İçeriğe atla

Bebr Mehmed Paşa

Bebr Mehmed Paşa (? – 1623), bostancıbaşı ve beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Akademik yayınlarda lakabı; Bebr, Biber, Büber, Sofu, Pir olarak geçmektedir. Mehmed Paşa'nın Bosna'dan geldiği[1] ya da Arnavut kökenli[2] olduğu yönünde görüşler bulunmaktadır. Bostancılıktan yetişmiş ve bostancıbaşılığa kadar yükselmiştir.

Venedik balyosu da 1621 yılı görüşmelerinden yola çıkarak, bostancıbaşı görevindeki Bebr Mehmed'e, Padişah II. Osman nezdinde herkesten daha çok sevgi ve güven duyulduğunu belirtmiştir.[3] Tûğî Hüseyin Çelebi risalesinde; II. Osman döneminde bostancıbaşı olan Bebr Mehmed Paşa'nın, padişahı tebdil-i kıyafet (tanınmamak için kıyafet değiştirmek) dışarıya çıkarttığı, baskınlar düzenleyerek meyhaneler ve benzeri yerlere gitmesi yasak olan yeniçeri ve sipahilerden burada bulunanların tutuklanmasına ve çeşitli cezalar almasına sebep olduğu yazılmıştır. Bununla birlikte yeniçeri isyanında öldürülmemesinin sebebi olarak da, baskınlarda yakalanan çoğu sipahi ve yeniçeriyi padişahın cezalandırma talimatına rağmen gizlice affetmesi olarak ifade edilmiştir.[4] İsyanda yeniçerilerin I. Mustafa'ya biat etmesi üzerine 19/20 Mayıs 1622'de II. Osman, yeni sadrazam Ohrili Hüseyin Paşa ve Bebr Mehmed'i alarak Ağa Kapısına gitmiş, yeniçeri ağasının gayretlerine rağmen II. Osman yeniçeriler tarafından tutuklanmış, yeniçeri ağası ile sadrazam Hüseyin Paşa öldürülmüş ise de Bebr Mehmed serbest bırakılmıştır.[5]

Mehmed Paşa; 5 Mart 1622'de Mısır beylerbeyi olmuş, aynı yılın 16 Temmuz'unda da bu görevinden alınmıştır. 1623 yılı Eylül ayı başında Şam beylerbeyi olarak görülmektedir.[1] 1623 yılı Eylül ayı sonuna doğru Budin beylerbeyi olmuştur.[2] Ancak bu görevi de kısa sürmüş, Sadrazam Kemankeş Kara Ali Paşa tarafından yerinde gözü olduğu gerekçesiyle 5 Ekim 1623'te kafası kesilmek suretiyle idam edilmiştir.[1][6]

Kaynakça

  1. ^ a b c Gévay, Antal (1841). A' budai pasák. 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015. 
  2. ^ a b Kılıç, Orhan (2019). "Budin ve Tımışvar Eyaletlerinin Paşaları: Karşılaştırmalı Bir Analiz". OTAM, 49. DergiPark. s. 211. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  3. ^ Çiçek, Fikri (2014). "An examination of daily politics and factionalism at the Ottoman imperial court in relation to the regicide of Osman II (r.1618-22)" (PDF). Istanbul Sehir University Repository-Yüksek Lisans Tezi. acikbilim.yok.gov.tr. ss. 34-36. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  4. ^ Yaşaroğlu, Hasan (2013). "Osmanlı'da Bir Darbe ve Tahlili: Genç Osman Örneği" (PDF). Turkish Studies. 8 (7). www.arastirmax.com/. ss. 705-732. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  5. ^ Buttanrı, Müzeyyen (2009). "Yeni Türk Edebiyatı-Tarih İlişkisi Bağlamında Türk Tiyatro Eserlerinde Genç Osman Vak'ası". Turkish Studies. 4 (1-2). www.turkishstudies.net. ss. 1765-1806. doi:10.7827/TurkishStudies.600. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  6. ^ Gül, İsmail (2006). "Osmanlı Devleti'nde Sultan IV. Murad Dönemi Yeniçeri İsyanları (1623–1640)" (PDF). T.C. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü-Yüksek Lisans Tezi. acikerisim.sakarya.edu.tr. s. 21. 27 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Osman</span> 16. Osmanlı padişahı (1618–1622)

