İçeriğe atla

Beş Hececiler

Beş Hececiler (Hecenin Beş Şairi, Hececiler, Hecenin Beş Ozanı), I. Meşrutiyet'ten sonra hece vezniyle ve konuşulan halk diliyle, Millî Edebiyat akımının görüşleri doğrultusunda şiir yazan beş şairin Türk edebiyatındaki genel adıdır.

Bu grubu oluşturan beş şair: Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç ve Faruk Nafiz Çamlıbel'dir.

Şiire I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında başlamış ve aruz vezninde yazdıkları şiirlerle adlarını duyurmuş olan Beş Hececiler'in Türkçe ve hece vezniyle şiir yazmayı benimsemelerinde Ziya Gökalp'ın etkisi büyüktür.[1] Daha çok şiirleriyle tanınmış ancak edebiyatın hemen her türünde eser vermişlerdir. Heceyi tiyatro eserlerinde de kullandıkları görülür.[2] Millî zevke uygun olarak 11'li heceyi yaygın olarak kullanmışlardır.[2]

Ortak bir sanat bildirileri olmayan bu şairlerin sanat ve edebiyat görüşlerinde tam bir uyum yoktur. Konuları işleyişlerinde de dağınıklık görülür. Kahramanlık, aşk, kadın, hasret, ayrılık, kıskançlık, inanma ihtiyacı, tabiat görüntüleri, hatıralar, ölüm, yalnızlık ve vatan konularına geniş yer vermişlerdir.[1]

Hece veznine geçtikten sonra en çok koşma tipinde şiir yazmış; semai, türkü ve mâni tipinde başarılı örnekler vermiş olan Beş Hececiler, Batı edebiyatlarından alınan nazım biçimlerinden çapraz kafiye, sarmal kafiye, terza rima, sone, düz kafiye örnekleri verirler.[1] Serbest düzenli biçimlerde üçlüler, dörtlüler, beşliler, altılılar, yedililer ve sekizlilerle şiir yazarlar. Şiirde kafiyeyi gerekli görürler. Kafiyenin zorla aranmamasını ve tabii bir şekilde doğmasını isterler. Yarım kafiyenin yerine tam, tunç ve zengin kafiyeyi kullanırlar. Bir ahenk unsuru olarak redife de geniş yer verirler.

Sade Türkçenin kullanılması ve yaygınlaşması üzerinde ısrarla dururlar. Konuşulan dili edebiyata yerleştirerek Türk edebiyatına katkıda bulunmuşlardır.[1]

Türk şiirinin serbest vezne yönelmeye başlaması ile etkileri azalmıştır.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Hülya Ürkmez, Beş Hececiler'in Şiir Anlayışları ve Şiirleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, 2009" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2014. 
  2. ^ a b c "Cennet Çapa Cebi, Beş Hececilerde Halk Edebiyatı Unsurları, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2001" (PDF). 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhan Seyfi Orhon</span> Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı

Orhan Seyfettin Orhon, Türk şair, gazeteci, yazar, yayımcı, siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Koşma (edebiyat)</span>

Koşma, coşturucu duyguların dile getirildiği, İslamiyet öncesinde yazılan koşuk türünün bir devamı olan ladinî (dinî olmayan) Türk halk edebiyatı nazım biçimi. Koşmalar genellikle 11'li hece ölçüsü ile söylenir, en az 3 en çok 12 dörtlükten oluşur. Türk halk edebiyatının en çok kullanılan nazım şekli olan koşma, halk ozanları tarafından geliştirilmiş bir nazım şeklidir. Bu nazım biçimi Türk Dil Kurumu tarafından:

Âşık halk edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel Türk edebiyatı dalıdır. âşıkların oluşturduğu eserlerin bütününe verilen isimdir.Halk edebiyatı içerisinde yer alır. Anonim ürünlerin dışında kalan şiirlerin oluşturduğu edebi ürünler toplamıdır. Kimi âşıkların başından geçen ve yaygınlaşıp ünlenen hikâyeler de âşık edebiyatı içinde incelenir.

Hece ölçüsü, şiirin her dizesindeki hece sayısının eşit olmasına dayanan bir vezindir. Türkçenin millî ölçüsü olarak bilinir.

