İçeriğe atla

Başlıbel Katliamı

Başlıbel faciası
BölgeKelbecer,  Azerbaycan
Koordinatlar39°58′33″K 46°07′48″D / 39.97583°K 46.13000°D / 39.97583; 46.13000
HedefAzerbaycan halkı
Saldırı türü
Toplu Katliam
Ölü27
Kurbanlar73
SaldırganlarErmenistan Silahlı Kuvvetleri

Başlıbel faciası veya Başlıbel katliamı (Azerice: Başlıbel qətliamı ) — Kelbecer ilçesinin işgali sırasında Ermeniler tarafından Azerilere karşı gerçekleştirilen katliam.

Genel bilgi

1993 yılının Nisan ayının başlarında Kelbecer bölgesi Ermeniler tarafından işgal edildi.[1][2] Bu sırada 2 bine yakın nüfusu olan Başlıbel köyünün 73 sakini evlerini zamanında terk edemedi. Nisan’ın 2’sinde köy sakinlerinin bir grubu kuşatmadan çıkmaya çalıştıysa da başarılı olamadılar. Bu sırada sakinlerden 9 kişi yolda öldürüldü, 5 kişi ise esir alındı. Diğer 62 kişi ise dağlara çekilerek mağaralara sığınmakla kendilerini korumaya çalıştılar.[3][4] Söz konusu doğal mağaralar, evlerden 3 km uzaklıkta bulunuyordu.[5][6]

Başlıbel'e Saldırı

Saldırı zamanı mağaraya sığınanlar sadece 18 gün gizli bir şekilde yaşayabildiler.[2] Nisan’ın 18’inde Ermeni silahlı birlikleri sivil halkın sığındığı mağaraların yerini tespit ettikten sonra silahlı saldırıya geçtiler. O gece köyden biraz yukarıda bulunan “Portda” mağaralarına sığınmış olan sivil halkın üzerine yapılan, saldırı sırasında 14 kişi esir alındı, 18 kişi öldürüldü, 1 kişi ise kayboldu. Sağ kalan 30 kişi ise sığınak yerlerini köyün içindeki diğer mağaralara değiştirerek kuşatma hayatına devam etti. Bu kişiler 113 gün sonra, 17 Temmuz’da sığınaklarını terk ederek sadece geceleri hareket etmek suretiyle gizli dağ yollarından Ermenistan ordusunun kuşatmasından çıkabildiler.[7] 93 yaşındaki Alesger Kazımov ise doğduğu köyü terk etmeyerek sığınakta kuşatma hayatına devam etti.[8]

Olayın tanıklarının ifadeleri

Başlıbel faciasının tanıklarından İsmet Azizov, 113 günlük kuşatma hayatı hakkında anılarını paylaştı:[2]


113 gün boyunca Başlıbel köyünde Ermenistan ordusunun kuşatmasında kalan 62 kişilik grubun diğer bir üyesi Elşad Azizov ise şöyle dedi:[2]


Karabağ savaşlarında tankçı olan Ağdam sakini Mezahir Abbasguliyev olayı şöyle hatırlıyor:[2]


