Bekke
Bekke (Arapça: بَكَّةُ), Kur'an'da, Âl-i İmrân Suresi'nin 96. ayetinde bahsi geçen bir yerdir. Geleneksel İslam anlayışına göre Bekke ile Mekke eş anlamlı olup, meal ve tefsirlerde de bu şekilde ele alınmaktadır. Buna karşın çeşitli akademisyenler Bekke'nin aslen günümüzdeki Mekke ile ilişkili olmayan bir bölge olduğunu öne sürmüş ve başka şehirler ile bağdaşlaştırmıştır.
اِنَّ اَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذ۪ي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَم۪ينَۚ | İnne evvele beytin vudi’a linnâsi lelleżî bibekkete mubâraken vehuden lil’âlemîn(e) | Halk için kurulan en önemli ev, tüm halklara bir hidayet kaynağı olan Bekke'deki kutlu evdir. |
| —Kur'an, Âl-i İmran Suresi - 96. ayet | —Edip Yüksel Meali |
Not: Türkiye Diyanet Vakfı'nınki de dahil olmak üzere çeşitli mealler Bekke'yi Mekke, ev kelimesini ise Kâbe olarak çevirmektedir.
Etimoloji
Arapça kökenli bir kelime olan Bekke'nin, tıpkı Mekke gibi etimolojik kökeni belirsizdir.[1] İbn Manzûr'a atfedilen Lisânü’l-ʿArab eserine göre iki "k" ile yazılan بَكَّ (Bekke) kelimesi kalabalık anlamına gelmektedir ve şehrin ismi kentteki insan kalabalığından türemiştir.[]
Yorumlama
Bekke'nin Petra olduğu iddiası
Kanadalı arkeolog ve İslam tarihi araştırmacısı Dan Gibson'a göre sözü edilen yıkım bugünkü Mekke şehrinde değil, bundan yaklaşık 1200 kilometre kuzeyde, Petra'da gerçekleşmişti. Dan Gibson, ulaştığı en eski camilerin kıble duvarlarının Petra'yı göstermeleri ve ayet, hadis ve siyer kaynaklarındaki diğer bazı ifadeler sebebiyle Muhammed Petra'da yaşamış ve Medine'ye göç ettiğini iddia etmiştir. Ona göre Kur'an'da bahsedilen “bekke” veya “mekke” sözcükleriyle ifade edilen kıble ve nerede olduğu konusunda tartışmalar bulunan Mescid-i Haram (yasak toplanma yeri) Petra'daydı. Gibson, Bekke'nin küçük bir değişiklikle Mekke sözcüğüne dönüştürülmüş olabileceğini söyler.[2]
Geleneksel
İslam geleneği; Bekke'yi İslam'da kutsal kabul edilen Mekke şehri için eski zamanlarda kullanılmış bir isim olarak tanımlamaktadır.[3][4][5][6] Türkçe Kur'an meal ve tefsirlerin büyük bir kısmı Bekke kelimesini Mekke olarak çevirmektedir. Bekke aynı zamanda Müslüman alimler tarafından tüm şehri kastetmek yerine sadece Kâbe etrafındaki kutsal bölgeyi kapsar şekilde de kullanılmaktadır.[7][8][9]
Tarihsel revizyonist
Erken İslam tarihinin revizyonist okuluna mensup Tom Holland ve Patricia Crone gibi akademisyenler, genel İslam geleneğince kabul gören Bekke'nin Mekke şehri için bir isim varyantı olduğu fikrini sorgulamış ve şehrin başka bir bölgede bulunduğunu öne sürmüşlerdir.
Holland, Kılıçların Gölgesi adlı eserinde Bekke'nin Bizans İmparatorluğu'nun güney sınırlarına yakın bir yerde, muhtemelen Suriye-Levant sınır bölgesinde bulunmuş olması gerektiğini öne sürmüştür. Eserde bu sava destek olarak; Mekke'nin dönemin Bizanslı araştırmacıları tarafından düzenlenmiş Hicaz bölgesinin detaylı kayıtlarında bahsinin geçmemesi, Kur'an'da Bizans (Rûm) askeri seferlerinden bahsedilmesi ve Kur'an'da yer alan, Müşriklerin inek gütmeleri ve zeytin, nar ve üzüm bahçelerine sahip olmaları gibi betimlemelerin Mekke gibi aşırı kurak ve çöl iklimine sahip bir bölgede mümkün olmuş olamayacağı gösterilmiştir.[10] Holland aynı zamanda Kur'an'da metinsel materyal açısından Hristiyan ve Rabbânî Yahudi metinler (Mişnah gibi) ile paralelliklerin varlığından ötürü Hristiyan ve Yahudi kültürünün yaygın olduğu bir coğrafyada bulunmuş olması gerektiğine değinmiştir.
