İçeriğe atla

Beklenmeyen Şahit (film)

Beklenmeyen Şahit
Witness for the Prosecution
Beklenmeyen Şahit (Witness for the Prosecution) filminin özgün sinema afişi
YönetmenBilly Wilder
YapımcıArthur Hornblow Jr.
SenaristBilly Wilder
Harry Kurnitz
Larry Marcus
Agatha Christie(hikâye)
OyuncularTyrone Power
Marlene Dietrich
Charles Laughton
MüzikMatty Malneck
Görüntü yönetmeniRussell Harlan
KurguDaniel Mandell
StüdyoTheme Pictures
DağıtıcıUnited Artists
CinsiSinema filmi
TürüSuç, dram, gerilim
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1957
Çıkış tarih(ler)iAralık 1957, ABD kısıtlı seyirciyle
30 Ocak 1958, Londra prömiyer
Süre116 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Bütçe3 Milyon $
Hasılat9 Milyon $
Devam filmiWitness for the Prosecution (1982) TV filmi
Diğer adlarıBeklenmeyen Şahit (Türkiye)
Témoin à Charge (Fransa)
Testimone d'Accusa (İtalya)
Testigo de Cargo (İspanya)
Zeugin der Anklage (Almanya)

Beklenmeyen Şahit [1] 1957 ABD yapımı dramatik gerilim filmidir. Özgün adı Witness for the Prosecution dır. (İngilizce: Savcılık Makamının Tanığı)

Agatha Christie'nin 1925 yılında yazdığı aynı adlı kısa hikâyesinden ve bu hikâyeden uyarlanmış 1953 tarihli tiyatro eserinden senaryosunu Billy Wilder ve Harry Kurnitz'in birlikte uyarlayıp yazdıkları filmin yönetmeni de Billy Wilder'dır. Filmin başlıca rollerinde Tyrone Power, Marlene Dietrich, Charles Laughton, Elsa Lanchester, Torin Thatcher ve Francis Compton oynamışlardır.

Londra'lı yaşlı ve deneyimli avukat (Charles Laughton) ağır hastalığına rağmen cinayetle suçlanan genç bir adamın (Tyrone Power) ilginç bulduğu davasını üstlenir, ancak mahkeme süreci ilerledikçe çok ilginç ve beklenmedik gelişmeler olur. Bazı olayların geriye dönüşlerle (flashback) anlatıldığı filmin hemen hemen tamamı bir mahkeme salonunda geçmektedir. Ancak güçlü oyuncuların olağanüstü performansları ve sürükleyici konusu filmin bir an bile sıkıcı olmasını önler.

Sürprizli bir sonu olan bu mahkeme geriliminin sonunda yazılar akarken duyulan bir dış ses seyircilerden filmin konusunu ve sonunu dostlarına ve yakınlarına anlatmamaları için ricada bulunur. Zaten filmin tanıtım sloganı şuydu: "Böylesine meraklı bir gerilim ancak 50 yılda bir görülür!"

Filmin 1982 yılında Ralph Richardson, Deborah Kerr ve Beau Bridges'ın başrollerini paylaştığı TV için aynı isimde bir yeniden çevrimi yapıldı.

"Beklenmeyen Şahit" en iyi film ve en iyi yönetmen de dahil tam 6 dalda Oscar'a, 5 dalda da Altın Küre'ye ve BAFTA'ya aday gösterilmişti. Ancak Oscar ödüllerini yine aynı yıl çevrilen David Lean'in Kwai Köprüsü (The Bridge on the River Kwai) filmine kaptırdı (Bu film 7 Oscar almıştı). Gerçek hayatta Charles Laughton'ın eşi olan hemşire rolündeki Elsa Lanchester'e Sinema Dalında En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Altın Küre Ödülü, Marlene Dietrich'e de "En iyi kadın oyuncu" dalında Altın Defne ödülü verildi.

