İçeriğe atla

Beşir el-Azma

Beşir el-Azma
Suriye Başbakanı
Görev süresi
16 Nisan 1962 - 14 Eylül 1962
BaşkanNazım el-Kudsi
Yerine geldiğiMaaruf el-Devalibi
Yerine gelenHalid el-Azm
Kişisel bilgiler
Doğum 1910
Ölüm 1992 (81-82 yaşlarında)

Beşir el-Azma (1910-1992) (Arapçaبشير العظَمة), Suriyeli doktor ve politikacıdır. 16 Nisan - 14 Eylül 1962 tarihleri arasında Suriye Başbakanı olarak görev yapmıştır.

Beşir el-Azma, Türk asıllı seçkin el-Azma ailesindendir.[1] Başkent Şam'da doğmuş ve büyümüştür. Tıp alanında lisans derecesini Şam Üniversitesi'nden, yüksek lisans derecesini Paris'te almıştır. Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) altında Sağlık Bakanı olmuş, ancak Cemal Abdünnasır ile bir ihtilaf nedeniyle istifa etti. Daha sonra BAC'ın dağılmasından sonra Suriye Başbakanı oldu.

Beşir el-Azma, Suriye'yi Doğu-Batı çatışmasının dışında tutmayı ve buna pasif yaklaşımını göstermeyi amaçlayan birkaç Suriye Başbakanından biriydi. 22 Nisan 1962'de el-Azma, Şam Radyosuna verdiği demeçte, Suriye'nin dış politikasının "Pozitif tarafsızlık ve askeri bloklarla uyumsuzluk, Soğuk Savaş'a katılmama ve BM Antlaşması ilkelerine saygı ilkeleri" üzerine dayanmaya devam ettiğini açıkladı.[2]

Kaynakça

  1. ^ Roded, Ruth (1986), "Social Patterns Among the Urban Elite of Syria During the Late Ottoman Period", Kusher, David (Ed.), Palestine in the Late Ottoman Period: Political, Social, and Economic Transformation (İngilizce), BRILL, s. 159, ISBN 9004077928, Yusuf Bey al-Azma, from a Turkoman family of merchants and landowners... His nephew Nabih Bey had a similar career and several other 'Azmas were Ottoman officers. 
  2. ^ Shalom, Zakai. Israel's Nuclear Option. Sussex, Sussex Academic Press. 2005.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Bey el-Abid</span> Suriyeli siyasetçi (1867-1939)

Muhammed Ali el-Abid, aynı zamanda Mehmed Ali Bey olarak da bilinir, Suriye devlet başkanı olarak Şam'daki milliyetçi Suriye parlamentosunun adayı olarak, ülkenin egemenliğin Fransa'dan kısmen tanınmasından sonra atandı. Fransa, Suriye'yi yoğun milliyetçi baskı altındaki bir ulus olarak tanımayı kabul etti, ancak 1946'ya kadar birliklerini tamamen geri çekmedi.

<span class="mw-page-title-main">Şükri el-Kuvvetli</span> Suriyeli siyasetçi (1891-1967)

Şükri el-Kuvvetli, bağımsızlık sonrası Suriye'nin ilk devlet başkanıydı. Kariyerine Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarının bağımsızlığı ve birliği için çalışan bir muhalif olarak başladı ve bu nedenle aktivizmi nedeniyle hapsedildi ve işkence gördü. Suriye Krallığı kurulduğunda, Kuvvetli bir hükûmet yetkilisi oldu, ancak monarşizmden hayal kırıklığına uğradı ve cumhuriyetçi Bağımsızlık Partisini kurdu. Kuvvetli, 1920'de Suriye'yi kontrol altına alan Fransızlar tarafından derhal ölüme mahkûm edildi. Daha sonra, Suriye-Filistin Kongresi'nin baş büyükelçisi olarak görev yaptığı ve Suudi Arabistan ile özellikle güçlü bağlar geliştirdiği Kahire'ye yerleşti. Bu bağlantılarını Büyük Suriye İsyanı'nı (1925-1927) finanse etmek için kullandı. 1930'da Fransız yetkililer Kuvvetli'yi affetti ve Kuvvetli ardından Suriye'ye döndü ve yavaş yavaş Ulusal Blok'un başlıca lideri oldu. 1943'te Suriye devlet başkanı seçildi ve üç yıl sonra ülkenin bağımsızlığını sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Türkmenleri</span> Etnik grup

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Cumhuriyeti</span> Orta Doğuda bir ülke (1958-1971)

Birleşik Arap Cumhuriyeti 1958'den 1971'e kadar Orta Doğu'da bulunan egemen bir devletti. Başlangıçta 1958'den 1961 Suriye Darbesi'nden sonra Suriye birlikten ayrılana kadar Mısır ve Suriye arasında siyasi bir birlikti. Mısır 1971 yılına kadar resmi olarak Birleşik Arap Cumhuriyeti olarak bilinmeye devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fransa-Suriye Savaşı</span> Fransa-Suriye askerî ilişkileri

