Beşinci Hanedan - Turkipedia

Mısır tarihinin Beşinci Hanedanı içinde yer alan bilinen yöneticiler.

Antik Mısır'ın Üçüncü, Dördüncü, Beşinci ve Altıncı Hanedanları genellikle Eski Krallık dönemi altında gruplanırlar.

**Beşinci Hanedan**
Ad	Yorumlar	Tarihler
Userkaf	-	2498 – MÖ 2491
Sahure	-	2487 – MÖ 2477
Neferirkare Kakai	-	2477 – MÖ 2467
Shepseskare Isi	-	2467 – MÖ 2460
Neferefre	-	2460 – MÖ 2453
Nyuserre Ini	-	2453 – MÖ 2422
Menkauhor Kaiu	-	2422 – MÖ 2414
Djedkare Isesi	-	2414 – MÖ 2375
Unas	-	2375 – MÖ 2345

Mısır'ın beşinci hanedanı Antik Mısır'ın Eski Krallık'ının bir parçası olarak sayılır. Manetho bu kralların Elefantin şehrinden yönettiklerini yazmıştır fakat arkeologlar saraylarının Ineb-hedj'de ("Beyaz Duvalar") olduğunu gösteren açık kanıtlar bulmuşlardır.

Firavun Userkaf'ın bu hanedanı nasıl kurduğu kesin olarak bilinmemektedir. Orta Krallık zamanında yazılmış olan Westcar Papirüsü'nde bir hikâye anlatılmaktadır. Bu hikâyeye göre; Dördüncü Hanedan'ndan Keops'a bir kehanet söylenmektedir, kehanet Sakhbu'da Ra'nın rahibinin doğacak üçüzleri Keops'u ve vârislerini devireceğini ve bu çocukları, isimleri Userkaf, Sahura ve Neferirkara, nasıl öldürmeye çalışacağından bahsetmektedir. Ancak son yıllarda, bilginler bu hikâyenin en iyi şekilde bir efsane olabileceğinin farkına varmışlardır ve bir hanedandan diğerine geçiş hakkındaki bilgi eksikliğini kabul etmektedirler.

Bu hanedan esnasında, Mısır dininde çeşitli önemli değişiklikler olmuştur. Bilinen en erken cenaze töreni duaları (Piramit Metinleri olarak bilinir) kraliyet mezarlarına kaydedilmeye başlanmıştır. Tanrı Ra'nın kültü daha fazla önem kazanmıştır ve Userkaf'tan Menkauhor'a kadar olan krallar Abusir'de veya yakınlarında Ra'ya adadıkları tapınaklar inşa etmişlerdir. Daha sonra bu hanedanın sonlarında, Osiris kültünün önem kazandığı varsayılmaktadır, bu özellikle Unas'taki mezarlarda bulunan yazıtlardan anlaşılmaktadır.

Bu dönemde kraliyet dışı Mısırlılardan Djedkare Isesi'nin veziri Ptahhotep bilgeliğinde dolayı büyük ün kazanmıştır; Ptahhotep'in Vecizeleri kopyalayıcısı tarafından onun adına yazılmıştır. Kraliyet dışı mezarlar da kraliyet mezarları gibi yazıtlarla süsleniyordu, fakat dualar veya büyüler yerine duvarlara merhumun yaşamöyküsü yazılmaktaydı.

Önceki gibi, seferler Sinai'deki Wadi Maghara ve Wadi Kharit'e turkuvaz ve bakır kazıp çıkartmak ve Abu Simbel'in kuzeybatısına gnays çıkartak için gönderilmişlerdir. Ticaret seferleri güneye Punt'a malakit, mürrüsafi ve altın ve gümüş alaşımı elde etmek için gönderilmişlerdir ve Biblos'taki arkeolojik buluntular Fenike şehrine diplomatik seferlerin gerçekleştirildiğinin kanıtıdır. Marmara Denizi yakınındaki Dorak kazı alanında bulunan nesneler üzerinde çeşitli Beşinci Hanedan krallarının isminin bulunması, ticaretin bir kanıtı olabilir fakat gizemini korumaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

Antik Mısır, Antik Çağ'daki medeniyetlerden biridir. Kuzeydoğu Afrika'da Nil Nehri'nin denize ulaştığı yarısı çevresinde yayılmış antik bir uygarlıktır. Uygarlığın yayıldığı bölge, bugünkü Mısır toprakları içinde yer almaktadır. MÖ 3.050 yılları civarında kuruluşundan önce, "Aşağı Mısır" ve "Yukarı Mısır" olarak ikiye ayrılmaktaydı. Uygarlık, MÖ 3.150 yılında ilk firavunun yönetimi altında Aşağı Mısır ve Yukarı Mısır'ı politik olarak birleştirdi. Bu politik birlik, izleyen 3 bin yıl boyunca sürdü.