"Beklenmeyen Şahit", "Amerikan Barolar Birliği Dergisi" nin Ağustos 2008 sayısında yayımladığı "En İyi 25 Mahkeme Filmi" anketinde 6. sırada yer almıştır. Ankette ilk üç sırayı Bülbülü Öldürmek (1962), 12 Kızgın Adam (1957) ve Kuzenim Vinny (1992) filmleri almaktadır.[2]

Oyuncu kadrosu

  • Tyrone Power ... Leonard Steven Vole
  • Marlene Dietrich ... Christine Helm / Vole
  • Charles Laughton ... Sir Wilfrid Robarts, avukat
  • Elsa Lanchester ... Miss Plimsoll, hemşire
  • John Williams ... Brogan-Moore
  • Henry Daniell ... Mayhew
  • Ian Wolfe ... Carter
  • Torin Thatcher ... Mr. Myers, savcı
  • Norma Varden ... Emily Jane French
  • Una O'Connor ... Janet McKenzie
  • Francis Compton ... Yargıç
  • Philip Tonge ... Müfettiş Hearne
  • Ruta Lee ... Diana

Film hakkında notlar

  • Film, IMDb'nin "en iyi 250 film" listesinde de yer almaktadır.[3]
  • Agatha Christie'nin filme uyarlanan hikâyesini de içeren öykü kitabı "Beklenmeyen Şahit" Türkiye'de Altın Kitaplar'dan 1986 yılında çıkmıştı.[4]
  • Bu film Tyrone Power'ın son filmi olmuştur. Filmin çekimlerinden 1 yıl sonra ölen Tyrone Power (1914 - 1958) pop şarkıcısı Romina Power'ın babasıydı.
  • Hemşire rolündeki Elsa Lanchester ise gerçek hayatta Charles Laughton'ın eşiydi.
  • Hollywood'daki MGM stüdyolarında çekilen filmin mahkeme salonunun Londra'daki gerçeğine benzemesi için tam 75.000 dolar harcanmıştı (bu miktar 2008'in 570.000 dolarına karşılık gelmektedir)[5]
  • Sürprizli bir sonu olan bu mahkeme geriliminin sonunda yazılar akarken duyulan bir dış ses seyircilerden filmin konusunu ve sonunu dostlarına ve yakınlarına anlatmamaları için ricada bulunur. Stüdyo bu konuda çok hassas davranmıştır. Hatta İngiliz Kraliyet ailesi için yapılan bir özel gösteriden önce bile aile fertlerinden teker teker filmin sonunu açık etmeyeceklerine dair söz almışlardı. Zaten çekimler sırasında da setlere giriş çıkışlar çok sıkı kontrol edilmiş ve sette görevi olanlarla filmin sürpriz sonunu hiç kimseye söylemeyeceklerine dair sözleşmeler imzalatılmıştı. Hatta yazılanlara göre oyuncular bile çekimlerin son gününe kadar filmin nasıl sonlanacağını bilmiyorlarmış, ancak senaryonun son on sayfası ellerine verildiği zaman bunu öğrenebilmişler.[6]
Charles Laughton.
  • Film yapı olarak Alfred Hitchcock filmlerini andırmaktadır. Zaten Hitchcock da bir röportajında insanların "Beklenmeyen Şahit"i Billy Wilder'ın değil de kendisinin çektiğini sandıklarını söylemiştir.
  • 2008 yılında Amerikan Film Enstitüsü (AFI) "Mahkeme filmleri" kategorisindeki en iyi 10 film sıralamasında "Beklenmeyen Şahit"i 6.cı sırada ilan etmiştir.
  • Filmin uyarlandığı Agatha Christie'nin kısa hikâyesi ilk kez 31 Ocak 1925 tarihinde "Flynn's Weekly" dergisinde Traitor Hands (Hain Eller) adıyla yayınlanmıştı. 1933 yılında sadece İngiltere'de dağıtılmış olan "The Hound of Death" hikâye kitabında "The Witness for the Prosecution" adı ile yer aldı. ABD'de ise ancak 1948 yılında "The Witness for the Prosecution and Other Stories" adlı hikâye kitabında okuyucu ile buluştu.[7] Kitap Türkiye'de ilk kez 1961 yılında Altın Kitaplar tarafından Özay Sunar'ın çevirisiyle yayımlandı. 1964 yılında ise bu Gutenberg Yayınları kitabı bu kez "Zehir" adıyla tekrar yayımladı.[8]
  • 28 Ekim 1953 yılında ise bu hikâyeden uyarlanan tiyatro eseri Londra'da "Winter Garden Theatre" da perdelerini açtı. Bu sahne eserinde İskoç hizmetçi rolündeki Una O'Connor filmde de rol almıştı, zaten hem tiyatroda hem sinemada rol alan tek oyuncu oydu.
  • Eser 1954-1956 arasında New York'ta Broadway'de Henry Miller's Theatre'da da 645 kez sahnelendi.[9] İki Tony ödülü kazandı.
  • Film 1982 yılında televizyon için yeniden çekildi. Başlıca rollerinde Ralph Richardson, Deborah Kerr ve Beau Bridges oynamışlardı.