Aruz ölçüsü ya da aruz vezni, Arap edebiyatından doğarak İslamî edebiyatalara da yayılmış bir nazım sistemi; nazımda uzun veya kısa, kapalı ya da açık hecelerin belli bir düzene göre sıralanarak ahengin sağlandığı ölçüdür.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

Halk edebiyatının "tasavvufi halk edebiyatı" ya da "tekke edebiyatı" denilen türü 12. yüzyılda Ahmed Yesevi ile başladı. Ama Anadolu’nun bu alandaki ilk ve en büyük şairi Yunus Emre’dir. Anadolu’da 19'uncu yüzyıla değin çeşitli tarikatlarla gelişen bu edebiyat geleneğinin sürmesinde en önemli rolü Alevi-Bektaşi ve Melami-Hamzavi şairler oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya Ortaç</span> Türk yazar

Yusuf Ziyaettin Ortaç, Türk şair, yazar, edebiyat öğretmeni, yayımcı ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Enis Behiç Koryürek</span> Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat (1891- 1949)

Enis Behiç Koryürek, Türk şair, öğretmen, diplomat ve bürokrat.

Tanzimat edebiyatı, Tanzimat döneminin kültürel ve siyasi hareketlerinin sonucu olarak ortaya çıkmış edebiyat akımı. 3 Kasım 1839'da Mustafa Reşid Paşa tarafından ilan edilen Gülhane Hattı Hümayunu da denilen yenileşme beratının yürürlüğe konmuş olmasından doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak, gerek siyasi alanda gerek edebî ve gerekse toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi bir belgesi sayılacaktır. Şinasi ile Agah Efendi'nin birlikte çıkarmış olduğu Tercüman-ı Ahval bu edebiyatın başlangıcı olarak kabul edilir.

Ruhsati, asıl adı Mustafa olan köy şairi. Sivas'ın Deliktaş bucağında 1835 yılında doğmuş ve ömrünün hemen hemen tamamını burada geçirmiştir. Babasının adı Mehmet'tir. Eflatun Cem Güney, annesinin adının Safiye olduğunu savunur.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

Karacaoğlan, şiirlerine 17. yüzyılda yazılmış mecmualardan beri rastlanan ünlü saz şairidir.

Türkiye'de genel olarak tüm alanlarda batılılaşma süreci, 1839 yılında ilân edilen Tanzimat Fermanı ile başlamıştır. 1838 - 1860 yılları arasında yetişmiş gençler 1860 yılında sonra Edebiyat alanında batılaşmayı sağlamışlardır. Bu dönem edebiyatına Tanzimat Edebiyatı denmektedir.

Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde eğitim amacıyla Avrupa'ya, özellikle Fransa'ya giden gençler oradaki edebiyatta gördükleri yenilikleri ülkeye dönüşlerinde Türk edebiyatında uygulamaya başlamışlardır. Bu şekilde belli dönemler halinde günümüze kadar süren yeni bir edebiyat başlamıştır. Bu dönemlerden biri de Cumhuriyet dönemi edebiyatıdır.

Sadık Miskini, Türk şair, araştırmacı yazar.

Çocuk Şiirleri, İbrahim Alaettin Gövsa'in çocuklar için yazdığı şiirlerden oluşan 1911 yılında İstanbul’da yayımlanmış olan kitabı.

Han Duvarları, Faruk Nafiz Çamlıbel'in 1925 yılı ocak ayında Türk Yurdu dergisinde yayımlanmış şiiridir. Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin en önde gelen klasiği olarak değerlendirilir. Bu şiir, Türk edebiyatında “Memleket Edebiyatı” denen bir akım başlattığı gibi Faruk Nafiz'in sanatının da dönüm noktasını oluşturmuş, şair bu şiirden sonra “Han Duvarları” şairi olarak anılagelmiştir. Şairin memleket edebiyatı tarzında şiirlerini bir araya getirdiği, 1969 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan kitabının ilk şiiri olan eser, kitaba adını vermiştir.

Peri Kızı ile Çobanın Hikâyesi, Orhan Seyfi Orhon’un hece vezniyle yazdığı bir manzum hikâyedir.

Yusuf Ziya Ortaç'ın üç perdelik manzum tragedyası. Oyun, Osmanlı İmparatorluğu'nun Lale Devri döneminde geçer. Oyunun konusu Binnaz adlı güzel bir kıza aşık olan iki delikanlının birbiriyle olan mücadeleleridir. Bu mücadeleler Efe Ahmet'in idam edilmesiyle sonuçlanır. Türk edebiyatında hecenin beş şairinden olan Yusuf Ziya Ortaç'ın bu oyunu, hece vezniyle yazılmış oyunlar arasından sahnelenmiş ilk yapıtlardan biridir. Bu yapıtın dili oldukça sadedir. Ayrıca Yusuf Ziya Ortaç'ın diğer oyunlarına göre daha başarılı bir eserdir. Binnaz adlı tragedya oyunu ilk kez 1919'da sahnelenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.