İçeriğe atla

Bedesten

Bedesten, Farsça kökenli bir kelime olup,[1] değerli malların satılması için inşa edilmiş, kubbelerle örtülü ve genellikle dikdörtgen planlı büyük yapılara verilen addır.[2]

Tekirdağ Rüstem Paşa Bedesteni

Aslında ilk yerleşimler çoğunlukla kervansaraylar şeklinde olmuştur. Zamanla kervansaraylardan bazıları camii, pazar, eczane vb. eklenerek kervansaray külliyelerine dönmüş, bu külliyelerin etrafında da iskan oluşmuştur. Bir yanlışlık olarak çoğunlukla bu kervansaraylar daha sonra bedesten olarak adlandırılmışlardır. Çoğunlukla aynı tür esnafın bulunduğu ve düzenli, sıralı olarak yerleşmiş dükkanlar (Farsça Arasta: sıralı düzenli) Arasta, birden fazla meslek grubunu barındıran alış veriş yerleri de çarşı, bedesten olarak tanımlanmaktadır

Osmanlıda, kumaş, mücevher ve çeşitli kıymetli eşyaların alım satımının yapıldığı, eşit büyüklükte kubbelerle örtülü, bir çeşit kapalı çarşı olup bu yapıların ilk örneklerine 13. yüzyıl başlarında Anadolu’da rastlanmıştır. Anadolu'da bilinen ve bugün hala kullanımda olan en eski Bedesten Kahramanmaraş'tadır.[]

Bedestenler zamanlarında önemli birer iktisadi kuruluştu. O devirde, günümüzdeki banka ve borsaların görevini de görürdü.

Yanbolu, Bulgaristan'da bir besisten

Türkiye'de bulunan bazı bedestenler

  • Adana Bedesteni (16. yüzyıl)
  • Afyon Bedesteni (1478)
  • Amasya Bedesteni
  • Ankara Mahmut Paşa Bedesteni (15. yüzyıl)
  • Bayburt Bedesteni
  • Bergama Bedesteni (16-17. yüzyıl)
  • Bursa Bedesteni (14. yüzyıl)
  • Bulgaristan Bedesteni
  • Edirne Bedesteni (1418)
  • Gelibolu Bedesteni (15-16. yüzyıl)
  • İstanbul Bedesteni(15. yüzyıl)
  • İzmir Kızlarağası Bedesteni
  • Kahramanmaraş Bedesteni (12. yüzyıl)
  • Kastamonu Cem Sultan Bedesteni
  • Kırkkaşık Bedesteni (16. yüzyıl)
  • Kırklareli Hızır Bey Bedesteni (14. yüzyıl)
  • Konya Bedesteni
  • Manisa Bedesteni (14. yüzyıl)
  • Niğde Bedesteni (15. yüzyıl)
  • Rüstem Paşa Bedesteni (16. yüzyıl)
  • Tekirdağ Rüstem Paşa Bedesteni (16. yüzyıl)
  • Samsun Bedesteni
  • Trabzon Bedesteni
  • Tire Bedesteni (15. yüzyıl)
  • Tokat Bedesteni (16. yüzyıl)
  • Uşak Bedesteni (19. yüzyıl)
  • Isparta Bedesteni
  • Merzifon Bedesteni (17. yüzyıl)
  • Kırkkaşık Bedesteni (1579 Tarsus)
  • Sivas Bedesteni

Diğer ülkelerde bulunan bazı bedestenler

Kaynakça

Özel
  1. ^ "Bedesten – Bedestan". Kubbealtı Lugatı. 30 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2018. 
  2. ^ Kuban, Doğan (Şubat 1978). 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi (3. bas.). İstanbul: Gerçek yayınevi. s. 260. OCLC 949431991. 
Genel
  • Özhan Öztürk. Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2. Cilt. Heyamola Yayıncılık. İstanbul. 2005. ISBN 975-6121-00-9.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saraybosna</span> Bosna-Hersekin başkenti

