İçeriğe atla

Bedrettin Dalan

Kontrol Edilmiş
Bedrettin Dalan
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Görev süresi
29 Mart 1984 - 29 Mart 1989
Yerine geldiğiAbdullah Tırtıl
Yerine gelenNurettin Sözen
Türkiye Büyük Millet Meclisi
19. Dönem Milletvekili
Görev süresi
6 Kasım 1991 - 24 Aralık 1995
Seçim bölgesi1991 - İstanbul
Demokrat Merkez Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
17 Mayıs 1990 - 14 Eylül 1991
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenMakam kaldırıldı
Kişisel bilgiler
Doğum 17 Temmuz 1941 (83 yaşında)
Eskişehir, Türkiye
Partisi ANAP (1984-1990)
DMP (1990-1991)
DYP (1991-1995)
Evlilik(ler) Ayseli Dalan
Çocuk(lar) 2
Bitirdiği okul İstanbul Teknik Üniversitesi

Bedrettin Dalan (17 Temmuz 1941, Eskişehir), Türk mühendis, siyasetçi ve 1984-1989 arasında İstanbul'un ilk Büyükşehir Belediye Başkanı. Ayrıca İstek Vakfı ve Yeditepe Üniversitesinin kurucusu.

Hayatı

Bedrettin Dalan, 1941 yılında Bayburtlu bir ailenin çocuğu olarak Eskişehir'de doğdu.[1] Küçük yaşlarda ailesi Germencik'e yerleşti. Şeyhbızın aşiretine mensup olan[2] Dalan, Türk olduklarını şu cümlelerle ifade etmiştir Kürt’ün de altına girdiğim zaman Türkmen çıkıyorum. Bizim aşiretin kontrolünü yaptık, Türkmenistan’da köylerimiz çıktı.[3] İlk öğrenimini Germencik'te, orta ve lise öğrenimini Aydın Lisesi'nde tamamladı.[4] İTÜ Mühendislik Fakültesi'nden elektrik mühendisi olarak mezun oldu. İş yaşamına TCDD'de başlayan Dalan, daha sonra özel sektörde çalıştı.

ANAP kurucu üyesi oldu ve 25 Mart seçimlerinde belediye başkanı oldu. İstanbul büyükşehir belediye başkanı seçilmeden önce Anavatan Partisi'nin İstanbul il başkanlığı görevini yerine getirdi. 1984'ten 1989'a kadar sürdürdüğü belediye başkanlığı döneminde Üsküdar sahili imara açıldı ve bugünkü haline getirildi. 1986-88 arasında Tarlabaşı yıkımlarıyla bugünkü Tarlabaşı Bulvarı ortaya çıktı, Avrupa Yakası'ndaki meyve-sebze hali Unkapanı'ndan Bayrampaşa'ya, Anadolu Yakası'ndaki ise Kadıköy Rıhtım Meydanı'ndan İçerenköy'e taşındı. İlk kazıklı sahil yolları hizmete açıldı. Kentin kanalizasyon başta olmak üzere altyapı çalışmalarına hız verildi. Darlık Barajı 1986-1988 yılları arasında inşa edildi. İstanbul Deniz Otobüsleri kurularak kent ulaşımına kazandırıldı. Bu süreçte Dalan, Dünya Yerel Yönetimler Birliği başkan yardımcılığı, İslam Ülkeleri Başkentler ve Şehirler Teşkilatı ve Dünya Metropoller Birliği Başkanlığı görevlerinde de bulundu. 1987'de Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın Küresel 500 Onur Listesi'nde yer aldı.

1986 yılında ANAP içerisinde yaşanan iç gerilimler sebebiyle Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal ile çatıştı.[5] Özal ile olan çatışmasına rağmen yine Anavatan Partisi büyükşehir belediye başkan adayı olarak katıldığı 26 Mart seçimlerinde SHP'nin adayı eski İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa dekanı Nurettin Sözen'e mağlup oldu. Seçimlerden sonra ANAP'tan koparak, 17 Mayıs 1990'da Demokrat Merkez Partisi kurucu genel başkanı oldu. Bu parti 14 Eylül 1991'de DYP'ye katıldı, aynı yıl yapılan 1991 Türkiye genel seçimlerinde DYP İstanbul Milletvekili seçildi.

Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra boşalan DYP genel başkanlığı için 1993 haziranında yapılan olağanüstü kongre öncesinde adaylığını koyduysa da kongreye kısa süre kalan İsmet Sezgin lehine adaylıktan çekildi. 27 Mart seçimlerinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayı oldu, fakat seçilemedi. 1995 yılında DYP'den istifa ederek ANAP'a döndü.[6]

Çeşitli kuruluşlarda yöneticilik ve yönetim kurulu üyeliği yaptı. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi oldu. 1985 yılında İstek Vakfı'nı kurarak, vakfın genel başkanı oldu. Vakıf çok sayıda anaokulu, ilköğretim okulu ve lise kurarak eğitime açtı. Vakfın kurduğu Yeditepe Üniversitesi 1996 yılında eğitime başladı.

Ergenekon soruşturmasının 6 Ocak 2009'daki 10. dalga operasyonunda Bedrettin Dalan'ın oğlu Barış Dalan, Dalan'ın Özel Kalem Müdürü İlhami Ümit Handan ve Dalan'ın şoförü Coşkun Umur gözaltına alındı. Barış Dalan, Handan ve Umur, savcılık sorgularının ardından serbest bırakılırken ABD'de bulunan Bedrettin Dalan hakkındaki gözaltı kararı uygulanamadı.[7]

Bedrettin Dalan hakkında Ergenekon davası kapsamında 12 Nisan 2010'da yakalama kararı çıkarıldı. 12 Ocak 2011 tarihinde İrticayla Mücadele Eylem Planı davası kapsamında İçişleri Bakanlığı hakkında kırmızı bültenle yakalanma emri çıkarılmaya çalışılmış fakat çıkarılamamıştır.[8] İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi 30 Aralık 2011 tarihinde İstek Vakfı malları hariç, Bedrettin Dalan'ın Türkiye'deki bütün mal varlığına, hak ve alacaklarına el konulmasına karar verdi.[9][10]

18 Şubat 2015 tarihinde yakalama kararı kaldırılan Dalan, 10 Mart 2015'te Türkiye'ye döndü.[11][12]

2022 yılı itibarıyla İSTEK Vakfı ve Yeditepe Üniversitesi'nin onursal başkanlığı görevini sürdürmekte ve aktif olarak çalışma hayatına devam etmektedir.[13]

Kaynakça

  1. ^ "TBMM Bedrettin Dalan". 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2021. 
  2. ^ Nuriye Akman, "30 bin kelimelik bir Kürtçe roman yaz, bastırması benden" 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Zaman, 18 Mayıs 2003.
  3. ^ ( 30 bin kelimelik bir Kürtçe roman yaz, bastırması benden 9 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "İstek Vakfı Kuruluşu". istek.org.tr. İstek Vakfı. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  5. ^ Betül Uncular, İşte Böyle Bir Meclis 1983-1991, Bilgi Yayınevi, Temmuz 1991, s. 99
  6. ^ Dalan ANAP'ta 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 23 Aralık 1995
  7. ^ Dalan Bir Numaralı, Çiçek İki Numaralı Sanık 17 Temmuz 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 31 Ekim 2013
  8. ^ "Tutuklamayın döneyim". sabah.com.tr. Sabah. 22 Ocak 2011. 25 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2011. 
  9. ^ "Bütün mal varlığına el konuldu". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 31 Aralık 2011. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011. 
  10. ^ "Bedrettin Dalan hakkında şok karar". cnnturk.com. CNN Türk. 30 Aralık 2011. 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2011. 
  11. ^ "Bedrettin Dalan Türkiye'ye döndü". ntv.com.tr. NTV. 10 Mart 2015. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  12. ^ "Bedrettin Dalan Türkiye'ye döndü". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 10 Mart 2015. 25 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2015. 
  13. ^ "İSTEK Vakfı ve Yeditepe Üniversitesi Kurucu ve Onursal Başkanı". yeditepe.edu.tr. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2022. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Abdullah Tırtıl		İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
26 Mart 1984 - 28 Mart 1989 		Sonra gelen:
Nurettin Sözen

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yıldırım Akbulut</span> 20. Türkiye başbakanı

Yıldırım Akbulut,, Türkiye Cumhuriyeti'nin 20. Başbakanı. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Tansu Çiller</span> 22. Türkiye başbakanı

