İçeriğe atla

Bedros Turyan

Bedros Turyan
Born: June 1, 1851 Constantinople(Ottoman Empire) Died: February 8, 1872 Constantinople(Ottoman Empire)
Bedros Turyan.
Doğum1 Ocak 1851(1851-01-01)
İstanbul, Osmanlı imparatorluğu
Ölüm1 Ocak 1872 (21 yaşında)
İstanbul, Osmanlı imparatorluğu
Meslekşair, oyun yazarı, oyuncu ve çevirmen
MilliyetOsmanlı Ermenisi

Bedros Turyan (Ermenice: TAO Պետրոս Դուրեան, RAO Պետրոս Դուրյան, d. 1851 - ö. 1872), Batı Ermenicesi'nde yazan Osmanlı şair, oyun yazarı ve oyuncuydu.

Hayatı ve kariyeri

Bedros Tourian (alternatif yazım: Petros Duryan), İstanbul'da doğdu. Babası demirciydi ve yoksul bir ailedendi. Keskin bir hassasiyete sahip romantik bir şair, hayranların çok sevdiği bir kitleyi topladı. 21 yaşında tüberkülozdan öldü. Bununla birlikte, bir drama ve şiir mirası bıraktı. Bir vatanseverdi, tarihi oyunları ulusal kurtuluş özleminden esinlenmiştir. Ermeni okul öğretmeni hicivci Hagop Baronyan'dı. Fransızca eğitim alan Turyan, Hugo, Lamartine ve de Musset'te iyi okunmuş ve ana dili olan Ermeni şiirine lirik ve duygusal bir nitelik kazandırmıştır. Kendiliğinden, anlamlı, imgeler ve metaforlarla zengin bir şekilde bahşedilmiş şiirleri, doğal sanatsal parlaklığı ortaya koydu ve eski yazı stilinden gelen yeniliklerin yolunu açtı. Şiirleri Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca ve İtalyancaya çevrildi.

Babasının muhalefetine, oyunlar yazmasına ve sahnede performans göstermesine rağmen aktif bir tiyatro hayatı sürdürdü. Ailesinin yoksulluğu göz önüne alındığında, oyunculuğun ona sağladığı maddi avantaj, babasının isteklerine karşı gelmesinde bir etken olabilir. Oyunları sayesinde hızla tanındı ve popülerliğini sürdürdü. Tiyatro eserlerinden bazıları arasında Kara Topraklar (1868), Fatih Artash (1869), Arşakların Evinin Düşüşü (1870), Ermenistan'ın Başkenti Ani'nin Yakalanması (1871) ve Tiyatro veya Sefiller (1871) bulunmaktadır. Tiyatro veya Sefiller adlı tiyatro eserinde sosyal adaletsizlik ve ahlaki çürüme meselesini ele almaktadır; oyunda iki âşık, sahnede intihar eder. Turyan daha uzun bir yaşam sürmüş olsaydı, daha sofistike bir tiyatro repertuvarı geliştirme fırsatı bulabilirdi. Tarih, onu dizilerinden çok dramayla hatırlar; ikincisi başlangıçta yaşamı boyunca ona ün kazandırdı.

Petros Duryan'ın Erivan, Pantheon'daki mezarı.

Genç öleceğini bilerek, bir şiirde yaratıcıya şikâyet ederken, bir başka şiirde af dileyerek duyguların hız trenine bindi. Gerçekleşmemiş rüyalar ve milletine katkı sağlamak için yaşama kaygısı, yazılarına yansıyan derin acılara ve üzüntülere neden oldu.

Kaynakça

  • KB Bardarkjian, Modern Ermeni Edebiyatına Başvuru Kılavuzu 1500-1920, Wayne State University Press, 1999
  • E. Jrbashian, "Petros Durian" (Ermeni Sovyet Ansiklopedisi'nden bir makale)
  • Hrand Nazariantz, Bedros Tourian, Poeta armeno: dalla sua vita e dalle sue pagine migliori, con un cenno sull'arte armena, işbirliği ile Franco Nitti Valentini, con una presentazione di Enrico Cardile, Bari, Laterza, 1915.
  • Bedros Tourian, I Miserabili: Cinque atti'de dramma, versiyon italiana di Hrand Nazariantz; con prefazione di Alfredo Violante, Milano, Sonzogno, 1916.
  • JR Russell, Bosphorus Nights: The Complete Lyric Poems of Bedros Tourian: Translation, Introduction, and Commentary, Armenian Heritage Press, 2005

Dış bağlantılar

Video

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Victor Hugo</span> French romancı ve şair (1802–1885)