Kaynakça

  1. ^ Mitos ve Kuşku (kitap) Atilla Dorsay. 1977, Görsel Yayınlar.s.308
  2. ^ "The 25 Greatest Legal Movies" (İngilizce). abajournal.com. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2009. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2008. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2008. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2008. 
  7. ^ en:The Witness for the Prosecution
  8. ^ "Agatha Christie/Zehir". www.cinairoman.com. 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2010. 
  9. ^ en:Witness for the Prosecution (play)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marlene Dietrich</span> Alman-Amerikan aktris ve şarkıcı

Maria Magdalena Dietrich, bilinen adıyla Marlene Dietrich, Alman asıllı Amerikalı sinema oyuncusu ve şarkıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Laughton</span> İngiliz-Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu (1899 – 1962)

Charles Laughton, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu. Laughton, Londra'da Kraliyet Dramatik Sanat Akademisi'nde eğitim gördü ve ilk olarak 1926'da profesyonel olarak sahneye çıktı. 1927'de, ölümüne kadar birlikte yaşadığı ve çalıştığı gelecekteki eşi Elsa Lanchester ile bir oyunda rol aldı.

<i>Ölüm Diken Üstünde</i> İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1935 yılında yayınlanan polisiye romanı

Ölüm Diken Üstünde, İngiliz yazar Agatha Christie'nin ilk kez 1935 yılında yayımladığı dedektif romanıdır. Özgün adı Death in The Clouds olan eser kitap olarak yayımlanmadan önce ABD'de The Saturday Evening Post dergisinde, sonra da İngiltere'de bazı dergilerde Death in the Air adlarıyla tefrika edildi ki bu ad Agatha Christie'nin romanına verdiği ilk orijinal addı. Roman Türkiye'de ilk kez 1971 yılında Altın Kitaplar tarafından Gönül Suveren'in Türkçe çevirisiyle yayımlandı, sonradan yeni baskıları yapıldı.

<i>Şark Ekspresinde Cinayet</i> (film, 1974)

Şark Ekspresinde Cinayet, 1974 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Murder on the Orient Express olan film Ocak 1977'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti. Film sonraki yıllarda Türkiye'deki bazı televizyon kanallarında Doğu Ekspresinde Cinayet adı ile de gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vincent Price</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1911 – 1993)

Vincent Leonard Price, Jr., Amerikalı oyuncudur. Genelde korku ve gerilim filmlerinde oynayan oyuncu. 180 civarında film ve tv dizisinde rol almıştır. Bu filmlerin birçoğu, klasik haline gelmiş düşük bütçeli korku filmleridir. Genellikle esrarengiz, soylu, beyefendi ve "kendine karşı hata yapanlardan intikam alan adam" rollerinde hafızalara kazınmıştır. Ses tonu, tonlamaları ve düzgün diksiyonu oyunculuğuna derinlik katmaktadır ki, sesiyle birçok film ve çizgi filme de katkıda bulunmuştur. Caedmon Records için bir dizi korku hikâyesinin sesli kitap kayıtlarını yapmıştır.

<i>Garsoniyer</i> (film) 1960 yapımı Amerikan filmi

Garsoniyer, 1960 ABD yapımı dramatik komedi filmidir. Özgün adı The Apartment olan film 23 Şubat 1961 tarihinde Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir.

<i>Güneş de Doğar</i> (film) film

Güneş de Doğar 1957 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Sun Also Rises dır.

<span class="mw-page-title-main">Edmund Goulding</span> İngiliz film yönetmeni ve senarist (1891 – 1959)

Edmund Goulding İngiliz film yönetmeni, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni.

