Tesla” adı, 2006 yılında verilmiştir.
Sırbistan'ın en büyük havayolu şirketi olan Air Serbia ve Flag carrier, Nikola Tesla havalimanını merkez olarak kullanmaktadır.
Burası aynı zamanda düşük maliyetli havayolu Wizz Air'in birçok operasyon üssünden biridir. Hava taksi hizmetleri Air Pink, Eagle Express ve Prince Aviation da havalimanını kendi evleri olarak adlandırmaktadır.
Tarihi
İlk Havalimanı
Belgrad'daki ilk havaalanı 1910 yılında Banjica mahallesinde açılmış ve başlangıçta Simon, Maslenikov, Vidmar ve Čermak gibi havacılık öncüleri tarafından kullanılmıştır. İki yıl sonra, o sırada Türkiye'ye karşı Birinci Balkan Savaşı'na katılan Sırbistan Hava Kuvvetleri için ahşap bir hangar inşa edildi. Banjica havaalanı 1914 yılında Sırp Hava Kuvvetleri filosu ve Balon Şirketi'nin üssü olmuştur. Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Banjica havaalanı havayolu trafiği için kullanılmış ve Novi Sad-Belgrad-Niš-Skoplje ve Belgrad-Saraybosna-Mostar güzergahlarını içermiştir[1].
1911 yılında Belgrad'da, Kalemegdan Kalesi'nin aşağı şehrinde, bugünkü Belgrad Planetaryumu'nun bulunduğu yerde başka bir hava alanı açıldı.
Pančevo'deki Havaalanı
Belgrad'ın kuzeydoğusunda yer alan Pančevo kasabasının eteklerindeki havaalanı, 1923 yılında CFRNA'nın Belgrad üzerinden uçulan Paris-İstanbul uluslararası rotasını açmasıyla faaliyete geçti. Aynı yıl bu güzergâhta tarihte ilk kez gece uçuşu gerçekleştirilmiştir[2]. Aynı yıl havaalanından hava postası hizmeti de verilmeye başlanmıştır. Pančevo havaalanı aynı zamanda Yugoslav Kraliyet Hava Kuvvetleri akademisi tarafından da kullanılıyordu. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra havaalanı, Zemun'dan Pančevo'ya taşınmasının ardından Utva Havacılık Endüstrisi'nin havaalanı haline gelmeden önce Yugoslav Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı[1].
Dojno Polje (Yeni Belgrad) Havalimanı
Pančevo'dan Belgrad şehir merkezine olan mesafe nedeniyle ki o zamanlar Tuna Nehri'ni geçmek gerekiyordu, daha yakın olacak yeni bir havaalanı inşa edilmesine karar verildi. Havaalanının Sava nehrinin hemen karşısında, bugün Novi Beograd olarak bilinen bölgede inşa edilmesi planlandı. Resmi adı Belgrad Uluslararası Havalimanı (Dojno polje Havalimanı olarak da bilinir) olan havalimanı 25 Mart 1927 tarihinde açıldı. Şubat 1928'den itibaren ilk yerel havayolu şirketi Aeroput'a ait uçaklar yeni havalimanından kalkmaya başladı. Havalimanında dört adet 1,100-2,900 metre (3,610-9,510 ft) uzunluğunda çim pist bulunuyordu. Havaalanında inşa edilen betonarme hangarın tasarımı, iklim değişikliği teorisiyle tanınan Sırp bilim adamı Milutin Milanković tarafından yapılmıştır. Modern bir terminal binası 1931 yılında inşa edilirken, zayıf görüş koşulları için iniş ekipmanı 1936 yılında kurulmuştur[1].
Dünya Savaşı'ndan önce Belgrad, Schlesinger Afrika Hava Yarışı gibi bazı büyük hava yarışları için bir mola yeri olarak da kullanılıyordu.
Aeroput'un yanı sıra Air France, Deutsche Luft Hansa, KLM, Imperial Airways ve İtalya, Avusturya, Macaristan, Romanya ve Polonya'dan havayolları da İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesine kadar havalimanını kullandı. Belgrad, Imperial Airways'in Belgrad üzerinden kıtalararası seferler başlatması ve Londra'nın havalimanı üzerinden Hindistan'a bağlanmasıyla daha da önem kazandı[3]. Belgrad, sırasıyla CIDNA ve Deutsche Luft Hansa'nın Belgrad'ı İstanbul'a giden rotalarına dahil etmeleri nedeniyle Paris ve Breslau ile bağlantılıydı[4]. 1931 yılına gelindiğinde Belgrad, Londra, Madrid, Venedik, Brüksel, Berlin, Köln, Varşova, Prag, Viyana, Graz, Klagenfurt, Budapeşte, Bükreş, Sofya, Varna, Selanik, Atina, İstanbul gibi uluslararası destinasyonlarla düzenli uçuşlarla ve ayrıca Kahire, Karaçi ve Hindistan ile kıtalararası bağlantılarla bağlantılı önemli bir hava merkezi haline geldi[3].
Nisan 1941'den itibaren Alman işgal kuvvetleri havaalanını kullanmıştır. 1944 yılında Müttefikler tarafından bombalandı ve aynı yılın Ekim ayında Alman ordusu ülkeden çekilirken kalan tesisleri de imha etti[1].
Havaalanı Ekim 1944'te yeniden inşa edildi ve savaşın sonuna kadar Müttefik savaş çabalarının bir parçası olarak Sovyetler Birliği ve Yugoslavya tarafından kullanıldı.
Bu havaalanından Yugoslav Hava Kuvvetleri'ne ait kargo uçaklarıyla yapılan sivil taşımacılık 1945 yılı sonunda yeniden başlatılmıştır. 1947'nin başında JAT Yugoslav Havayolları ve JUSTA iç ve dış hat trafiğini devraldı ve 1948'den itibaren Batı Avrupa havayolları Belgrad'a uçuşlara yeniden başladı.
Trafikteki sürekli artış ve yolcu uçağı çağının başlaması, havalimanının önemli ölçüde genişletilmesini gerektirdi. Bu arada, havaalanının bulunduğu yerde Novi Beograd adında bir konut ve iş merkezi inşa etme planı ortaya atıldı. Bu nedenle yetkililer, batıdaki Surčin köyü yakınlarında yeni bir uluslararası havalimanı inşa edilmesine karar verdi. Eski havaalanından kalkan son uçuş 1964 yılının başlarında gerçekleşti[5].
Kaynakça
- ^ a b c d Belgrade Nikola Tesla Airport. "History: International Belgrade Airport (1927)". 5 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2007.
- ^ "The story of JAT: the best and the worst of Balkan air travel". 31 Temmuz 2012. 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2022.
- ^ a b "World Airlines Directory". Flight International. 8 Mayıs 1931. s. 407.
- ^ International Air Guide: Air Atlas: The Reference Book on Civil and Commercial Aviation. Imprimerie Crété S.A. 2017. s. 431. ISBN 978-1-5430-2191-2.
- ^ Nikolić, Jovan (8 Mayıs 2007). "Svi Beogradski aerodromi" (Sırpça). Glas javnosti. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2007.
