İçeriğe atla

Behcetü't-Tevârîh

Behcetü't Tevârîh
بهجة التواريخ
Nuruosmaniye Kütüphanesi
Eserin orijinal el yazmasının ilk sayfası.
TürTarih
Tarih1459
MenşeiBursa, Osmanlı İmparatorluğu
Dil(ler)Farsça
YazarŞükrullâh
AdananVeli Mahmud Paşa
Nüsha(lar)Viyana, Londra, Paris, Petersburg, Münih

Behcetü't-Tevârîh (Farsça: بهجة التواريخ), Şükrullâh'ın vezîriazam Veli Mahmud Paşa adına Farsça olarak yazdığı tarih kitabı.[1] Bursa'da 1456 ve 1459 yılları arasında yazılan eser 13 bölümden oluşmaktadır.[1] İlk 8 bölümde evrenin ve ilk insanın yaratılışından, Çin, Türk, Rum gibi kimi uluslardan, Muhammed ve tanınmış Müslüman kişilerden bahsedilmektedir.[1] Yunan filozofları ve bazı din büyüklerinden bahsedilen bölümlerden sonra gelen 11. bölümde İran şahları, Müslüman ve gayrımüslim hükümdarlar; 12. bölümde Emevîler, Abbasiler, Aleviler ve Selçuklulara ayrılmıştır.[1] Son bölümde ise Osmanlı tarihi anlatılmaktadır.[1]

Şükrullâh eserini yazarken Ahmedî'nin İskendernâme ve yazarı bilinmeyen Sahîhü't-Tevârîh adlı eserlerden yararlanmıştır.[2] Behcetü't Tevârîh ise Zaîm Mîr Mehmed tarafından Câmiu't-Tevârîh yazılırken kaynak olarak kullanılmıştır.[1][2]

İlk Türkçe çevirisi Mustafa Fârisî tarafından Mahbûbü Kulûbi’l-Ârifîn adıyla 1530 ya da 1531 yılında yapılmıştır.[2] Ayrıca Theodor Seif tarafından 1925 yılında Mitteilungen zur osmanischen Geschichte'nin ikinci cildinde yararlanılmak üzere Almancaya da çevrilmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Demiroğlu, Ayla (1992). "BEHCETÜ't-TEVÂRÎH" (PDF). İslâm Ansiklopedisi. 5. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 349-350. 16 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ekim 2024. 
  2. ^ a b c d Özcan, Abdulkadir (Ocak 2004). "FATİH DEVRİ TARİH YAZICILIĞI ve LİTERATÜRÜ" (PDF). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14. Erciyes Üniversitesi Matbaası. ss. 55-62. ISSN 1300-1582. OCLC 234423493. 11 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2014.  r |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ergenekon Destanı</span> Moğol ve Türk destanı

Ergenekon Efsanesi veya Ergenekon Destanı; kaynaklara göre Göktürklerin yeniden doğuşuna ilişkin hikâye.

<span class="mw-page-title-main">Amine</span> İslam peygamberi Muhammedin annesi

Amine, İslam peygamberi Muhammed'in annesidir. Abdullah bin Abdülmuttalib'in karısı ve Vehb bin Abdümenaf'ın kızıdır.

Süleyman Şah veya Kaya Alp oğlu Süleyman Alp, Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî olarak kurulmasına giden süreçte önemli bir yere sahiptir. Kaya Alp'in oğlu ve Ertuğrul Gazi'nin babası olan Gündüz Alp'in atasıdır. Bazı kaynaklara göre ise Ertuğrul Bey'in babası. Oğuzlar'ın Kayı Boyu'ndandır. Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler olmadığı gibi 12. yüzyılın sonlarında doğduğu ve Kayı Boyu'nun reisi olduğu bilinir. Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın Orta Asya’daki istilâsı üzerine, 13. yüzyılda Türkistan’dan batıya doğru göç etmeye karar vermiştir. Türkistan'dan 50.000 kişiyle Kuzey Kafkasya üzerinden Doğu Anadolu Bölgesi'ne gelerek, 1214'te Erzincan ve Ahlat taraflarına yerleşti. Aynı boya mensup bâzı aşiretler de Diyarbakır, Mardin ve Urfa'ya yerleştiler. 1225-1226 arası da Haçlı Kalesi'nin fethi onun devrinde gerçekleşti.

Osmanlılarda tarih yazıcılığı, Osmanlı Beyliği'nin kuruluşundan 100-150 yıl sonra başlamıştır. Osmanlı tarih yazıcılığının geç başlaması, Anadolu’da Osmanlılardan önce tarih yazıcılığının gelişmemesi ile bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çerçiköy, Bayburt</span>

Çerçiköy, Bayburt ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yeşilpınar, Kelkit</span>

Yeşilpınar, Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çalköy, Şiran</span>

Çalköy, Gümüşhane ilinin Şiran ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Darıbükü, Şiran</span>

Darıbükü, Gümüşhane ilinin Şiran ilçesine bağlı bir köydür.