II. Osman ya da Genç Osman, divan edebiyatındaki mahlasıyla Farisî, tahttan indirildikten sonraki adıyla Osman Çelebi ; 16. Osmanlı padişahı ve 95. İslam halifesidir. Babası I. Ahmed, annesi genel kanıya göre Mahfiruz Hatice Sultan'dır. II. Osman 13 yaşında iken, amcası Sultan I. Mustafa'nın tahttan indirilmesi üzerine Osmanlı tahtına oturdu. Annesi onun yetişmesi için çok titiz davrandı. II. Osman iyi bir terbiye ve tahsil gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. Bazı batı kaynaklarında Latince, Yunanca ve İtalyanca gibi batı dillerini öğrendiği kaydedilirse de bunun doğru olma ihtimali olmadığı iddiasına karşın yabancı asıllı olan annesi tarafından bu dillere eğitildiği söylenir. Osmanlı şehzadeleri arasında en kültürlüsü olduğu belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Serdar Ferhat Paşa</span> 43. Osmanlı sadrazamı

Serdar Ferhat Paşa, III. Murad saltanatı döneminde 1 Ağustos 1591-4 Nisan 1592 tarihleri arasında yaklaşık sekiz ay, 16 Şubat 1595-7 Temmuz 1595 tarihleri arasında da yaklaşık dört ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hadım Hasan Paşa, III. Mehmed saltanatı döneminde 3 Kasım 1597-9 Nisan 1598 tarihleri arasında beş ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Yemişçi Hasan Paşa III. Mehmed saltanatı döneminde 10 Temmuz 1601 - 24 Eylül 1603 tarihleri arasında toplam iki yıl üç ay yedi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Ohrili Hüseyin Paşa, II. Osman saltanatı döneminde 9 Mart 1621-17 Eylül 1621 tarihleri arasında altı ay dokuz gün ve 20 Mayıs 1622'de bir gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Kara Davud Paşa ya da Sultan II. Osman'ı öldürdükten sonraki unvanıyla Hain Davud Paşa, Sultan I. Mustafa'nın ikinci padişahlık döneminde, 20 Mayıs 1622 - 13 Haziran 1622 tarihleri arasında 24 gün Veziriazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Mere Hüseyin Paşa, II. Osman'ın yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek öldürüldüğü ve amcası I. Mustafa'nın ikinci kez tahta geçirildiği anarşi sırasında 13 Haziran 1622 - 8 Temmuz 1622 ve 5 Şubat 1623 - 30 Ağustos 1623 tarihleri arasında iki kez olmak üzere toplam yedi ay on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Gürcü Hadım Mehmed Paşa I. Mustafa'nın ikinci kez tahtan indirilmesinden hemen önce 21 Eylül 1622 - 5 Şubat 1623 tarihleri arasında dört ay on gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa (1771-1831) II. Mahmud saltanatında 14 Eylül 1824 - 24 Ekim 1828 tarihleri arasında dört yıl bir ay on gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Antlaşması</span>

Hotin Antlaşması, 9 Ekim 1621 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında imzalanmış bir barış antlaşmasıdır. 1620-1621 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı sonuçlandıran antlaşmadır.

Sofu Mehmet Paşa veya Mevlevi Mehmed Paşa, Osmanlı Padişahı I. İbrahim'in saltanatının son döneminde ve IV. Mehmed saltanatında 7 Ağustos 1648-21 Mayıs 1649 tarihleri arasında dokuz ay on beş gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı. 18 Ağustos 1648'de İstanbul'da liderliğini yaptığı isyanda Sultan İbrahim'in boğdurulması emrini vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemi</span>

Duraklama dönemi, Sokollu Mehmed Paşa'nın ölümüyle başlayıp, ilk kez büyük çapta toprak kaybı yaşanılan Karlofça Antlaşması'na kadar olan dönemi kapsamaktadır. Osmanlı Devleti bu dönemde Ferhat Paşa Antlaşması ile doğudaki en geniş sınırlarına, Bucaş Antlaşması ile de batıdaki en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Yaklaşık 120 yıl süren bu dönemde 12 padişah ile 61 sadrazam görev yapmıştır. Bu dönemde deneyimsiz kişilerin tahta geçmesi ile merkezi yönetimin bozulması sonucu, devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur. Coğrafi keşiflerle ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşişi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır. Bu dönemde benimsenen beşik ulemalığı sistemi de Osmanlı eğitiminin bozulmasına yol açmıştır. Osmanlı duraklama dönemi XVII yüzyılı kapsamaktadır. Osmanlı İmparatorluğu'nun bu döneminde saltanat hukukunda düzenlemeler yapılmış, ekber ve erşed sistemine geçilmiştir. Ekber ve erşed sisteminde hanedan ailesinin en yaşlı üyesinin padişahlık makamında bulunması söz konusu olmuştur.

