İçeriğe atla

Bedzin Şatosu

Koordinatlar: 50°19′38″N 19°07′45″E / 50.327217°K 19.129145°D / 50.327217; 19.129145
Bugünkü Bedzin Şatosu

Będzin Şatosu, Güney Polonya'da, Będzin'de bir şatodur. Taş şato 14. yüzyıla tarihlenir. 11. yüzyılda inşa edildiğinde ağaç bir istihkamdı. Lehistan Krallığı ve daha sonra Lehistan-Litvanya Birliği İlk Polonya Cumhuriyeti için önemli bir istihkamdı.

Tarih

Bedzin köyü 9. yüzyıl orijinlidir. Kayıtlar yerel ağaç istihkamlarının 11. yüzyıl kadar eski olduğunu gösterir. 1241 yılındaki Tatar istilası sırasında tahrip edilmiş, daha sonra tekrar inşa edilmiştir. Polonya Kralı III. Casimir veya Büyük Casimir (30 Nisan 1310-5 Kasım 1370; Polonya Krallığı: 1333-1370) hükümdarlığı zamanında ağaç kalelerin yerini taş hisarlar aldı. 1348 yıllarında büyüyen ticaret ile Bytom köyüne Magdeburg Kanunu şehir hakları verildi, kısaca daha sonra 1358 de Şato Polonya Krallığı'nın güney batı sınırının bir askeri ileri karakolu olacağı anlamını veriyordu. Daha çok batı tarafı istihkamı idi. Ve Bohemya, Silezya (şimdiki Warşova) bölgesinden gelecek istila ve işgalleri önleme anlamını ifade ediyordu.

Şato modeli

Şato 1364 yılında Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu IV. Charles tarafından ziyaret edildi. 1588 yılında Avusturya Arşüdükü Maximillian III Polonya ardıllık savaşı War of the Polish Succession (1857-1858)'nda yenilmesinden sonra burada esir tutuldu. Şato 16. yüzyılda bakıma muhtaç hale geldi. 1616 yangını, 1657 İsveç ve Rus istila ve işgali ile tahribatla sonuçlandı. Hisarlar periyodik olarak yeniden tamir edildi.Fakat sınırlardaki düzenleme değişikliği, Polonya ve onun komşuları ile ilişkileri nedeniyle şato eski önemini çok kaybetti. Polonya'nın bölünmesinden sonra Bedzin Rusya'nın kontrolüne girdi ve şato Hohenzollern Ailesi nin mülkiyeti haline geldi. 1807'de yakındaki topraklar Warşova Dükalığı'na transfer edildi ve 1815 Polonya Krallığı'na. 1825 yılında şato,taşlarından biri yoldan geçen birisine çarptığında fiilen yalnız bırakılmıştı. Şatonun yıkılması emredildi. Fakat başlamadan önce şato anıt olarak deklare edildi. 1830 yılında Edward Raczynski tarafından satın alındı ve kısmen tamir edildi. Raczynski'nin 1845'te ölümünden sonra akademi veya bir hastane açılması planı terk edildi. Ve şato Polonya Halk Cumhuriyeti'ne kadar bir daha inşa edilmedi. 1952-1956 da bir müze olarak açıldı.

Müze

Şato 1956 yılında müze haline geldi. Müze pek çok koleksiyona sahiptir: teçhizatlarında biri, Orta Çağ'dan II. Dünya Savaşına; ikincisi, Bedzin şatosu hikâyesine adanır; üçüncüsü, Büyük Casimir'in kurduğu diğer şatoların yakınındaki şatolara. Ve son bir tanesi Bedzin bölgesi askeri tarihine.

Mimari

Şato biri silidirik, diğeri kare olan iki kuleye sahiptir. Daha küçük yapılar kulelerle birleştirilmiştir. Duvarlarda üç katman vardır. Şato şehir duvarları ile bağlantılıdır.

