İçeriğe atla

Belediye zabıtası (Türkiye)

Başlığın diğer anlamları için Belediye zabıtası sayfasına bakınız.
Belediye zabıtası
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi4 Eylül 1826
TürüKolluk kuvveti
BağlılığıBelediyeler

Belediye zabıtası, Türkiye'de belediyelere bağlı olarak belediye sınırları içerisinde kamusal bazı hizmetlerin yürütülmesi ve kontrolünü sağlamaktan sorumlu bir kolluk kuruluşudur. Zabıtalar aynı zamanda yeni kanunlarla birlikte büyükşehir belediyelerinde trafik zabıtası olarak yetkilerini kullanırlar. Özel bir amaç doğrultusunda güvenlik görevini yürüten zabıtalar bir özel kolluk kuvveti görevlisidirler.[1]

Tarihçe

Fatih Belediyesi'ne ait bir zabıta aracı

Türkiye'de zabıta teşkilatının kökeni Türk devlet geleneğinde ve İslam kültüründe önemli bir yere sahip olan ihtisap sistemine dayanmaktadır.[2]

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'ne ait bir zabıta aracı
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin atlı zabıtaları

Osmanlı İmparatorluğu döneminde şehirlerle ilgili hizmetler, Yeniçeri Ocağı'na bağlı sadrazamlık, yeniçeri ağalığı, sekbanbaşılık, kadılık, subaşılık, Kaptan-ı Deryalık, cebecibaşılık, bostancıbaşılık, topçubaşılık ve seraskerlik gibi farklı kurumlar tarafından yürütülmekteydi. Bu kurumlar arasında günümüz belediye zabıtasına en yakın görevleri kadılar yerine getirmekteydiler. Her kadının yanına bir de icra ve infazlardan sorumlu ihtisap ağası görevlendirilmekteydi. Kadılar, ihtisap ağaları ile birlikte denetimlere çıkmaktaydılar ve çarşı ve pazardaki güvenliği, temizliği, malların fiyatlarını ve kalitesini denetlenmesini sağlamaktaydılar. İhtisap ağaları ayrıca kuloğlanları adı verilen yardımcıları ile beraber ticaret yapacak kişilerden vergi toplamaktaydılar.[2]

1826 yılında Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması sonucu ihtisap ağalığı da kaldırıldı ve yerine 4 Eylül'de Padişah II. Mahmud tarafından İhtisap Nezareti kuruldu. Kuloğlanlarının görevleri de ihtisap neferlerine devredildi. 4 Eylül 1826 tarihi günümüz zabıta teşkilatının kuruluş tarihi olarak kabul edilmektedir.[2][3]

19. yüzyılda nüfus artışı ve şehirlerin büyümesi sonucu İhtisap Nezareti, görevlerini yerine getirmekte yetersiz kalmaya başlamıştı. Bu yetersizliği ortadan kaldırmak amacıyla 1845 yılında Polis Teşkilatı ve 1846 yılında da Zaptiye Müşirliği kuruldu.[2]

1855 yılında İhtisap Nezareti kaldırıldı ve yerine İstanbul Şehremaneti kuruldu. Belediye zabıta işleri için ise kavaslar görevlendirildi. 1869 yılında çıkarılan bir nizamname ile belediye zabıta işleri yeniden polis teşkilatına devredildi.[2]

Belediye hizmetlerinin 1930 yılında çıkarılan Belediye Kanunu ile yeniden düzenlenmesiyle zabıta, belediye hizmetlerini yürüten ve denetleyen özel bir hizmet zabıtası olarak belirlendi. Bu kanun ile günümüz belediye zabıtası tanımlanmış ve teşkilatın yapısı belirlenmiştir. Ancak, 1956 yılına kadar bu hizmetler polis tarafından yürütülmüş olup bu tarihten itibaren İstanbul başta olmak üzere belediyelerde günümüz zabıta teşkilatları kurularak zabıta hizmetleri verilmeye başlandı.[2]

Rütbeler

Belediye zabıtasının rütbeleri toplam altı rütbeden oluşmaktadır.[4]