Şükrullâh, 15. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı tarihçisi. Behcetü't Tevârîh adlı tarih kitabının yazarı olarak ün yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tâcü't-Tevârih</span>

Tâcü't-Tevârih ya da Hoca Tarihi, Hoca Sâdeddin Efendi'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan I. Selim'in ölümüne kadar geçen süreç içerisinde Osmanlı tarihini ele alıp yazdığı tarihi el yazması eser. Hoca Sadettin Efendi, I. Süleyman dönemini de eserine aktarmak istese de III. Murad'ın isteği üzerine çalışmasını temize çekerek 1584 yılında padişaha sunmuştur.

Kitab-ı Cihannüma, Tevarih-i Al-i Osman veya Neşrî Tarihi, Osmanlı tarihçisi Mehmed Neşrî tarafından yazılmış tarih kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Câmiu't-Tevârîh</span>

Câmiu't-Tevârîh, Mahmud Gazan'dan, Moğollar ve onların hanedanlığını, sonraları Âdem'den Reşîdüddîn Hemedanî’nin yaşadığı döneme kadar olan tüm tarihi kayıtları içeren bir kitaptır.

Kaya Âlp Osmanlı Devleti'nin kurucusu olan Osman Gazi'in büyük dedesi; Ertuğrul Gazi'nin dedesi; Kaya Alpoğlu Süleyman Âlp 'in ise babasıdır. Kaya Alp'in babası ise Kızıl Buğa'dır. 12. ve 13. yüzyıl civarında yaşamıştır.

Mustafa Çelebi Osmanlı şehzadesi. I. Mehmed'in ikinci oğludur. Kesin doğum tarihi bilinmeyip gençlik yıllarını Osmanlı'daki diğer şehzadeler gibi sancaklarda eğitim görerek geçirdi. Babasının ölümünden sonra can güvenliğinin tehlikede olduğunu düşünerek Karamanoğulları'na sığındı. Şaraptar İlyas Paşa tarafından kışkırtıldı ve yeni padişah olan ağabeyi II. Murad'a isyan etti. 1422 yılında İznik'te yakalandıktan sonra II. Murad'ın emriyle boğularak öldürüldü.

<i>Tevârîh-i Âl-i Osman</i> (Âşıkpaşazâde)

Âşıkpaşazâde Tarihi ya da Tevârîh-i Âl-i Osman, 1400 ila 1484 yılları arasında yaşamış bir Vefai dervişi olan Âşıkpaşazâde’nin yazdığı Osmanlı tarihi kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Müsâmeretü'l-Ahbâr</span> Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî tarafından Farsça yazılan eser

Müsâmeretü'l-Ahbâr ya da Tezkire-i Aksarâyî, İlhanlı Hanı Ebu Said Bahadır'ın tahta oturmasıyla Anadolu valisi tayin edilen Emir Çoban'ın oğlu Timurtaş adına Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî tarafından Farsça yazılan eser. 1323 yılında tamamlanan eser günümüzde İbn Bîbî'nin el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye'sinin ardından Selçuklu tarihi hakkındaki en önemli kaynak olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selçuknâme</span> Selçuklulardan bahseden eserlere verilen genel ad

Selçuknâme, özellikle Selçuklu Hanedanından bahseden eserlere verilen genel ad. 11. yüzyıldan itibaren başlayan selçuknâme yazıcılığından günümüze ulaşan en eski eser Zahîrüddîn-i Nîsâbûrî'nin Irak Selçuklu Sultanı II. Tuğrul adına yazdığı eserdir. İbn Bîbî'nin el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyyesi ile Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî‎'nin Müsâmeretü'l-Ahbâr‎'ı da bu tarzın önemli örneklerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Tevârîh-i Âl-i Osman (Oruç Bey)</span>

Tevârîh-i Âl-i Osman ya da Oruç Bey Tarihi, Oruç Bey tarafından II. Bayezid döneminde yazılan ve Osmanlı tarihini konu edinen eser. Halil İnalcık'a göre padişaha ithaf edilen eser sade bir dil ile yazılmıştır. İlk kez Şehrîzâde Mehmed Said tarafından kaynak olarak alınan eserden sonraları Tayyarzâde Atâ Bey de yararlanmıştır. Eserin tam olarak ne zaman yazıldığı bilinmese de 1503 yılına dek olan olayları anlattığından dolayı yazımının yine aynı yılda bittiği tahmin edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.