Bazı kısımları bugün hala ayaktadır.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rumeli Hisarı</span> İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında 15. yüzyılda inşa edilmiş Osmanlı kalesi

Rumeli Hisarı, İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, Boğaziçi'nde bulunan ve bulunduğu semte adını veren hisar. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un Fethi'nden önce, Karadeniz'den gelebilecek saldırıları engellemek amacıyla İstanbul Boğazı'nın en dar yerine, Anadolu yakasındaki Anadolu Hisarı'nın tam karşısına inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Minas Tirith</span> orta dünya kurgusal evreninde bir kale kent

Minas Tirith ya da eski adıyla Minas Anor, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde bir kale-kenttir. Elendil tarafından inşa edilmiştir. Üçüncü Çağ 2002'de Minas Ithil'in Cadı Kral tarafından alınmasının ertesinde adının Minas Morgul yapılması sonucunda Minas Anor da ad değiştirmiş ve "Minas Tirith" olmuştur. Bundan sonraki yüzyıllar boyunca Minas Tirith, Mordor’un kara güçlerine cesaretle karşı koymuş ve Orta Dünya'nın geri kalanı için kötülüğü durduran bir takım görevi görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Książ</span>

Książ Şatosu, Polonya'nın Wałbrzych kentinde 500 yıllık bir şatodur. 13. yüzyılda Swidnica ve Jawor prensi I. Bolko tarafından yaptırılmıştır. Günümüze kadar çok defa yıkılmış, yeniden yapılmış veya onarım görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Şato</span>

Şato, bir lorda veya krala ait konut görevi gören bir tahkimat türüdür. Şatolar bulundukları bölgenin ekonomik, siyasi ve idari merkeziydi. İçinde saray halkının ikamet etmesinin yönüyle kaleden, bir savunma yapısı olması yönüyle saraydan farklıydı ve de bir müstahkem şehirden farklı olarak kamuya ait bir savunma değildi.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Surları</span> Konstantinopolisin surları (modern İstanbul, Türkiye)

Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Toruń</span>

Toruń, Polonya'nın kuzey kesiminde Vistül Irmağı üstündedir. Haziran 2014 sayımlarına göre şehirde 203.148 kişi yaşamaktadır. Mikolaj Kopernik'in doğum yeri olan bu Orta Çağ şehri, UNESCO Dünya Tarihî Miras Sit Alanı listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Litvanya Birliği</span> 1569-1795 Avrupada iki konfederasyonlu monarşi

Polonya-Litvanya Birliği, Birinci Polonya Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği, 17. yüzyıl Avrupası'nın en güçlü ülkelerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kale</span> Orta Çağ boyunca Avrupa, Asya ve Orta Doğuda soylular tarafından inşa edilen müstahkem yapı

Kale ya da kermen, düşmanın gelişinin beklendiği yollar üzerine, stratejik öneme sahip olan şehirlere, geçit ve dar boğazlara savunma amaçlı olarak inşa edilen ordusal yapı. Bu tür tahkimatlar antik çağlardan beri kullanılmıştır. ve askerî işlevlerinin yanı sıra idari, siyasi ve ekonomik merkez olarak iş görmüştür. Kimi kaleler saray halkına konaklama imkanı sağlardı. Kalelerde kuleler ve surlar gibi farklı özelliklere sahip bölümler bulunurdu. 15. yüzyılda topların yaygınlaşmasıyla Orta Çağ kaleleri işlevlerini yitirdi ve yerini İtalyan tarzı kalelere bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Trieste</span> Trieste iline bağlı komün (Friuli Venezia Giulia, İtalya)

Trieste, İtalya'nın kuzey doğusunda Friuli-Venezia Giulia bölgesinde aynı adı taşıyan Trieste ili merkezi olan bir belediye, şehir ve limandır. Slovenya sınırına doğru bulunan Trieste Adriyatik Denizi'ndeki Trieste Körfezi'nin başında yer alır. Trieste, 1867-1918 yılları arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun sınırları içinde Orta Avrupa'daki gösterişli bir Akdeniz limanı ve refah içindeki müzik ve edebiyat başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Egeskov Şatosu</span>

Egeskov Şatosu, Danimarka'nın Fyn adasının güneyinde yer alır. Şato Avrupa'nın en iyi korunmuş Rönesans su şatosudur. Egeskov'un tarihsel hikâyesi 14. yüzyılda başlar. Şato yapısı 1554 yılında Frands Brackenhaus tarafından inşa edildi. Sivil savaşların Count's Feud sebep olduğu problemlerden dolayı pek çok Danimarkalı asilzade evlerini kale olarak inşa ettiler. Şato, derinliği maksimum 5 metre olan küçük bir göl içinde meşe kazıkları üzerine inşa edilir. Orijinal olarak tek giriş kalkmalı köprüdendir. Hikâyeye göre meşe ağacının tümü temeli kurmak için kullanılır. Bundan dolayı ismi Egeskov Meşe ormanı dır.

