İçeriğe atla

Belgrad'da eşcinsellik karşıtı protesto

Çatışmalar sırasında Sırp Jandarma (Sırpça"Žandarmerija") ve homofobik protestocular

Belgrad'da eşcinsellik karşıtı protesto, Sırp LGBT'leri[1] ve LGBT Onur Yürüyüşü'nü hedef alan homofobik[2] protestolardır. 10 Ekim 2010 tarihinde düzenlenen Gey Onur Günü kutlamaları kapsamında gerçekleştirilen Sırbistan'da LGBT haklarını desteklemek için yapılacak olan LGBT Onur Yürüyüşü'nün LGBT karşıtı kişilerin hedefi olması sonucunda ertelenmiş ve yapılamamıştır. Geçit Belgrad'da 2001 yılından itibaren düzenlenmeye başlamış, 2009 yılı ve sonrasında planlanan Onur Yürüyüşü LGBT bireylerin can güvenliği olmadığı,[3] homofobik kişilerce tehdit söylemleri ve tutumları sergilendiği için ertelenmiştir.

Olaylar

Onur Yürüyüşü'nün düzenlemesine izin vermeyen eşcinsellik karşıtı aşırı sağcı[4] protestocular yaklaşık 5.000 silahlı polisle çatışmış, polise molotofkokteylleri, tuğla, taş, cam şişe ve havai fişek ile saldıran protestoculara polis göz yaşartıcı gaz[5] ve plastik mermi ile karşılık vermiştir.

Sonuçları

Jandarma (Sırpça"Žandarmerija") ve eşcinsellik karşıtı protestocular arasındaki çatışmalarda 78 polis ve 17 sivil yaralanmış, 101 protestocu şiddet davranışı sergilediği gerekçesiyle gözaltına alınmıştır. Olaylar sırasında iktidar partisi yanlısı bir binanın garajı kundaklandı ve Sırbistan devlet televizyonu binası ile diğer siyasi partilerin merkez binaları da hasar gördü. LGBT Our Yürüyüşü'nü Sırbistan hükûmeti gerçekleştirileceğini ve koruyacağını belirtmiş, Sırbistan'daki insan hakları dernekleri de Avrupa Birliği üyeliği için bu yürüyüşün özgür gerekliliğini belirtmiştir. Avrupa Parlamentosu milletvekili Sloven Jelko Kacin protestoların Sırbistan'ın Avrupa Birliğine üyeliğini olumsuz yönde etkilediğini söylemiş, olaylardan iki gün sonra Belgrad ziyareti sırasında, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton Onur Yürüyüşü'nde katılan LGBT'lerin insan haklarının korunması için Sırp hükûmetinin tavrını övmüştür.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ "Eşcinsel Onur Yürüyüşü Belgrad'ı karıştırdı". Akşam. 11 Ekim 2010. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014. 
  2. ^ Anadolu Ajansı (10 Ekim 2010). "Belgrad'da polis eşcinsel karşıtı grupla çatıştı". Hürriyet. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014. 
  3. ^ "Sırbistan'da yürüyüş yasağı eşcinselleri sokağa döktü". Euronews. 28 Eylül 2013. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014. 
  4. ^ "Belgrad Onur Yürüyüşü: Sırbistan yetkilileri bir kere daha aşırı sağcılara boyun eğdi". Uluslararası Af Örgütü. 28 Eylül 2013. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014. 
  5. ^ "Polis eşcinsel karşıtı grupla çatıştı". Gazete 5. 10 Ekim 2010. 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014. 
  6. ^ STOJANOVIC, DUSAN (11 Ekim 2010). "Official: Anti-gay riots send wrong message to EU". MSNBC. 27 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2010.  (İngilizce)
  7. ^ "Clinton praises Serbia's progress, new leaders". The Washington Post. 12 Ekim 2010. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.  (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Homofobi</span> homoseksüel ve LGBT bireylere karşı hoşnutsuzluk veya ön yargı

Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır. Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

<span class="mw-page-title-main">Onur Yürüyüşü</span> Haziran ayında gerçekleştirilen LGBTQ+ ve LGBTQ+ destekçileri tarafından yapılan yürüyüş

Onur Yürüyüşü, her yıl Haziran ayının sonlarında Dünya genelinde kutlanan ve Stonewall ayaklanmasının yıl dönümünde gerçekleştirilen, LGBT bireyler ve LGBT bireylere destek veren kişilerin katılımıyla gerçekleşen bir dizi etkinlikler ve törenler bütünüdür. LGBT topluluğunda onur yürüyüşü veya gey onur yürüyüşü gibi isimlerle de bilinir. Bir dizi etkinliklerin ve geçiş törenlerinin gerçekleştirildiği etkinlikler Stonewall ayaklanmaları anısına gerçekleştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Protesto</span> itiraz biçimi