Victor Marie Hugo Romantizm akımına bağlı Fransız şair, romancı ve oyun yazarı. En büyük ve ünlü Fransız yazarlardan biri kabul edilir. Hugo'nun Fransa'daki edebi ünü ilk olarak şiirlerinden sonra da romanlarından ve tiyatro oyunlarından gelir. Pek çok şiirinin içinde özellikle Les Contemplations ve La Légende des siècles büyük saygı görür. Fransa dışında en çok Sefiller ve Notre Dame'ın Kamburu romanlarıyla tanınır.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bertolt Brecht</span> Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmeni (1898-1956)

Eugen Berthold Friedrich Brecht, kısaca Berthold ya da Bert Brecht,, Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Henrik Ibsen</span>

Henrik Ibsen, Norveçli oyun yazarı ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Güllü Agop</span> Osmanlı tiyatrocu (1830-1898)

Agop Vartovyan, Osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve Türk tiyatrosunun kurucularındandır.

Dacia Maraini, İtalyan yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Vittorio De Sica</span> İtalyan film yönetmeni ve oyuncu (1901-1974)

Vittorio De Sica, İtalyan yeni gerçekçi yönetmen ve oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Edmond Rostand</span> Fransız şair ve oyun yazarı

Edmond Eugène Alexis Rostand Fransız şair ve oyun yazarı. Neo-romantizm akımına bağlıdır ve en çok Cyrano de Bergerac isimli tiyatro oyunu ile bilinir. Rostand'ın romantik tiyatro oyunları ondokuzuncu yüzyılda pek popüler olan natüralist tiyatrodan çok farklıdır. Bir diğer Rostand eseri Les Romanesques bir müzikal komedi olan The Fantasticks'e uyarlandı.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Kutsi Tecer</span> Türk şair ve oyun yazarı

Ahmet Kutsi Tecer, Türk öğretmen, şair, oyun yazarı ve siyasetçi. Halk kültürü alanında çalışmaları ile tanınır. Çalışmaları, Karacaoğlan ve Yunus Emre’nin hayatına ışık tutmuştur. Halk şairi Âşık Veysel’i Türkiye'ye tanıtan, halk müziği derlemecisi Muzaffer Sarısözen'i keşfeden kişidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmet Kür</span> Türk edebiyat öğretmeni, oyun yazarı, öykücü ve romancı (1916-2013)

İsmet Kür, Türk edebiyat öğretmeni, radyo ve tiyatro oyunları yazarı, hikâye, öykü ve roman yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Petros Adamyan</span>

Bedros Atamyan, Osmanlı Ermeni tiyatro oyuncu, yazar ve tercüman.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatları</span> Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adı

Osmanlı'da sahne sanatları, Osmanlı Devleti bünyesindeki tiyatro, sinema, müzik, dans, opera, gölge oyunu gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adıdır. 18. yüzyıla kadar kukla, meddahlık, Karagöz ve Hacivat ve ortaoyunu gibi geleneksel Türk tiyatrosu olarak adlandırılan sahne sanatları egemendir. 18. yüzyılda başlayan batılılaşma çabaları ile çağdaş anlamdaki tiyatro, opera ve daha sonra sinema sergilenmeye başlanmıştır.

Hayganuş Mark, Türkiye Ermenisi feminist yazar ve dergi editörüdür. Osmanlı kadın hareketinin en uzun soluklu kadın dergisi Hay Gin'in editörlüğünü yaptı.

Ermeni edebiyatı, Ermenice olarak üretilmiş sözlü veya yazılı eserleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Heranuş Arşagyan</span> Türk yazar 1887-1905)

Heranuş (Narkiz) Arşagyan, Osmanlı Ermenisi şair.

<span class="mw-page-title-main">Tomas Terziyan</span>

Tovmas Terziyan Ermeni asıllı Osmanlı şair, oyun yazarı ve profesör.

<span class="mw-page-title-main">Sirvart Kalpakyan Karamanuk</span> Türkiye Ermenisi piyanist ve besteci

Sirvart Kalpakyan Karamanuk, Türkiye Ermenisi besteci, piyanist ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Arşak Çobanyan</span> Ermeni yazar (1872-1954)

Arşak Çobanyan Osmanlı Ermenisi kısa öykü ve oyun yazarı, gazeteci, editör, şair, çevirmen, edebiyat eleştirmeni, dilbilimci ve romancı.

<span class="mw-page-title-main">Bedros Baltazar</span> Osmanlı Ermenisi tiyatrocu, melodram ve operet sanatçısı

Bedros Baltazar, Osmanlı Ermenisi tiyatrocu, melodram ve operet sanatçısı. Osmanlı azınlık Türk tiyatrosunun önemli sanatçılarından birisi olarak kabul edilen Baltazar, Leblebici Horhor Ağa operetindeki Bostancıbaşı rolü ile ün kazandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.