Saraybosna, Bosna-Hersek’in başkenti ve 2007 yılı sayımlarına göre 619.030 kişilik nüfusuyla en büyük kentidir. Saraybosna, ayrıca Bosna-Hersek Federasyonu'nun ve fiilî başkenti Banyaluka olan Sırp Cumhuriyeti'nin de hukukî başkentidir. Saraybosna Kantonu'nun da merkezidir. Saraybosna, Bosna bölgesinin Dinar Alpleri'yle çevrili Saraybosna Vadisi içerisinde Miljacka Nehri'nin çevresinde kurulmuştur. Şehir, barındırdığı dinî çeşitliliğiyle bilinir. Müslümanlık, Katoliklik, Ortodoksluk ve Musevîlik, burada yüzyıllar boyunca barış içinde bir arada var olagelmişlerdir. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa'nın Kudüs'ü olarak kabul edilir. Saraybosna Balkanlar'daki kültürel şehirlerin en önemlilerinden biri olarak kabul görür.

<span class="mw-page-title-main">Kapalıçarşı</span> dünyanın en eski kapalı alışverişmerkezi

Kapalıçarşı, İstanbul kentinin merkezinde Beyazıt, Nuruosmaniye ve Mercan semtlerinin ortasında yer alan dünyanın en büyük çarşılarından ve en eski kapalı çarşılarından biri. Kapalıçarşı'da yaklaşık 4.000 dükkân bulunmaktadır ve bu dükkânlarda toplam çalışan sayısı yaklaşık 25.000'dir. Gün içerisindeki en yoğun zamanlarında içinde 500.000' e yakın insan barındırdığı söylenir. 2014 yılında, dünyada en çok ziyaret edilen turistik mekanlar arasında 91,250,000 ziyaretçi ile 1. sırada gösterildi. Kapalıçarşı sıklıkla dünyanın ilk alışveriş merkezi olarak anılır.

Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa. Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde büyük katkıları olmuş bir Osmanlı devlet adamıdır. Tarihe Çandarlılar Ailesi olarak geçmiş olan ailenin üst düzey bir mevkiye gelmiş ilk bireyidir. İlmiye sınıfından yetişmiş; kadılık ve kazaskerlik görevlerinde bulunmuş; Eylül 1364 ile 22 Ocak 1387 tarihleri arasında 22 yıl 4 ay vezirlik yapmış ve vezirliği döneminde de Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa ismiyle anılan devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rüstem Paşa</span> 33. Osmanlı sadrazamı

Rüstem Paşa, Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 28 Kasım 1544 - 6 Ekim 1553 ve 29 Eylül 1555 - 10 Temmuz 1561 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Atik Ali Paşa Camii</span>

Atik Ali Paşa Camisi ve Külliyesi, II. Mahmud Türbesi'nden Çarşıkapı'ya uzanan Yeniçeriler Caddesi üzerindedir. Külliyenin inşa edildiği alan, Bizans döneminde I. Konstantin tarafından yaptırılan dikilitaşın bulunduğu Konstantin Forumu’nun sınırları içindedir. Külliyenin banisi aslen Bosnalı olan “Hadım, Tavaşi, Şehit, Eski” lakapları ile de anılan ve iki defa sadrazam olup 1511’de Şah Kulu Vakasında şehit olan Atik Ali Paşa’dır. Külliyenin Vakfiyesi 1509 tarihlidir. Cami, “Sedefçiler”, “Eski Ali Paşa”, “Çemberlitaş”, “Dikilitaş”, “Vezirhanı” ve “Sandıkçılar Camisi” isimleriyle de tanınır. Fetih sonrası İstanbul’un en eski eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Koza Han</span> Bursada 15. yüzyıl han yapısı

Koza Han 15. yüzyıl sonlarında II. Bayezid tarafından mimar Abdül ula bin Pulat Şah'a İstanbul'daki eserlerine vakıf olarak Bursa'da yaptırılmış handır.

<span class="mw-page-title-main">Hekimoğlu Ali Paşa Camii</span>

Hekimoğlu Ali Paşa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde, Cerrahpaşa mahallesinde Kızılelma caddesi ile Hekimoğlu Ali Paşa caddesi kavşağında Osmanlı dönemi, 18. yüzyıla özgü bir camidir. Külliyesi ile birlikte klasik Türk mimarisinin son eseri olarak kabul edilir. 1734-1735 yılları arasında inşa edilmiştir. Üç kere sadrazamlık yapmış olan Hekimoğlu Ali Paşa adına yapılmıştır. Mimarları Çuhadar Ömer Ağa ile Hacı Mustafa Ağa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Zal Mahmud Paşa Camii</span> Mimar Sinanın yaptığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliye

Zal Mahmud Paşa Camii İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde Kanuni Sultan Süleyman'ın veziri Zal Mahmut'un Mimar Sinan'a yaptırdığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliyedir.