Amon, Hermopolitan Ogdoad'ın bir üyesi olarak görünen önemli bir eski Mısır tanrısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsis</span>

İsis, Osiris'in, Seth ve Nephthys'in kardeşidir, Nut ve Geb'in kızları ve çocuk Horus'un annesidir. Bazı kaynaklara göre Anubis de İsis ile Osiris'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Firavun</span> Antik Mısırda hükümdarlara verilen isim

Firavun Antik Mısır'da hükümdarlara verilen isim. "Büyük Ev, Saray" anlamını taşıyan kelime daha sonraları hükümdardan bahsetmek şeklini almıştır. Firavunlar aynı zamanda tanrı Horus'un yeryüzündeki simgesi ve beşinci hanedandan sonra da güneş tanrısı Ra'nın oğlu olarak da kabul ediliyordu.

Bu makale Antik Mısır'ın Hanedan öncesi Mısır'dan, Firavun unvanının Roma İmparatorları tarafından son kez alınmasına kadar Mısır'ı yönetmiş olan bilinen firavunlarının bir listesidir. Verilen tarihler yaklaşık tahminler olarak alınmalıdır. Çeşitli kaynaklarda kullanılan sistem ve alınan varsayımlara göre farklı tarihlemeler bulunabilir.

Mısır'ın İlk Hanedan Dönemi Hanedan Öncesi Dönem'in hemen sonundaki dönemi anlatır. III. Naqada olarak bilinen arkeolojik evreye denktir. Bazen Hanedan 0 veya Geç Hanedan Öncesi Dönem olarak da adlandırılır.

Mısır'ın Erken Hanedan Dönemi veya Arkaik Mısır birinci ve ikinci hanedanlar döneminde MÖ 2920'de Mısır'ın İlk Hanedan Dönemi ardından, MÖ 2575 yani Eski Krallık döneminin başlangıcına kadar olan dönemdir. Bazı mısırbilimciler Üçüncü Hanedanı da bu döneme eklemektedirler.

Eski Krallık MÖ 3. bin yıllık döneme verilen addır. Mısır ilk defa bu dönemde medeniyet gelişmişliği ve başarıları açısından devamlı zirvededir. Bu dönem "Krallık" dönemleri olarak adlandırılan üç dönemden ilkidir, bunlar Nil Vadisi'nde medeniyetin en yüksek olduğu dönemlerdir. Eski Krallık genellikle Mısır'ın Üçüncü Hanedan'dan Altıncı Hanedan'a kadar yönetildiği zaman aralığından bahseder. Ayrıca birçok mısırbilimci, Memphisli yedinci ve sekizinci hanedanları Memphis merkezi idari yapılanmasının devamı olması nedeniyle Eski Krallık içinde sayar. Eski Krallık dönemini, mısırbilimciler tarafından Birinci Ara Dönemi olarak adlandırılan ayrılık ve göreli kültürel düşüş dönemi takip eder.

Antik Mısır tarihinin Üçüncü Hanedanı içinde yer aldığı bilinen yöneticiler.

Mısır tarihi'nin Dördüncü Hanedan‘ı içinde yer alan bilinen yöneticiler.

Antik Mısır tarihi'nin Altıncı Hanedan‘ı içinde yer alan bilinen yöneticiler.

Krallar Vadisi ya da Firavunlar Vadisi, Mısır'da bulunan MÖ 16. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar yaklaşık 500 yıllık bir süre boyunca 18. ve 20. Hanedanlık döneminde Yeni Krallık'ın firavunları ve dönemin ileri gelenleri için inşa edilen mezarların bulunduğu vadidir. Vadi, Luksor'un batı tarafında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mısır sanatı</span>

Antik Mısır'da sanat, MÖ 31. yüzyıl ile MS 4. yüzyıl arasında eski Mısır'da üretilen sanatı ifade eder. Resimler, heykeller, papirüs, fayans, mücevher, fildişi, mimari ve diğer sanat ortamları üzerine çizimler içerir. Aynı zamanda çok muhafazakâr: sanat tarzı zamanla çok az değişti. Hayatta kalan sanatın çoğu, Mısırlıların öbür dünyaya olan inancı hakkında daha fazla fikir veren mezarlar ve anıtlardan geliyor.