Tansu Çiller, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve 22. Türkiye Başbakanı. Başbakanlık görevini 1993-1996 yılları arasında sürdüren Çiller, Türkiye siyasi tarihindeki ilk ve tek kadın başbakandır. 1993-2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlığı görevini yürütmüştür. 1996-1997 yılları arasında Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Müfit Gürtuna</span> Türk siyasetçi

Ali Müfit Gürtuna, Türk avukat ve siyasetçidir. İstanbul'un Cumhuriyet dönemindeki 30. belediye başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul belediye başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanları, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde, İstanbul şehrinin yönetiminden en üst düzeyde sorumlu görevde bulunmuşların listesi.

<span class="mw-page-title-main">Milliyetçi Demokrasi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1986)

Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP), Türk siyasi partisidir.

<span class="mw-page-title-main">1991 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 19. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1991 Türkiye genel seçimleri, 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan ve TBMM 19. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

Ali Talip Özdemir Türk siyasetçi. Ereğli (1984-87) ve Bakırköy (1991-95) belediye başkanlıkları yapan Özdemir, Türkiye'nin ilk Çevre Bakanı'dır (1991).

Burhan Özfatura, Türk siyasetçi ve köşe yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Masum Türker</span> Türk siyasetçi

Masum Türker, Türk siyasetçi, eski Demokratik Sol Parti Genel Başkanı. 2009-2015 yılları arasında Demokratik Sol Parti'nin genel başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1989 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1989 Türkiye yerel seçimleri, 26 Mart 1989 günü yapılmıştır. Toplam 7 siyasi partinin katıldığı seçimlerde, il Genel Meclisi seçimleri baz alındığında % 28.7 oy alan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) birinci parti olmuştur. 1984 yerel seçimleriyle karşılaştırıldığında oyları yaklaşık 20 puan gerileyen iktidardaki Anavatan Partisi (ANAP), SHP ve Doğru Yol Partisi'nin (DYP) ardından üçüncü oldu.

<span class="mw-page-title-main">1984 Türkiye yerel seçimleri</span> Türkiyenin yerel yöneticilerini belirleyen seçim

1984 Türkiye yerel seçimleri, 25 Mart 1984'te yapılan yerel yönetim seçimleridir. 12 Eylül Darbesinden sonra yapılan ilk mahalli idareler seçimi olan bu seçimlerde İl Genel Meclisi oy oranları baz alındığında Anavatan Partisi (ANAP) %41,5 oy alarak birinci parti olmuştur. ANAP'ın Belediye Başkanlığı Seçimlerindeki oyu %43'ken, Büyükşehir Belediye Başkanlığı Seçimlerindeki oyu ise %50'dir. Bu sonuçlara göre 67 ilden İstanbul, Ankara ve İzmir ile birlikte 55'inde ANAP, 8'inde SODEP, 2'sinde MDP ve 2'sinde Refah Partisi seçimleri kazandılar.

<span class="mw-page-title-main">Çolaklı, Manavgat</span>

Çolaklı, Antalya ilinin Manavgat ilçesine bağlı bir mahalledir.

İstanbul Eğitim ve Kültür Vakfı, kısaca İSTEK Vakfı olarak da bilinen, Bedrettin Dalan'ın kurucusu ve genel başkanı olduğu, eğitim alanında faaliyet gösteren bir vakıftır. Bünyesinde birçok anaokulu, ilköğretim okulu, lise ve 1996 yılında eğitime başlayan Yeditepe Üniversitesi vardır. İSTEK Vakfı'nın ilk inşa ettiği okul 1985 yılında inşa edilip 1985-1986 öğretim yılında eğitime başlayan Semiha Şakir Lisesi'dir ve Semiha Şakir'in kaba inşaat halindeki okula adının verilmesi ve tamamlanması şartı ile vakfa yaptığı bağışla hayata geçirilmiştir.

Gülay Çokay (Atığ, Aslıtürk),, Türk siyasetçidir.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, beş yılda bir Mart aynın son pazar günü yapılan yerel seçimlerle belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Merkez Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1990–1991)

Demokrat Merkez Partisi, 1990-1991 yıllarında Türkiye'de var olmuş merkez sağ eğilimli bir siyasi parti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.