<span class="mw-page-title-main">Yedikule Zindanları</span>

Yedikule Zindanları, İstanbul'un ve Türkiye'nin en eski açık hava müzelerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi</span>

Polonya tarihi ya da Lehistan tarihi bugünkü Polonya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Türkiye ilişkileri</span> Diplomatik ilişkiler

Polonya-Türkiye ilişkileri, Polonya Cumhuriyeti ile Türkiye'nin süregelen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan Krallığı</span> Wikimedia netleştirme sayfası

Lehistan Krallığı veya Polonya Krallığı, günümüzdeki Polonyalıların atalarının Orta Çağ'da kurduğu bir devlettir. Bu krallığın başlangıç tarihi olarak 18 Nisan 1025 tarihinde Lehistan dükü I. Bolesław'ın Gniezno Katedrali'nde taç giyerek kendini kral ilan etmesi verilmektedir. 1385 yılında Lehistan'ın başına Litvan Jagiellon Hanedanı geçerek her iki devleti de birlikte yönetmeye başlamışlar, 1569 yılından sonra ise Lehistan ve Litvanya ülkeleri resmen tek bayrak altında birleşerek Lehistan-Litvanya Birliği'ni kurmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Chenonceau Şatosu</span>

Chenonceau Şatosu, Fransa'da Indre-et-Loire ilinde Loire (Luar) Vadisi'nin Chenonceaux kasabasında kurulmuş olan kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Murol Şatosu</span>

Murol Şatosu, Massif du Sancy volkanının lavlarının oluşturduğu 900 metrelik bir yükseklikte bulunmakla birlikte, kaynaklarda ilk kez 13. yüzyılda geçmektedir. Buna göre şato 1254 yılında Clermont başpiskoposunun vasalı Chamba'nın elindeydi. Bunu izleyen dönemde çeşitli soylu evlilikleri ile el değiştiren şato, bir süre sonra ona sahip olan en ihtişamlı ailenin soyadlarından biri olan Murol'ü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Casimir</span> Polonya Kralı

III. Kazimierz 1333'ten 1370'e kadar bugünkü Polonya'nın öncülü olan Lehistan Krallığı'nın hükümdarıdır. Kendisinden önceki Kral I. Władysław'un ("Ell-long") ve Kalisz Düşesi Jadwiga'nın üçüncü oğlu. Piast Hanedanı'ndan son Lehistan kralıydı.

Bu zaman diliminde Polonya tarihi, 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar olan bir binyılyı kapsar.Genellikle Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılışından sonraki döneme tekabül eder.

<i>Motte</i> ve <i>bailey</i> şatosu

Motte ve bailey şatosu, "motte" adında yüksek bir tepenin üzerinde bulunan ahşap veya kâgir bir başkule ve ona eşlik eden etrafı hendek ve kazıklı çitle çevrili bir avlu olan "bailey" ile birlikte oluşan bir tahkimattır. Vasıfsız iş gücüyle inşa etmesi kolay olsa da askeri açıdan dayanıklıdır. Bu şatolar Fransa'da Normandiya ve Anjou'dan 11. yüzyılda Kutsal Roma İmparatorluğu'na yayılarak Kuzey Avrupa'da 10. yüzyıldan itibaren inşa edilmişlerdir. Normanlar, 1066'daki istilalarına müteakiben tasarımı İngiltere ve Galler'e getirdiler. Motte ve bailey şatoları 12 ve 13. yüzyıllarda İskoçya, İrlanda ve Alçak Ülkeler ve Danimarka tarafından benimsenmişti. İngiltere'deki Windsor Şatosu bir motte ve bailey şatosu örneğidir. 13. yüzyılın sonundan itibaren başka tür tahkimatlar bu tasarımın yerine geçmişti ancak toprak setleri birçok ülkede öne çıkan bir özellik olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'daki Yahudilerin tarihi</span>

Polonya'daki Yahudilerin tarihi, 10. yüzyılın sonlarına dek uzanır. Bu tarihî süreç, Yahudilere ve dinî yaşayışlarına karşı hak ve özgürlüğe dayalı, uzun barışçıl bir dönemle başlar ve bu şekilde devam eder. II. Dünya Savaşı esnasında Polonya'nın işgaliyle başlayan süreç ise Yahudilerin tamamen yok edilme tehlikesiyle karşı karşıya kaldıkları bir dönemdir.