Daire BaşkanıMüdürAmirMemur
Zabıta Daire Başkanı Zabıta Müdürü Zabıta Şube Müdürü Zabıta Amiri Zabıta Komiseri Zabıta Memuru

Kaynakça

  1. ^ AKMAN, Elvettin; BAYRAM, Tuğçe (30 Aralık 2018). "Özel Kolluk Kuvveti Olarak Belediye Zabıtası: Zabıtaların Temel Sorunlarının Isparta Ölçeğinde Nitel Bir Analizi". Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi. 1 (3): 348-356. doi:10.33712/mana.502176. ISSN 2636-8048. 
  2. ^ a b c d e f "Hakkımızda". Zabıta.com. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019. 
  3. ^ "Tarihçe". İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanlığı. Erişim tarihi: 27 Haziran 2019. []
  4. ^ "Belediye Zabıta Yönetmeliği" (PDF). 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jandarma Genel Komutanlığı</span> Türkiyede İçişleri Bakanlığına bağlı askerî kolluk kuvveti

Jandarma Genel Komutanlığı, Türkiye'de il ve ilçe belediye sınırları dışında kalan veya polis teşkilatı bulunmayan yerler ile sahil güvenlik bulunmayan kıyı, deniz ve sahillerde görev yapan silahlı genel kolluk kuvvetidir. 1983 tarih ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilatı Görev ve Yetkileri Kanunu ile 1934 tarih ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Sâlahiyet Kanunu'nda ve diğer yasalarda kendisine verilen görevleri yerine getiren Jandarma Teşkilatı, İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışır. Belirlenecek jandarma birlikleri; seferberlik ve savaş hâlinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin emrine geçer.

<span class="mw-page-title-main">Polis</span> kolluk kuvveti

Polis, halkın emniyetini sağlamak, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğüne, Anayasal düzenine ve genel güvenliğine dair önleyici ve koruyucu tedbirler almak üzere görev yapan kamusal hizmet birimi. Polis birimleri amaç ve sorumluluklarını gerçekleştirmek üzere bilgi toplar, değerlendirir, yetkili mercilere veya kullanma alanlarına ulaştırır ve devletin istihbarat kuruluşlarıyla işbirliği yapar. İç güvenlik, dış güvenlik, millî güvenlik ve kamu güvenliğinde önemli rol oynamakdadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yeniçeri</span> Osmanlı Devletinde askerî bir sınıf

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişaha bağlı kapıkulunun en büyük birimiydi. Kesin kuruluş tarihi bilinmese de, on dördüncü yüzyılın son yarısında I. Murad döneminde (1362-1389) kurulduğu kabul edilir. Avrupa'nın ilk modern daimi ordusudur.

<span class="mw-page-title-main">Acemi Ocağı</span> Osmanlı İmparatorluğunda asker yetiştirilen birim

Acemi Ocağı ya da Acemi Oğlanlar Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Enderûn için öğrencileri ve başta piyade kısmı olmak üzere Kapıkulu'nun ihtiyaç duyduğu askerleri yetiştirmek için kurulan ocaktır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Büyükşehir Belediyesi</span> İstanbuldaki belediye işlerinden sorumlu kamu kurumu

İstanbul Büyükşehir Belediyesi veya kısaca İBB, İstanbul ilinin belediye işlerinden sorumlu devlet kurumudur. Kırım Savaşı sonrasında Avrupa ülkeleri ile ilişkilerin artması ve devlet kurumlarının batı ülkelerine benzetilmeye çalışması sonrasında, 1855 tarihli Bâb-ı Âli kararıyla İhtisap Nezareti'nin kaldırılması sonucunda kurulmuştur. Şu anki Büyükşehir belediye başkanı, Cumhuriyet Halk Partisi üyesi Ekrem İmamoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">İçişleri Bakanlığı (Türkiye)</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, genellikle güvenlik ve asayiş ile iller idaresinden sorumlu olan bakanlık. Başında 2023 yılından beri Ali Yerlikaya bulunmaktadır.

Zabıta, bir şehirde güvenliği sağlamakla görevli olan idare.