Fransa-Suriye Savaşı 1920'de yeni kurulan Suriye Arap Krallığı'nın Haşimi hükümdarları ile Fransa arasında gerçekleşti. Meyselun Muharebesi'nde doruğa ulaşan bir dizi çatışma sırasında Fransız kuvvetleri, 24 Temmuz 1920'de Şam'a girerek Haşimi hükümdar Kral Faysal ve yandaşlarının güçlerini yendi. 25 Temmuz'da Suriye'de, Alaeddin ed-Dürubi'nin başkanlığında yeni bir Fransız yanlısı hükûmet ilan edildi ve Suriye bölgesi sonunda Suriye ve Lübnan Mandası altında birkaç bağımlı devlete bölündü. Irak'taki yeni mandadaki konumlarından endişe duyan İngiliz hükümeti, kaçak Faysal'ı Irak'ın yeni kralı ilan etmeyi kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Me'mun el-Küzberi</span> Suriyeli avukat, akademisyen ve siyasetçi (1914-1998)

Me'mun el-Kuzberî, Suriyeli siyasetçi, başbakan ve devlet başkanı vekili.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Arap Krallığı</span> 1919-1920 Batı Asyada fiili devlet

Suriye Arap Krallığı ; varlığı dört aydan biraz fazla sürmüş, Hicaz Krallığı'ndan sonra kurulmuş ikinci modern Arap devleti. Kısa süreli bu devletin yöneticisi, Mekke emiri Hüseyin'in oğlu I. Faysal'dı. Tüm Büyük Suriye'de hak iddia etmesine rağmen, Faysal hükûmeti ancak sınırlı bir bölgeyi kontrol ediyordu ve varlığı da Birleşik Krallık'ın desteğine bağlıydı. İngiltere ise, Fransa ile birlikte genel olarak, Büyük Suriye fikrine karşıydı ve Faysal'ı kral olarak tanımayı reddediyordu. Nihayetinde, Faysal'a bağlı birlikler, 25 Temmuz 1920'de, Fransız kuvvetlerine teslim oldular.

<span class="mw-page-title-main">1963 Suriye askerî darbesi</span> Baas Partisini Suriyede iktidara getiren askeri darbe

1963 Suriye askeri darbesi ya da Suriye hükûmetinin adlandırmasıyla 8 Mart Devrimi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Suriye Bölgesel Şubesi Askerî Komitesi tarafından 8 Mart 1963'te gerçekleştirilen askerî bir darbeydi. Planlamada ve bu planın uygulanmasında, partinin Irak Bölgesel Şubesinin Şubat 1963'te gerçekleştirdiği askerî darbeden esinlenilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Faris el-Huri</span> Suriyeli siyasetçi (1877-1962)

Faris el-Huri Suriyeli bakan, başbakan, Halk Konseyi başkanı ve modern Suriye siyasetinin kurucu babasıdır. Faris El Huri, 14 Ekim 1944 ile 1 Ekim 1945 ve 3 Kasım 1954 ile 13 Şubat 1955 tarihleri arasında Suriye başbakanlığı yapmıştır, 2021 itibarı ile, Suriyeli bir Hristiyanın şimdiye kadar ulaştığı en yüksek siyasi pozisyondur. el-Huri'nin seçimlerdeki popülaritesi kısmen onun sadık seküler ve milliyetçi politikalarının sonucudur. Ölümcül bir Suriye milliyetçisi olarak el-Huri, ilkelerinden asla taviz vermedi ve Pan Arabizm'e ve Suriye ile Mısır arasındaki başarısız birliğe kararlı bir şekilde karşı çıktı. el-Huri, Nasır'ın Mısır'ı ile cumhuriyetçi Suriye, arasındaki kısa ömürlü Birleşik Arap Cumhuriyeti birliğine karşı çıktı. Bütün bunların arasında el-Huri neredeyse 50 yıl boyunca ülkesine hizmet etti. Ünlü Suriyeli romancı Colette Khoury'nin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem el-Havrani</span> Suriyeli siyasetçi (1912-1996)

Ekrem el-Havrani, Suriye'de yaygın popülist, milliyetçi hareketin oluşmasında ve Baas Partisi'nin yükselişinde önemli rol oynamış Suriyeli politikacı. 1940'ların başından 1963'te sürgüne gidişine kadar Suriye siyasetinde oldukça etkiliydi. Havrani, bir hükûmet bakanlığı ve Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin ortak başkan yardımcılığı da dahil olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu. Avustralya'daki RMIT Üniversitesi'nde kablosuz ağ mühendisliği ve sinyal işleme alanında öğretim görevlisi ve araştırmacı olan Ekrem el-Havrani'nin dedesidir.

<span class="mw-page-title-main">Nazım el-Kudsi</span> Suriyenin ilk devlet başkanı

Nazım el-Kudsi, 14 Aralık 1961'den 8 Mart 1963'e kadar Suriye Devlet Başkanı olarak görev yapan Suriyeli bir politikacı.