I. Ahmose, Mısır'ın altın çağı olarak kabul edilen Yeni krallık döneminin ilk hanedanı olan 18.Hanedanın kurucusudur. Hiksoslara karşı savaşırken öldürülen firavun Seqenenre Tao'nun oğlu ve on yedinci hanedanlığın son firavunu Kamose'nin erkek kardeşiydi. Babasının 7 yaşında ölümü ve kardeşinin 3 sene süren hükümdarlığından sonra 10 yaşında tahta geçti.

Mısır Piramitleri, Mısır'da yer alan piramit şeklinde antik yapılardır. Kasım 2008 tarihi itibarı ile tespit edilen piramitlerin sayısı 118 ile 138 arasındadır. Piramitlerin büyük çoğunluğu Eski Krallık ile Orta Krallık dönemlerinde firavunlar ve eşleri için anıt mezarlar olarak inşa edilmiştir.

Kraliçe Nefertari II. Ramses'in Büyük Kraliyet Hanımı. En yaygın bilinen Antik Mısır kraliçelerinden olan Nefertari'nin isminin anlamı "Güzel Eş"tir. Oldukça zengin bir şekilde süslenmiş olan mezarı, QV66, Kraliçeler Vadisi'ndeki en göz alıcı mezarlardan birisi olarak görülür. Mezarının yanı sıra, Ramses Ebu Simbel'deki kendi anıtının yanında Nefertari için de bir tapınak inşa etmiştir.

MÖ 25. yüzyıl, MÖ 1 Ocak 2500'den başlayarak MÖ 31 Aralık 2401'e kadar süren bir yüzyıldır.

Piramit metinleri, Eski Krallık dönemi 5., 6. ve 8. hanedana ait firavunların inşa ettirdiği piramitlerin iç duvarlarına yazılmış dini içeriğe sahip özlü sözlerdir. Bu piramitler 5. hanedana ait firavun Unas Piramidi, 6. Hanedana ait firavun II. Teti, I. Pepi, Merenre ve II. Pepi ile kraliçeler II. Anchenespepi, Behenu, Neith, Wedjebten ve II. Iput piramitleri ve son olarak 8. hanedana ait Qakare Ibi piramididir. Eski Mısır diline ait günümüze dek ulaşabilmiş en büyük metin grubu olan piramit metinleri daha sonra Orta Krallık döneminde tabutların iç taraflarında yeniden ortaya çıkmaktadırlar. Ancak daha yeni olarak ve piramitlerden ziyade tabutlarda ortaya çıkan bu metinler tabut metinleri olarak adlandırılırlar. Gerek piramit metinlerinde gerekse tabut metinlerinde karşılaşılan çoğu özlü sözün eski Mısır'ın geç dönemlerine kadar kullanıldığı kabul edilir.

Yeni Krallık; Antik Mısır'da MÖ 1550 yılından MÖ 1070 yılına kadar olan süre içerisinde 18. hanedan, 19. hanedan ve 20. hanedan olmak üzere üç hanedana ev sahipliği yapmış tarihsel dönemdir.

Ankhkheperure-Merit-Neferkheperure/Waenre/Aten Neferneferuaten Onsekizinci Hanedanlık döneminde Amarna Dönemi'nin sonlarına doğru hüküm süren bir kadın firavuna atıfta bulunmak için kullanılan bir isimdir. Cinsiyeti, adında ve sıfatında bulunan kadınsı izlerle doğrulanır. Kendinden önceki firavun Smenkhare de Ankhkheperure ön adını kullandığı için Neferneferauten'e ait kalıntılarda karmaşa yaşanır. Ancak daha sonra Neferneferauten'in kartuşlarında Ankhkheperure'nin yanında Neferneferatuen'i de kullanmasıyla, kalıntılar bir önceki firavun Smenkhare'den ayırt edilmiş oldu. Meritaten ya da daha büyük olasılıkla firavun Akhenaton'un eşi Nefertiti olduğu ileri sürülür. Eğer bu kişi tek firavun olarak hüküm süren Nefertiti ise, Mısırbilimci ve arkeolog Dr. Zahi Hawass tarafından, Amarna'nın düşüşü ve başkentin geleneksel Thebes şehrine geri taşınmasıyla onun saltanatının damgasını vurduğu teorisi öne sürülmüştür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.