Hüseyin Hasib Bey,, Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Büyükşehir Belediyesi</span> Ankaranın metropolitan belediyesi

Ankara Büyükşehir Belediyesi veya kısaca ABB, Ankara ilinin belediye işlerini yürüten kamu kurumudur. 2019 yerel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday gösterilen ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Mansur Yavaş, mazbatasını 8 Nisan 2019'da alarak göreve başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giresun belediye başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1869'dan günümüze görev yapmış Giresun belediye başkanlarını gösteren listedir. Giresun Belediyesi 1869'da kuruldu. Belediyenin ilk başkanı Abdullah Bey'dir ve en uzun süre başkanlık yapmış kişi görevde yirmi beş yıl kalan Yorgi Konstankilidis ve en kısa süre başkanlık yapmış kişi de görevi yirmi gün süren Fevzi Ekmekçi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki kolluk kuvvetleri</span> Türkiye Cumhuriyetinin asayişten sorumlu birimlerinin genel ismi

Türkiye'deki kolluk kuvvetleri, Türkiye'deki kolluk kuvvetleri veya aynı anlamı taşıyan kolluk kuruluşlarının sınıflandırılması ve türlerine göre ayrımıdır. Türkiye'deki kolluk kuvvetlerinin çoğu Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlıdır.

Trafik zabıtası, trafik hizmetlerini yürütmektir. Trafik zabıtası karşılaştığı acil ve zorunlu durumlarda genel zabıta görevi yapmakla yetkilidir. Zorunlu görülen haller dışında genel zabıta görevi verilemez, araç gereç ve özel teçhizatı trafik hizmetleri dışında kullanamaz.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin Ulusal Jandarması</span>

Arjantin Ulusal Jandarması, Arjantin'in iç güvenlik ve sınır güvenliğinden sorunlu askerî bir kolluk teşkilatıdır. 28 Temmuz 1938 tarihinde Arjantin Ulusal Kongresi tarafından çıkartılan kanun kurulmuş olup ulusal savunma ve Ulusal güvenlik sisteminde ara kuvvet özelliği taşıyan askeri statülü güvenlik kuvvetidir.

Kolluk kuruluşu, ülkelerdeki rejime göre değişmekle birlikte; genel anlamda, bir devlette emniyet ve asayiş ile ilgili yasaları uygulamaktan sorumlu genellikle silahlı devlet kuruluşlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emniyet Genel Müdürlüğü</span> Türk Polis Teşkilatı

Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) veya Türk Polis Teşkilatı, ilk kez 10 Nisan 1845 tarihinde kurulan, günümüzde Türkiye'deki tüm il ve ilçelerde örgütlenmiş iç güvenlikten sorumlu devlet teşkilatıdır. Emniyet Genel Müdürlüğü şehirlerde görev yapmakta olup, sahillerde Sahil Güvenlik Komutanlığı, kırsallarda ise Jandarma Genel Komutanlığı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Jandarmalar listesi</span> Dünya üzerindeki Jandarma Teşkilatı bulunan ülkeler

Jandarma, gendarmerie veya gendarmery, sivil toplum arasında polis görevlerini yürüten askerî bir organdır. Bu organın üyelerine ise jandarma denir. Bu terim bazen günümüzde nadiren de olsa maréchaussée olarak da kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü</span>

Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığına bağlı gümrük kontrolünden ve kaçakçılığın önlenmesinden sorumlu devlet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Adana belediye başkanları listesi</span> Vikimedya madde listesi

Bu maddede Adana belediye başkanları listesi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belediye itfaiyesi</span> Türkiyedeki belediyelere bağlı itfaiyeler

Belediye itfaiyesi, Türkiye'de belediyelere bağlı olarak yangın söndürme işlemi ve gelişen afetlerde ilk yardım arama-kurtarmadan sorumlu bir kamu kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Büyükşehir Belediyesi</span>

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa ilinin belediye işlerini yürüten devlet kuruluşudur. Mevcut büyükşehir belediye başkanı 5 Nisan 2024'ten beri Mustafa Bozbey’dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.