Kültürde yeri

2017 yılının Nisan ayından itibaren, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı Sivil Toplum Kuruluşlarına Devlet Desteği Şûrası'nın desteğiyle, Bölgesel İnsan Hakları ve Medya Merkezi tarafından Başlıbel Faciası: Ermeni Vahşetleri Tanıkların Dilinden projesinin uygulanmasına başlanmıştır. Proje kapsamında, Azerice ve İngilizce dillerinde Başlıbel Faciası: Ermeni Vahşetleri Tanıkların Dilinden kitabı yayınlanmıştır. Kitapta, Ermenilerin Azerilere karşı işledikleri vahşetlerden biri olan Başlıbel faciasıyla ilgili bilgiler yer almıştır. Yayında, Başlıbel köyünde işlenmiş katliamın canlı tanıklarının görüşlerine yer verilmiş, kuşatmada kalan çocuk ve yaşlı kadınların hayatını kurtarmaya çalışan kişilerin anıları kaydedilmiştir.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Başlıbel qətliamı haqqında məlumat". 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  2. ^ a b c d e ""Başlıbel faciəsi: erməni vəhşilikləri şahidlərin dili ilə" kitabının təqdimatı keçirilmişdir". 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Башлыбельская трагедия". Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Başlıbel qətliamından 31 il ötür". Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  5. ^ "Başlıbel kəndində ermənilərin törətdiyi qətliamdan 28 il ötür". Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  6. ^ "Komitə sədri: Başlıbel qətliamı insanlığa qarşı amansız cinayətdir". Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024. 
  7. ^ ""Başlıbel" faciəsi"... O gün necə xatırlanır?". Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
  8. ^ "Başlıbel faciəsi: soydaşlarımıza, tarixi-mədəni irsimizə qarşı vandalizm aktı və soyqırımı siyasətinin növbəti təzahür". Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  9. ^ "Başlıbel faciəsindən 31 il ötür". 18 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hocalı Katliamı</span> Ermeni güçlerinin Hocalıda yaşayan sivillere karşı işlediği soykırım

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cihanlı, Tortum</span>

Cihanlı, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

Zirve Yayınevi Katliamı, 18 Nisan 2007'de, Malatya'daki Zirve Yayınevi'ne yapılan baskında biri Alman ikisi Türk üç Hristiyan'ın boğazları kesilerek öldürülmesi olayı.

<span class="mw-page-title-main">Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı</span>

Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı, 14 Ağustos 1974 tarihinde EOKA-B tarafından Kıbrıs'ın Muratağa, Sandallar ve Atlılar köylerinde Kıbrıs Türklerine karşı gerçekleştirilen katliam. Katliamda en genci 16 günlük, en yaşlısı ise 95 yaşında olmak üzere silahsız 126 Türk öldürülmüştür. 1960 nüfus sayımına göre üç köyün toplam nüfusu 248'di. Fakat halkın bir kısmı çeşitli nedenlerden göç etmişti. Katliamlara ilişkin anma günü tektir ve 14 Ağustos'tur. Bunun sebebi üç köyün birbiri ardına basılmasıdır. Muratağa ve Sandallar köylüleri aynı toplu mezara gömülmüştür ve mezardan toplam 89 kişi çıkarılmıştır. Muratağa ve Sandallar köyleri ile Atlılar köyünde yapılan katliamlar yine de bazen ayrı ayrı ele alınır. Katliamın Türk birlikleri tarafından keşfi ve cesetlerin bulunması 1/2 Eylül 1974 tarihinde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Müslüman-Türk katliamları</span>

Müslüman-Türk katliamları, Türk Kırımı ya da Türk Soykırımı Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma döneminde Navarin Katliamı ile başlayan ve 1922 Manisa yangınıyla son bulan Balkan, Ortodoks Devletler ve Fransa tarafından Türkler, Türk Yahudileri ve Osmanlılara yönelik gerçekleşen katliamlar, zorunlu göçler, etnik temizlik. Olaylardan etkilenenlerin ana dili Türkçedir.