İbşir Mustafa Paşa IV. Mehmed saltanatında 28 Ekim 1654 - 11 Mayıs 1655 tarihleri arasında altı ay on dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Budin (eyalet)</span>

Budin Eyaleti, Budin Beylerbeyliği veya Budin Paşalığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir eyaleti. 1526'daki Mohaç Muharebesi sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'na bağlanan Macaristan Krallığı'nın başkenti Budin'e 1530, 1540 ve 1541 yıllarında Habsburg Hanedanı'nın kontrolündeki Avusturya Arşidüklüğü tarafından gerçekleştirilen ve başarısızlıkla sonuçlanan kuşatmalar sonrasında kurulmuştur. 1552'de Temeşvar ele geçirilmiş ve Temeşvar ve çevresinde Temeşvar Eyaleti kurulmuştur. 1606'da Zitvatorok Antlaşması'yla Eğri ve Kanije şehirleri de alınarak Eğri (1596) ve Kanije (1600) Eyaletleri kurulmuştur. 17. yüzyılda II. Viyana Kuşatmasının başarısızlığından sonra 2 Eylül 1686'da Habsburg ordusu Budin şehrini düşürdü ve eyalet de düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Abaza Paşa Ayaklanması</span>

Abaza Paşa ayaklanması, 1622'de Yeniçeriler tarafından öldürülen Padişah II. Osman'ın kanını dava ederek hareket eden Erzurum beylerbeyi Abaza Mehmed Paşa'nın Anadolu'nun bir kısmında etkin olarak gerçekleştirdiği ayaklanmadır. II. Osman'ın öldürülmesi üzerine bulunduğu yerlerdeki yeniçerileri öldürterek cezalandıran Abaza Paşa, I. Mustafa ve IV. Murad devrinin bir sorunuydu. I. Mustafa'nın ikinci padişahlığı devrinde ayaklanan Abaza Paşa, yeniçerileri öldürtmekteydi. Doğu Anadolu'dan Sivas'a kadar hedef alınan yeniçeriler dehşete düşmüştü. Yeniçeriler diz kapağındaki yanık üzerinden tanınmaya çalışılınca ilgisiz halk da yeniçeri oldukları iddiasıyla Abaza Mehmed Paşa'nın adamlarınca öldürülüyordu. Ele geçirilen yeniçerilerin boyunlarını vurduran Abaza Mehmed Paşa, 1626'da Dişlenk Hüseyin Paşa'yı da öldürttü. Esir aldığı yayabaşı ve bölükbaşılarından ise dördünü dörder parça ettirip Erzurum Kalesi burçlarına astırdı. Abaza Paşa sorunu ile meşgul olan Damat Halil Paşa bu hususta bir başarı elde edemeyince 1628 yılında IV. Murad tarafından görevden alındı. Bu sırada Abaza Paşa'nın iki adamı İstanbul'da yakalanınca IV. Murad'ın emri üzerine oyulan omuz başlarına mumlar dikilip çarmıha gerilerek binek hayvanları üzerinde İstanbul sokaklarında teşhir edildiler. Sonrasında ise birinin başı kesildi, diğeri de çengele vurularak öldürüldü. Yeni sadrazam Hüsrev Paşa'nın 1628'de düzenlediği sefer neticesinde teslim olan Abaza Paşa, IV. Murad tarafından yine de bağışlandı ve Bosna beylerbeyliğine atandı. Böylelikle Osmanlı için yıllardır sorun olan bir meseleye son verilmiş olundu.

<span class="mw-page-title-main">Haile-i Osmaniye</span>

Haile-i Osmaniye, Osmanlı Padişahı II. Osman'ın öldürüldüğü olaya verilen isimdir. 20 Mayıs 1622'de Yeniçeri Ocağı içindeki başıboş ve emir komuta zincirinden ayrı hareket eden bir tugay tarafından gerçekleştirilmiş olaydır. Olay sonucu Sultan II. Osman öldürülmüş, imparatorluğun dört bir yanında isyanlar çıkmıştır. Bu isyanlara Abaza İsyanları denmiştir.

Abaza isyanları, Osmanlı İmparatorluğunun duraklama dönemindeki isyanların bir parçasıdır. Osmanlı Padişahı I. Mustafa döneminden, IV. Murad zamanına kadar uzanır. İsyanlar çığ gibi büyümüş ve başladığı tarihten, 1632 yılında IV. Murad'ın mutlak saltanatının başlamasına kadar bastırılamadı.

Beylerbeyi Vakası veya Beylerbeyi İsyanı, III. Murad devrindeki ekonomik krize karşı çıkan ayaklanma. Aynı zamanda bu isyanda ilk kez isyancılar belirttikleri kimselerin öldürülmesini istedi.

Deli Derviş Paşa, Osmanlı asker ve devlet adamıdır.

Tırnakçı Hasan Paşa, yeniçeri ağalığı, beylerbeyliği ve vezir görevlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.