<span class="mw-page-title-main">Rüstem Paşa Kervansarayı (Erzurum)</span> Erzurum, Türkiyede bir kervansaray

Rüstem Paşa Kervansarayı, Erzurum kentinde bulunan 16. yüzyıl yapısı bir kervansaraydır. “Rüstem Paşa Bedesteni” veya “ Taş Han” olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Çoban Mustafa Paşa Külliyesi</span> Acem İsa tarafından yapılmış, sonradan Mimar Sinan tarafından onarılmıştır

Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, 16. yüzyılda Kocaeli'nin Gebze ilçe merkezinde, Bağdat Caddesi, Şeftali Sokak'ta yer alan, kesin olmamakla birlikte Mimar Sinan tarafından inşa edilmiş bir Osmanlı külliyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus Ulu Camii</span> Mersin ilinin Tarsus ilçesinde yer alan 16. yy yapımı cami

Tarsus Ulu Camii, Mersin ilinin Tarsus ilçesinde yer alan tarihi bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri</span> Bosna Hersek ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki siyasi ilişkiler

Bosna-Hersek-Türkiye ilişkileri, Bosna-Hersek ile Türkiye arasındaki karşılıklı ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek bir güneydoğu Avrupa ülkesi iken, Türkiye İstanbul çevresindeki Balkan yarımadasında küçük bir Avrupa kesimi olan bir Küçük Asya ülkesidir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 29 Ağustos 1992'de başladı. Bosna-Hersek'in Ankara ve İzmir'de iki elçilik misyonu ve İstanbul'da bir konsolosluk misyonu varken, Türkiye'nin Saraybosna’da bir elçilik ve Mostar’da bir konsolosluk misyonu var.

<span class="mw-page-title-main">Hanlar Bölgesi</span>

Hanlar Bölgesi, Bursa'nın merkezinde, 14. yüzyılda oluşmaya başlayan, 16. yüzyılın ortalarına kadar padişahların ve devletin ileri gelenlerinin yaptırdığı anıtsal yapılar ile gelişen ticaret merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Serez Arkeoloji Müzesi</span>

Serres Arkeoloji Müzesi ), Orta Makedonya, Yunanistan'da bir şehir olan Serez'in tarihi merkezinde yer alan bir müzedir. Eleftherias Meydanı'nda, kentin bir Osmanlı dönemi yapısı bedesteni (Μπεζεστένι) olan on beşinci yüzyıldan kalma bir bina üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Morića Han</span>

Morića Han, aslen 1551 yılında Osmanlı İmparatorluğu toprakları olan Sarajevo'da inşa edilmiş bir kervansaraydır. 1697'de çıkan yangından sonra bugünkü haliyle yeniden inşa edildi. Morića Han, Gazi Hüsrev Bey'in vakfına (vakıf) ait olan ve bu vakıf tarafından finanse edilen binalardan biridir. Saraybosna'da hayatta kalan tek handır. Stari Grad'daki Sarači caddesindeki Başçarşı'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bayraklı Camii (Larisa)</span>

Bayraklı Camii, Yunanistan'ın Larisa kentinde bulunan bir camidir. Cami, 15. veya 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. Şehrin merkezinde, Papaflessa ve Ossis caddelerinin kavşağında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bedesten (Larisa)</span>

Bedesten, Yunanistan'ın Larisa şehrinde bulunan bir Osmanlı kapalıçarşısıdır (bedesten).

Gelincik Çarşısı , Bursa'da Kapalıçarşı'nın bir bölümünü oluşturan, 15. yüzyılda inşa edilmiş tarihî yapı.

Piri Paşa Hamamı veya Büyük Hamam, Yunanistan'daki Yenişehir kentinde bulunan kısmen korunmuş bir Osmanlı hamamıdır.