<span class="mw-page-title-main">Adana Katliamı</span>

Adana Katliamı veya Osmanlı Türkçesi ile Adana İğtişaşı olarak da adlandırılan, 1909 Nisan'ında Osmanlı İmparatorluğu'nun Adana vilayetinde meydana gelen karşılıklı silahlı etnik çatışmalar sonucu Adana bölgesindeki Müslüman nüfus tarafından Ermeni mahalle ve köylerinde uygulandığı iddia olunan Ermeni karşıtı pogrom. Olaylarda 15.000 ile 30.000 arasında Ermeni'nin öldürüldüğü rapor edilmektedir. Osmanlı ve Türk kaynakları ile bunun aksi yönde iki tarafın karşılıklı çatışmaları neticesinde her iki taraftan ölenlerin olduğunu belirtmektedir. Bu olaylar üzerine hükûmet derhâl Rumeli'den Adana'ya asker sevk etmiş, bunların gelmesi üzerine olaylar yeniden alevlenmiş ama bu defa isyan çabuk bastırılmıştır. Cemal Paşa, Adana Vakası'nda 17.000 Ermeni ve 1.850 Müslüman öldüğünü, eğer şehrin nüfus oranı Ermenilerin lehine olsaydı bu sayıların tersine tecelli etmiş olacağını belirtmiştir. Yeni Tasvir-i Efkâr gazetesi de ölenlerin sayısını şöyle vermiştir: Müslümanlardan 1.186 kişi, gayrimüslimlerden ise 5.243 kişi. Ayrıca İsmail Hami; ölü sayısını 1.850 Türk, 1.700 Ermeni olarak tespit etmiştir. Öte yandan Patrikhane kendi yaptırdığı araştırma ile 21.300 ölü rakamı çıkarmıştır. Edirne mebusu Babikyan Efendi, meclise takdim etmek üzere bir rapor hazırlamıştı. Pek kısa bir zaman sonra öldüğü için mecliste görüşülemeyen bu raporda ölü sayısını 21.001 olarak gösteriyordu. Cemal Paşa'nın verdiği rakam, mahkemelerin bitmesinden sonraya ait olduğu cihetle, olay sırasında kaçıp da sonra geriye gelenler olabileceği düşünülürse ölen Ermenilerin 21.000'den ziyade 17.000'e yakın olduğu kabul edilebilir.

Maraş Katliamı veya Maraş Olayları, 19 Aralık ile 26 Aralık 1978'de Kahramanmaraş'ta meydana gelen Aleviler'e, Kürtler'e ve solculara yönelik katliamdır. Yedi gün süren olaylar sırasında iddianameye göre 111 kişi öldürüldü. Aleviler'e ait 559 ev yakıldı, 290'a yakın iş yeri tahrip edildi. 23 yıl süren davalar sonunda 22 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezası aldı. Katliamda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı. 12 Eylül Darbesi'ne sebep olan olaylardan biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Uludere Olayı</span> Kürt sivillere karşı yapılan hava saldırısı

Uludere Olayı, Roboski Katliamı, Uludere Katliamı veya Uludere Operasyonu, 28 Aralık 2011 gecesi, Şırnak'ın Uludere ilçesine bağlı Ortasu köyünde Türk Hava Kuvvetlerinin F-16 savaş uçaklarıyla yaptığı bombardıman sonucunda 34 sivil kişinin ölmesi olayı. Olayda ölenlerin 28'i Encü ailesine mensuptu, Servet Encü yaralı olarak kurtuldu. Türk resmî makamları, ölenlerin Irak'tan Türkiye'ye mazot ve sigara getiren Kürt vatandaşların oluşturduğu bir kaçakçı kafilesi olduğunu açıkladı.

Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı, Helsinki Watch'a göre 8, Azeri kaynaklara göre ise 15-50 etnik Azeri sivilin Karabağ Savaşı'nda düzensiz Ermeni birlikleri tarafından Malıbeyli, Aşağı Kuşçular ve Yukarı Kuşçular köylerine yapılan saldırılar sonucu öldürüldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı ve esir alındığı olaydır.

Karadağlı Katliamı ya da Karadağlı'nın İşgali, Karabağ Savaşı sırasında Ermeni birlikleri Hocavend Rayonu'nun Karadağlı köyünü ele geçirince yaşandı. 20 ila 90 sivil öldürüldü ve birçoğu tutuklandı.

Anti-Azerizm, Azeri karşıtlığı, Azerbaycan Türklerine yönelik karşıtlık veya Azerbaycanofobi, Azerbaycan Türkleri'ne ve Azerbaycan'a karşı nefret ve korku olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Kahyaoğlu Katliamı</span> 22 Haziran 1920de en az 64 Türk sivilin Ermeniler tarafından katledilmesi

Kahyaoğlu Katliamı, Kahyaoğlu Çiftliği Katliamı veya Kahyaoğlu Faciası, 22 Haziran 1920'de Adana'nın Yeşiloba ilçesinde en az 64 sivilin Ermeniler tarafından öldürüldüğü katliam.