Protesto, göreceli olarak bir olaya ve duruma karşı aksi yönde tepki göstermektir. Genellikle bu tepki gösterme biçimi, muhalif görüşü sözle ifade etme yanında o görüşü toplumsallaştırma ve bir grupla birlikte ifade etme karakteri de taşıyabilir. Bundaki amaç kamuoyu nezdinde sesini daha çok duyurabilmek ve yönetime karşı daha etkili bir duruş sergileyebilmektir. Bu, doğrudan ifade ve etkilemenin ve aktivizmin bir yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT hakları</span> Türkiyede lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin hakları

Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda'da LGBT hakları</span>

İrlanda'da LGBT hakları, İrlanda sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.

Gey dostu; LGBT kültürü içerisinde eşcinseller arasındaki bireysel ilişkileri ifade eden eşcinsel ilişki ve eşcinsel seksi destekleyen, tüm yönelimlere saygılı olan, eşit davranan ve onları yargılamayan bir çevre yaratmak amacıyla eşcinsellere ve LGBT topluluğunun her üyesi dahil olmak üzere; açık ve onları hoş karşılayan, diğer mekanlardaki olabilecek homofobik tavırlara ve yasaklara karşı gey mekanları, politikaları, insanları veya kurumları ifade eder. Gelişmiş batı ülkelerinde ve yine birçok medeni ülkede eşcinsellerin kendilerini rahat hissettikleri, onlara özel; saunalar, sinemalar ve gey dostu konaklama ile diğer LGBT mekanları bulunmaktadır.

Hormonlu Domates LGBTİ+fobi Ödülleri, Türkiye'de LGBTİ+ topluluğunca LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcı, dışlayıcı söylem ve eylemlerde bulunan kişi ve kurumlara verilen ödüldür. Homofobi ve transfobiye dikkat çekmek amacıyla her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ödül töreni, Lambdaistanbul Dayanışma Derneği'nin girişimiyle 2005 yılında başlamış, güncel olarak İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Ödüllerin isim kaynağı, "Hormonlu domates yemeyin homoseksüel olursunuz" sözleriyle 2005 yılında ilk "Hormonlu Domates ödülü" verilen Erman Toroğlu olmuştur. Medya, sağlık, eğitim, sivil toplum gibi çeşitli kategorilerde verilen ödüller, 2005 yılından beri internet üzerinden gerçekleşen halk oylamasıyla sahiplerini bulmaktadır. 2011 yılında 7. kez verilen "Hormonlu Domates ödülü" Türkiye tarihinde ilk kez LGBTİ+ topluluğunca Türk Silahlı Kuvvetleri'ne verilmiş ödüldür. 2020 yılında COVID-19 pandemisi dolayısıyla ödül töreni ilk kez olarak çevrimiçi gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Onur Yürüyüşü</span>

İstanbul Onur Yürüyüşü, Türkiye'nin en kalabalık kenti İstanbul'da düzenlenen geleneksel LGBT Onur Yürüyüşü. İlk kez 2003'te yaklaşık otuz kişi tarafından düzenlenen yürüyüş, Haziran ayının son pazarı yapıldı. 2010'da katılımcısı beş bin kişiye ulaşan yürüyüş, 2011'de on bin kişiye ulaşmıştır: Balkanlar'da ve Türkiye'de düzenlenen en büyük onur yürüyüşüdür. Yürüyüş 2013'te, Gezi Parkı olaylarının da etkisiyle 100.000 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. 2014'teki yürüyüşte katılımcı sayısı on binlerle ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş</span>

Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş, 2003 yılından beri Türkiye'nin başkenti Ankara'da geleneksel olarak gerçekleştirilen yürüyüş. 2012 yılında 7. Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtı Yürüyüş kapsamında gerçekleştirilen yürüyüş Kaos GL tarafından düzenlenmektedir. 2011 ve 2012 yıllarındaki yürüyüşlere İran'da eşcinsellere yönelik ölüm cezası ve homofobik yasalara son verilmesini isteyen İranlı mülteciler de katılmıştır. Aynı gün Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde de kampüs yürüyüşleri olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT'lere yönelik şiddet</span> LGBTlere yönelik bir şiddet

LGBT'lere yönelik şiddet, diğer adıyla eşcinsel, gey düşmanlığı, eşcinsel karşıt odaklı karşı cins tarafından uygulanan şiddettir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da LGBT hakları</span>

Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobik yaklaşım bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan'da LGBT hakları</span>

Sırbistan'da LGBT hakları, Sırbistan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Sırbistan'da LGBT bireyler sık sık hukuki sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite Sırbistan'da yasal, ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'da LGBT hakları</span>

Ermenistan'da LGBT hakları, 2003 yılından bu yana yasaldır ancak LGBT hakları ülkenin kuruluşundan bu yana değişmiş değildir. Eşcinsellik Ermenistan toplumunun bir kısmında tabu konusu olmaya devam etmekle birlikte LGBT bireyler için ayrımcılık karşıtı yasa yoktur. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite cinsel rüşt yaşını gözetmek şartıyla yasaldır. Ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik haklar ve anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir. Yine ülkede eşcinsellik karşıtlığı yaygın olmasına karşın ülke genelinde ihbar olmaması da dikkat çekmektedir.

LGBT topluluğu veya LGBT toplumu, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin ortak çıkarları, sorunları ve hedefleri doğrultusunda birleşmesi, bir bütün haline gelmesi. LGBT olup farklı sorunları olan gruplar, topluluklar, altkültürel hareketler, gey mahalleleri ve LGBT örgütlerinden oluşmaktadır. Bu amaçla oluşturulan LGBT topluluğu eşcinsel bireylerin insan hakları hareketinin temelini attı.

<i>Çürüğüm, Askerim, Reddediyorum</i> Aydın Öztekin yönettiği dram türündeki belgesel film

Çürüğüm, Askerim, Reddediyorum, yönetmenliğini ve senaristliğini Galatasaray Üniversitesi öğrencisi Aydın Öztek'in yaptığı dram türündeki eşcinsellik temalı Türk belgesel filmi. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin eşcinselliğe karşı homofobik bakış açısını, eşcinsel perspektifinden irdeliyor.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde LGBT hakları</span>

Kuzey Kıbrıs'ta LGBT haklarına dönük yasal çalışmalar sürmektedir. Kuzey Kıbrıs'ta 2014 tarihi itibarıyla eşcinsel ilişkiler yasaldır. Eşcinsellere karşı kamu ve kuruluşlarda ayrımcılık karşıtı yasalar da mevcuttur. Kuzey Kıbrıs'ta LGBT haklarını savunan birden fazla dernek bulunmaktadır. Bunlardan birine örnek Kuir Kıbrıs Derneği'dir.

İstanbul Onur Haftası, her yıl haziran ayının sonlarında Stonewall ayaklanmalarının anısına gerçekleştirilen etkinliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da LGBT hakları</span>

Litvanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan vatandaşların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Litvanya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak hemcins çiftlere hemcins evliliği ya da sivil birliktelik gibi kurumlar mevcut değildir; bu açıdan hemcins çiftlerinde karşı cins çiftlerinin sahip olduğu bazı haklar yoktur. Eşcinselliğin 1993 yılında suç olmaktan çıkarılmasına rağmen, bu zamandan beri LGBT hakları ancak sınırlı olarak genişletilmiştir. Ayrımcılıktan korunma, Avrupa Birliği üyeliğinin bir koşulu olarak kanunlaştırıldı ve 2010'da ülkenin ilk onur yürüyüşü başkent Vilnius'ta yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Romanya'da LGBT hakları</span>

Romanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklar ve ayrımcılığa uğrayabilir. Romanya toplumunun LGBT vatandaşların haklarına dair tutumu genel olarak muhafazakârdır. Buna rağmen, 2000 yılından beri ülkede LGBT hakları mevzuatı konusunda büyük değişimler yer almıştır. Son yirmi yıl içerisinde eşcinsellik yasak olmaktan çıkarıldı, kapsamlı ayrımcılık karşıtı yasalar uygulandı, cinsel rüşt yaşı eşit yapıldı ve homofobik nefret suçlarına karşı yasalar sunuldu. Üstelik Bükreş'teki senelik onur yürüyüşü ve Kaloşvar'daki "Gay Film Geceleri" gibi etkinliklerin düzenlenmesiyle, LGBT topluluklarının görünürlüğü artmıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2006'da Romanya'yı "cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı hak ihlâlleriyle mücadele etmekte örnek verici ilerlemeler" kaydeden beş ülkeden biri olarak nitelendirdi. Pew Research Center'ın 2016 yılında yaptığı bir ankette, Romanyalıların yüzde 85'i, eşcinselliğin toplum tarafından kabul edilmemesi gerektiği görüşündeydi.