Holland, Bekke'nin konumunun kesin olarak tespit edilmesinin imkansız olduğuna değinmekle birlikte,[11] 7. yüzyıl ortasına tarihlenen anonim Nestoryan metinlerinde günümüzde Batı Şeria'da yer alan Mamre yerleşkesinin Araplar için kutsal bir hac yeri olduğuna değinilmesi ve bölgenin Kur'an'da betimlenen coğrafyaya uyması nedeniyle Mamre Bekke için olası bir konum olarak önerilmiştir. Kur'an'da Bekke ile beraber bahsi geçen Makam-ı İbrahim (İbrahim'in yeri) kalıbının ise Mekke'de yer alan bir taştan ziyade, Bekke'nin Levant'taki konumuna atıfta bulunan bir ipucu olduğuna değinmiştir.[10]
Diğer
Bekke, Eski Ahit/Tanah'da bahsi geçen ve günümüzüde Kudüs'de yer alan Bekke Vadisi ile de özdeşleştirilmektedir.
Kaynakça
- Tom., Holland (2012), In the Shadow of the Sword, ISBN 978-1-4712-2040-1, OCLC 1107698573, erişim tarihi: 19 Mayıs 2021
- ^ Kees Versteegh (2008). C. H. M. Versteegh; Kees Versteegh (Ed.). Encyclopedia of Arabic language and linguistics, Volume 4. Illustrated. Brill. s. 513. ISBN 978-90-04-14476-7. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ "Measuring the Ka'ba". nabataea.net. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2022.
- ^ Barbara Ann Kipfer (2000). Encyclopedic dictionary of archaeology. Illustrated. Springer. s. 342. ISBN 978-0-306-46158-3. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Cyril Glassé; Huston Smith (2003). The new encyclopedia of Islam. Revised, illustrated. Rowman Altamira. s. 302. ISBN 978-0-7591-0190-6. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ William E. Phipps (1999). Muhammad and Jesus: a comparison of the prophets and their teachings. Illustrated. Continuum International Publishing Group. s. 85. ISBN 978-0-8264-1207-2.
mecca becca.
- ^ Alice C. Hunsberger (2000). Nasir Khusraw, the ruby of Badakhshan: a portrait of the Persian poet, traveller and philosopher. Illustrated. I.B.Tauris. s. 174. ISBN 978-1-85043-919-6. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Oliver Leaman (2006). The Qur'an: an encyclopedia. Illustrated, annotated, reprint. Taylor & Francis. s. 337. ISBN 978-0-415-32639-1. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Daniel C. Peterson (2007). Muhammad, prophet of God. Wm. B. Eerdmans Publishing. ss. 22-25. ISBN 978-0-8028-0754-0. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Sher Ali Maulawi; Mirza Tahir; Ahmad Hadhrat (2004). The Holy Quran with English Translation. Islam International. s. 753. ISBN 978-1-85372-779-5. 20 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ a b Holland 2012It is hard to know which is the more perplexing: the complete lack of evidence in the Qur’an for any idol smashing on the part of Muhammad, or its portrait of the Mushrikun as owners of great herds of oxen, cows and sheep. Mecca, a place notoriously dry and barren, is not, most agronomists would agree, an obvious spot for cattle ranching—just as the volcanic dust that constitutes its soil is signally unsuited to making “grain grow, and vines, fresh vegetation, olive trees, date palms, luscious gardens, fruit and fodder.” Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "FOOTNOTEHolland2012" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ Holland 2012, s. A murk such as this spreads impenetrably. Where precisely Muhammad believed Bakka to have stood it is surely now impossible to say. Such evidence as might once have existed has long since been lost. Clues remain, but they are all of them ambiguous and fragmentary in the extreme..