<span class="mw-page-title-main">Merdivenköy, Aşkale</span>

Merdivenköy, Erzurum ilinin Aşkale ilçesine bağlı bir mahalledir.

Gugark pogromu, Gugark Faciası veya Gugark Katliamı, Sovyetler Birliği'nin cumhuriyetlerinden biri olan Ermenistan SSC'nin Gugark ilinde yaşayan etnik Azeri sivillere karşı yapılan pogromdur. Resmi Ermeni kaynaklarına göre, bölgede yaşayan yerli Ermeniler ve Azerbaycan'dan kaçan Ermeni mülteciler; bölgedeki Azerileri aşağıladı, onları öldürdü, soydu ve evlerini yağlamadı. Pogrom sırasında en az 18, en fazla ise 187 kişi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">1991 Azerbaycan Mil Mi-8 helikopterinin düşürülmesi</span>

1991 Azerbaycan Mil Mi-8 helikopterinin düşürülmesi veya Karakent Faciası Azerbaycan'ın üst düzey yetkilileri ile Rusya ve Kazakistan'dan gözlemcilerin bulunduğu SSCB İçişleri Bakanlığına bağlı 72 numaralı Mil Mi-8 helikopterinin Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, 20 Kasım 1991'de, Azerbaycan'ın Hocavend Rayonuna bağlı Karakent köyünün üç kilometre uzağında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürülmesi. Daha sonra Ermeni yetkililer bunun bir kaza olduğunu iddia etmişlerdi. Olay sırası helikopterde bulunan herkes, yani 13 Azeri yetkili, 2 Rus ve 1 Kazak yetkili, 3 Azeri gazeteci ve 3 helikopter ekibi ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Susuzluk Olayı</span>

Susuzluk Olayı, Susuzluk kazası veya Susuzluk köyü yakınlarında patlama, 4 Haziran 2021'de Azerbaycan'ın Kelbecer Rayonu'na bağlı Susuzluk köyü yakınlarında gerçekleşen mayının patlaması. Patlama sonucu Azerbaycan Televizyonu operatörü Sirac Abışov, Azerbaycan Devlet Haber Ajansı muhabiri Muharram İbrahimov ve Kelbecer Rayonu Yürütme Gücü Başkanı Susuzluk Köyü İdari Bölgesi Temsilci Yardımcısı Arif Aliyev hayatını kaybetmiştir. Ayrıca 4 kişi çeşitli derecelerde yaralanmıştır. Bu, İkinci Karabağ Savaşı zamanı gazeteci ölümü ile sonuçlanan ilk olaydı.

2017 Alhanlı saldırısı veya Alhanlı faciası, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından 4 Temmuz 2017'de saat 20.40 sıralarında Azerbaycan'ın işgal altındaki topraklarında konuşlanmış Ermeni silahlı kuvvetleri birlikleri tarafından Azerbaycan'ın Füzuli Rayonu'na bağlı Alhanlı köyünde bir eve 82 ve 120 mm'lik havan ve bomba atarlarla gerçekleştirilen saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında kaybolan Azerbaycanlılar</span>

İlk Dağlık Karabağ Savaşı sırasında kaybolan Azerbaycanlılar 1988'den başlayarak 1994'te sona eren Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Ermeni Silahlı Kuvvetleri ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu tarafından ya kaybolan ya da savaş esiri olarak alınan Azeriler.

<span class="mw-page-title-main">Cemilli Katliamı</span>

Cemilli Katliamı veya Cemilli Faciası 15 Aralık 1991'de Ermeni askeri birlikleri ve Bağımsız Devletler Topluluğu Birleşik Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı 366. Motorlu Tüfek Alayı tarafından Azerbaycan'ın Hocalı Rayonu'na bağlı Cemilli köyünde gerçekleştirilen bir katliamdır. Olayda 9 sivil öldürülmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.