<i>Stage Fright</i> (film)

Stage Fright, yönetmenliğini Alfred Hitchcock'un üstlendiği; başrollerde Jane Wyman, Marlene Dietrich ve Michael Wilding'in yer aldığı 1950 tarihli bir filmdir. Selwyn Jepson' ın Man Running adlı kitabından Alma Reville, Whitfield Cook ve James Bridie tarafından senaryolaştırılarak sinemaya uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kim Novak</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Kim Novak, Amerikalı oyuncu ve eski modeldir. En önemli rollerinden birini Alfred Hitchcock'un Vertigo (1958) filminde oynayan Novak, 1950'lerin en ünlü oyuncularından biriydi.

<i>Mavi Melek</i> (film, 1930) film

Mavi Melek Josef von Sternberg tarafından yönetilmiş 1930 yapımı bir filmdir. Heinrich Mann'in Professor Unrat romanından beyaz perdeye uyarlanmıştır. Film ilk büyük Alman sesli filmidir ve aktris Marlene Dietrich'e dünya çapında bir ün sağlamıştır. Ayrıca, imza şarkısı Friedrich Hollaender ve Robert Liebmann'ın "Falling in Love Again " şarkısını da tanıttı. Alman sinemasının bir klasiği olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Emil Jannings</span> Alman Aktör

Emil Jannings, Alman sinema oyuncusu.

<i>22 Numarada Cinayet</i> 1976 ABD yapımı komedi filmi

22 Numarada Cinayet, 1976 ABD yapımı komedi filmidir. Özgün adı Murder by Death olan film Türkiye'de televizyonlarda da defalarca gösterilmiştir.

<i>Ve Ayna Kırıldı</i> (film)

Ve Ayna Kırıldı, 1980 İngiltere yapımı dedektif filmidir. Özgün adı The Mirror Crack'd dir. Filmin adı, İngiliz şair Lord Alfred Tennyson'un The Lady of Shalott adlı şiirinin bir mısrasından alınmıştır. Filmin kahramanı Miss Marple, filmde bu şiirden sık sık alıntılar yapar.

<i>Ve Ayna Kırıldı</i> (roman) İngiliz yazar Agatha Christie tarafından 1962 yılında yayınlanan polisiye romanı

Ve Ayna Kırıldı, İngiliz dedektif romanları yazarı Agatha Christie'nin 1962 yılında yayımlamış olduğu cinayet romanıdır. Özgün adı The Mirror Crack'd from Side to Side olan roman 1963'te ABD'de daha kısa olan bir adla, The Mirror Crack'd adıyla da yayımlandı. Romanın İngilizce özgün adı Türkçede Ayna Baştan Başa Çatladı anlamına gelmektedir. Romanın adı, İngiliz şair Lord Alfred Tennyson'un The Lady of Shalott adlı şiirinin bir mısrasından alınmıştır. Romanın kahramanı Miss Marple bu şiirden sık sık alıntılar yapar.

<span class="mw-page-title-main">Emily Beecham</span>

Emily Beecham, İngiliz-Amerikalı oyuncudur. Rol aldığı televizyon dizileri The Street ve Into the Badlands ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Elsa Lanchester</span>

Elsa Sullivan Lanchester – 26 Aralık 1986), tiyatro, sinema ve televizyonda uzun bir kariyere sahip İngiliz aktris.

<i>Çifte Tazminat</i>

Double Indemnity, Billy Wilder tarafından yönetilen, Wilder ve Raymond Chandler tarafından ortaklaşa yazılan ve yapımcılığını Buddy DeSylva ve Joseph Sistrom’un yaptığı 1944 Amerika yapımı psikolojik gerilim kara filmdir. Senaryo James M. Cain'in Şubat 1936'da Liberty dergisi için yazdığı sekiz bölümlük bir seri olarak çıkan aynı adlı 1943 tarihli romanına dayanıyordu.

<i>The Private Life of Henry VIII</i>

Henry'nin Özel Hayatı, Alexander Korda'nın yönettiği ve ortak yapımcılığını yaptığı ve Charles Laughton, Robert Donat, Merle Oberon ve Elsa Lanchester'ın oynadığı 1933 İngiliz filmidir. Film, İngiltere Kralı VIII. Henry'nin evliliklerine odaklanıyor. Korda'nın yapım şirketi London Film Productions için Lajos Bíró ve Arthur Wimperis tarafından yazılmıştır. Film, Korda'yı önde gelen bir film yapımcısı ve Laughton'ı bir gişe yıldızı yapan büyük bir uluslararası başarıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.