<span class="mw-page-title-main">1959 Musul Ayaklanması</span> Irakta darbe girişimi

1959 Musul Ayaklanması, o zamanki Irak Başbakanı Abdülkerim Kasım'ı devirmek ve daha sonra Irak Cumhuriyeti'ni Birleşik Arap Cumhuriyeti ile birleştirecek bir Arap milliyetçi hükûmeti kurmak isteyen Musul'daki Arap milliyetçilerinin bir darbe girişimiydi. Darbenin başarısız olmasının ardından, kaosu siyasi ve kişisel hesapları halletmek için kullanmaya çalışan çeşitli gruplar arasında günlerdir şiddetli sokak savaşlarına sahne olan Musul'da asayiş ve düzen bozuldu.

1961 Suriye askerî darbesi, Suriye Ordusu subaylarının 28 Eylül 1961'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin dağılması ve bağımsız bir Suriye Cumhuriyeti'nin restorasyonu ile sonuçlanan bir ayaklanmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ata Bey el-Eyyubi</span> Suriyeli siyasetçi (1877-1951)

Ata Bey el-Eyyubi Suriye devlet başkanı ve başbakanı olarak görev yapan bir Osmanlı memuruydu. Suriye'nin Şam kentinde, önde gelen bir siyasi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi, İstanbul'da kamu yönetimi okudu ve profesyonel kariyerine Osmanlı kamu hizmetinde başladı.

<span class="mw-page-title-main">Meyselun Muharebesi</span> Fransa-Suriye Savaşında bir muharebe

Meyselun Muharebesi, Meyselun Geçidi Muharebesi veya Han Meyselun Muharebesi olarak da adlandırılır, Suriye Arap Krallığı güçleri ile Fransız Levant Ordusu arasında 24 Temmuz 1920'de Şam'ın yaklaşık 25 kilometre batısında Anti-Lübnan Dağları'ndaki Han Meyselun yakınlarında yapılan dört saatlik bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Suriye İsyanı</span> Suriye ve Lübnan Mandasındaki Fransız yönetimine karşı 1925-27 ayaklanması

Büyük Suriye İsyanı, 1925 İsyanı veya Büyük Suriye Devrimi, 1925 ile 1927 yılları arasında Suriye Devleti ve Büyük Lübnan genelinde yaşanan genel bir ayaklanmadır. Önde gelen isyancı güçler, Sünni, Dürzi, Alevi ve Hristiyan grupların katıldığı güney Suriye'deki Cebel el-Dürzi Devleti savaşçılarından oluşuyordu. Ortak amaç, I. Dünya Savaşı'nın ardından Türk yönetiminden Fransız yönetimine geçen yeni manda bölgelerindeki Fransız egemenliğine son vermekti.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf el-Azma</span> Suriye savaş bakanı (1883-1920)

Yusuf el-Azma, Ali Rikabi ve Haşim el-Etasi hükûmetlerinde Suriye savaş bakanı ve Kral I. Faysal döneminde Arap Ordusu genelkurmay başkanıydı. Ocak 1920'den Meyselun Muharebesi sırasında Fransız istilasına karşı Suriye kuvvetlerine komuta ederken ölümüne kadar savaş bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Casim Elvan</span> Suriyeli asker (1928-2018)

Casim Elvan, özellikle Şam yakınlarındaki Katana Üssü'nün komutanlığını yaptığı Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) döneminde (1958-1961) Suriye Ordusunun önde gelen yarbaylardan biriydi. BAC Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olan Elvan, Suriye'nin 1961'de birlikten ayrılmasına karşı çıktı ve 1962'de ayrılıkçı hükûmeti devirmek için iki başarısız darbe girişimine liderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Mansur el-Atraş</span> Suriyeli siyasetçi (1925-2006)

Mansur el-Atraş, Suriyeli bir siyasetçi ve gazetecidir. El-Atraş, üniversite arkadaşlarıyla birlikte 1947'de Baas Partisinin ve Suriye bölgesel kolunun kurucu üyelerindendi. Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı sırasında (1951-54) hükûmet karşıtı bir aktivist oldu ve iki kez mahkûm edildi. Çiçekli'nin, El-Atraş'ın babası Sultan el-Atraş'ın desteğini kazanmak için yaptığı başarısız bir girişim sebebiyle serbest bırakıldı. Çiçekli'nin bir askerî darbe sonucu devrildiği 1954'te el-Atraş, parlamento seçimlerinde milletvekili seçilse de Said el-Gazi hükûmetinde görev alma teklifini reddetti. Birleşik Arap Cumhuriyeti döneminde (1958-61), Mısır'ın Pan Arabist Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın destekçilerindendi. Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıktı ve bunu protesto etmek için art arda gelen ayrılıkçı hükûmetlerde görev alma tekliflerini geri çevirdi.

<span class="mw-page-title-main">Abdülvehhâb Havmad</span> Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör (1915-2002)

Abdülvehhâb Havmad Suriyeli siyasetçi, avukat, kriminolog ve profesör.