Beşiktaş-Fenerbahçe derbisi (basketbol)

Beşiktaş-Fenerbahçe Derbisi, Beşiktaş ve Fenerbahçe Spor Kulüpleri'nin basketbol sporunda (erkeklerde ve kadınlarda) karşı karşıya geldikleri maçları tanımlayan bir ifadedir.

Beşiktaş ve Fenerbahçe Erkek Basketbol Takımları 1945 yılından itibaren, 166 kez karşı karşıya geldiler. Bu karşılaşmaların 114'ünü Fenerbahçe, 52'sini ise Beşiktaş kazandı.

Beşiktaş ve Fenerbahçe Kadın Basketbol Takımları ise 1956 yılından itibaren, resmi ve özel olarak toplam 132 kez karşı karşıya geldiler. Bu karşılaşmaların 100'ünü Fenerbahçe, 32'sini ise Beşiktaş kazandı.

Fenerbahçe ve Beşiktaş Tekerlekli Sandalye Basketbol Takımları ise 2022 tarihinden itibaren resmi ve özel olarak toplam 12 kez karşı karşıya geldi. Bu karşılaşmaların 10'unu Fenerbahçe, 2'sini ise Beşiktaş kazandı.

Beşiktaş ve Fenerbahçe Erkek Basketbol Takımları 1945 yılından itibaren, 166 kez karşı karşıya geldiler. Bu karşılaşmaların 114'ünü Fenerbahçe, 52'sini ise Beşiktaş kazandı.

• Silivri Spor Salonu'nun açılışı vesilesiyle 11 Aralık 1983 tarihinde yapılan karşılaşma 10'ar dakikalık devreler halinde oynanan bir gösteri maçıdır.

İki ezelî rakip bu branştaki kozlarını ilk kez 21 Ocak 1956 tarihinde İstanbul Ligi'nde paylaştılar. Bir yıl önce kurulan ve finalde Galatasaray'ı mağlup ederek ilk şampiyonluğuna ulaşan Sarı-lâcivertliler daha deneyimli kadrolarıyla Beşiktaş'ı yendiler. O yıl ilk kez düzenlenen ve yine Fenerbahçe'nin şampiyonluğuyla sonuçlanan Türkiye Şampiyonası'nda da kazanan taraf Sarı Kanaryalar oldu. Bu sezondan sonra Beşiktaş 10 yıl boyunca salonlardan uzak kaldı.

Keza Galatasaray'ın da 1956'dan itibaren dağılmasıyla 1960'ların sonlarına kadar İstanbul kadın basketboluna Fenerbahçe-İÜSBK rekabeti hâkim oldu. 1966 yılında Siyah-Beyazlılar kadın basketbol takımını kurdularsa da ilk sezonlarında bu iki takıma diş geçiremediler. Buna mukabil; 1967-68 sezonunda İstanbul ikincisi ve Türkiye dördüncüsü Fenerbahçe müteakip sezondan itibaren 10 yıllık bir atalete gömüldü. Eşzamanlı olarak Beşiktaş giderek güçlendi ve İstanbul Ligi'nde İÜSBK'nın üstünlüğüne son vererek 1970-1980 arasında sekiz şampiyonluk kazandı.

İki ezelî rakibin 10 yıl aradan sonra ilk karşılaşması ise 1979-80 sezonunda son kez oynanan İstanbul Ligi'nde gerçekleşti. Müteakip sezon kurulacak olan Türkiye Deplasmanlı Basketbol Ligi'ne İstanbul'dan katılacak takımların da belirleneceği lige Kara Kartallar yılların oturmuş kadrosuyla girerken, Fenerbahçe de 1978-79 sezonunda oluşturduğu genç takımı A takıma yükselterek katıldı. Kadro kalitelerinin bir hayli farklı olduğu maçta Siyah-Beyazlılar 90-25'lik skorla ezelî rekabetteki en farklı skora imza attılar ve şampiyon olarak Türkiye Ligi'nin yolunu tuttular. Beşiktaş'ın iki yıl sonra küme düşmesiyle takımlar 1982-83 İstanbul 1. Küme'de yeniden karşılaştılarsa da gülen taraf yine Siyah-Beyazlılar oldu. Çıkışını sürdüren Beşiktaş müteakip iki sezon Türkiye Ligi şampiyonluklarını kazanırken, Fenerbahçe ise 1984-85 sezonunda Terfi Müsabakalarında üçüncü olarak Türkiye Ligi'ne yükselme şansını kaçırdıktan sonra gerilemeye girdi. Bunun sonucunda, Fenerbahçe'nin Türkiye Ligi'nde ilk kez mücadele ettiği 1990-91 sezonuna kadar taraflar herhangi bir maçta karşı karşıya gelmedi. 1 Aralık 1990'da oynanan Türkiye Ligi karşılaşmasında Fenerbahçe ezelî rakibini 95-60 yenerken, bu maçla günümüze kadar kesintisiz gelen gerçek rekabet başlamış oldu.

1998'e kadar Sarı-lacivertliler bazen şampiyonluğa oynayan bazen de mütevazı bütçeli takımlar kurarken, Beşiktaş daha ziyade orta sıralarda tutunan takımlar teşkil etti. Bunun neticesinde bu yıllarda galibiyet ibresi Fenerbahçe'den yana seyrederken Beşiktaş da kaydadeğer sayıda galibiyet almayı başardı. Bununla birlikte, Sarı Kanaryaların ilk kez Türkiye Ligi şampiyonu olduğu 1998-99 sezonundan Beşiktaş'ın da şampiyonluğa oynadığı 2004-05 sezonuna kadar 19 maçta Fenerbahçe 17-2'lik üstünlük kurdu.

2004-05 sezonu iki takımın kıyasıya rekabet ettiği sezonların başlangıcı oldu. Üç sezon üstüste iki ezelî rakip finale yükselirken, 2004-05'te Beşiktaş, 2005-06 ve 2006-07'de ise Fenerbahçe gülen taraf oldu.

Beşiktaş ve Fenerbahçe kadın basketbol takımları 1956 yılından itibaren, resmî ve özel olmak üzere 132 kez karşı karşıya geldiler. Bu karşılaşmaların 100'ünü Fenerbahçe, 32'sini ise Beşiktaş kazandı.

Fenerbahçe ve Beşiktaş Tekerlekli Sandalye Basketbol Takımları ise 16.02.2022 tarihinden itibaren 11'i resmi 1'i özel olmak üzere 12 kez karşı karşıya geldi. 12 maçın 10'unu Fenerbahçe, 2'sini ise Beşiktaş kazandı.

• Beşiktaş-Fenerbahçe derbisi
• Beşiktaş-Fenerbahçe derbisi (voleybol)