İçeriğe atla

Bağımsız Uluslararası Ukrayna Araştırma Komisyonu

Ukrayna'daki Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 4 Mart 2022'de, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgalinde insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini araştırmak üzere kurulmuş bir Birleşmiş Milletler soruşturma komisyonudur.[1][2] Komisyon, raporlarını 18 Ekim 2022[3] ve 16 Mart 2023[4] tarihlerinde teslim etti.

Kuruluş

3 Mart 2022'de Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (UNHRC), 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin insan hakları üzerindeki etkisini tartışmaya başladı.[5] UNHRC'nin 4 Mart tarihli A/HRC/49/L.1 sayılı kararıyla topyekun Rus işgalinin yol açtığı insan hakları ve uluslararası hukuk ihlallerini kınandı, Rusya'ya Ukrayna'daki ihlallerini durdurması daha fazla ihlalin önlenmesi için uluslararası kabul görmüş Ukrayna topraklarından tamamen çekilme çağrısı yapılarak, Ukrayna hakkında bağımsız bir uluslararası soruşturma komisyonu kurulmasına karar verildi. Karar UNHRC tarafından 32 kabul, 13 çekimser ve 2 ret oyuyla (Eritre ve Rusya) kabul edildi.[1][2]

UNHRC Rusya temsilcisi Evgeni Ustinov, soruşturma komisyonunu "Ukrayna'daki sivillere yardım etmek için daha iyi amaçlara kullanılabilecek kaynakların israfı" olarak tanımladı.[6] İnsan Hakları İzleme Örgütü, UNHRC'nin ilgili tüm gruplar tarafından Ukrayna'da insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerine yönelik bir soruşturma komisyonu oluşturmasına desteğini ifade etti.[7]

Yapı

Soruşturma komisyonu başlangıçta, bir yıllığına[1][2] Norveç'ten Erik Møse başkanlığında ve ayrıca Bosna-Hersek'ten Jasminka Džumhur ve Kolombiya'dan Pablo de Greiff'in de aralarında bulunduğu, üç insan hakları uzmanını içerecek şekilde kuruldu.[8]

Hedefler

Araştırma komisyonunun amacı, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali bağlamında insan hakları ve uluslararası insancıl hukuka yönelik tüm iddia edilen ihlalleri ve suiistimalleri soruşturmaktır. Komisyonun, ilk olarak Eylül 2022'de UNHRC'nin elli birinci ve elli ikinci oturumlarına[8] ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun yetmiş yedinci oturumuna rapor vererek, araştırmasına dayalı tavsiyelerde bulunması gerekiyor.[2]

Rapor

Komisyon, 18 Ekim 2022'de Kiev, Çernihiv, Harkiv ve Sumı olmak üzere dört bölgede 2022 şubat sonu ile aynı yılın mart ayı arasında meydana gelen olaylara ilişkin raporunu yayımladı. Komisyon, Ukrayna güçlerinin savaş suçu olarak nitelendirilen iki olay da dahil olmak üzere birkaç uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini belirtse de savaştaki çoğu ihlalden Rus silahlı kuvvetlerinin sorumlu olduğunu tespit etti.[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Johnson, Heidi (4 Mart 2022). "UN Human Rights Council establishes commission to investigate Russian human rights violations against Ukraine". JURIST. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  2. ^ a b c d "Human Rights Council establishes an Independent International Commission of Inquiry to investigate all alleged violations of human rights in the context of the Russian Federation's aggression against Ukraine". United Nations Human Rights Council. 4 Mart 2022. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  3. ^ a b "OHCHR | A/77/533: Independent International Commission of Inquiry on Ukraine - Note by the Secretary-General". OHCHR (İngilizce). 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2022. 
  4. ^ "War crimes, indiscriminate attacks on infrastructure, systematic and widespread torture show disregard for civilians, says UN Commission of Inquiry on Ukraine". OHCHR (İngilizce). 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  5. ^ "Afternoon - Human Rights Council Begins Urgent Debate on Situation of Human Rights in Ukraine Stemming from the Russian Aggression". United Nations. 3 Mart 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  6. ^ "Human Rights Council to establish Commission of Inquiry on Ukraine". United Nations. 4 Mart 2022. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  7. ^ "UN rights body should urgently create monitoring & accountability mechanism". Human Rights Watch. 4 Mart 2022. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  8. ^ a b Nebehay, Stephanie (31 Mart 2022). "United Nations names experts to probe possible Ukraine war crimes". Thomson Reuters. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi</span> devletler arası kuruluş

Avrupa Konseyi, Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da kurulmuş hükûmetlerarası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi'ne bağlıdır. Avrupa Konseyi'ne Rusya, Belarus, Kosova, Kazakistan ve gözlemci Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir.

<span class="mw-page-title-main">Model Birleşmiş Milletler</span>

Model Birleşmiş Milletler, eğitim kurumlarının öğrenci delegeler çıkararak belli ülkeleri ve Birleşmiş Milletler kurumlarını temsil ettikleri eğitsel bir simulasyondur. MUN, eleştirel düşünme, takım çalışması ve liderlik yeteneklerine ek olarak katılımcıların araştırma, konuşma, tartışma ve yazma becerilerini kullanmalarını ister ve geliştirir. Programda, öğrencilerin ilgisini çekmek ve onların güncel dünya meseleleri hakkında daha derin bir anlayış geliştirmelerine izin vermek amaçlanmıştır. Genelde konferans, panel, çalıştay veya forum usulüyle yürütülen toplantıları içerir. Birleşmiş Milletler'in kendisi tarafından tanınan en büyük Model Birleşmiş Milletler organizasyonu Lahey Uluslararası Model Birleşmiş Milletler'dir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi</span> İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile kurulan, Avrupa Konseyine bağlı, Strazburgda bulunan uluslararası mahkeme

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi</span>

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (BMİHK) Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 15 Mart 2006 tarihinde 60/251 sayılı kararıyla kurumsal statü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlığa karşı suçlar</span> savaş yasalarının ciddi bir ihlalini oluşturan devlet destekli eylem

İnsanlığa karşı suçlar, fiili bir otorite, genellikle bir devlet tarafından veya onun adına işlenen ve insan haklarını ağır biçimde ihlal eden, yaygın veya sistemik suç eylemleridir. Savaş suçlarından farkı, savaş dışında da işlenebilen, bireysel olmayan eylemler olmasıdır. Suçun resmi bir politikanın parçası olması gerekmiyor ve yalnızca yetkililer tarafından hoş görülmesi yeterlidir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği</span>

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, uluslararası hukuk çerçevesinde garantilenen ve 1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'nde beyan edilen insan haklarının desteklenmesi ve korunması için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur. Komiserlik, 1993 İnsan Hakları Dünya Konferansı sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993'te kurulmuştur.

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ya da VDPA, Avusturya'nın Viyana kentinde 25 Haziran 1993 tarihinde Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda oybirliği ile kabul edilen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği pozisyonu bu beyanname ile tavsiye edilmiş ve ardından 48/121 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı ile oluşturulmuştur.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">2022 Çernihiv bombalaması</span>

Çernihiv bombalaması, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin bir parçası olan Çernihiv Kuşatması sırasında 47 kişinin ölümüne neden olan hava saldırılarını ifade eder. Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, saldırıları bir savaş suçu olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna'da Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması</span> Uluslararası Suç Mahkemesi tarafından devam eden soruşturma

Ukrayna'da Uluslararası Ceza Mahkemesi soruşturması veya Ukrayna'daki Durum, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından 21 Kasım 2013'ten bu yana, Onur Devrimi, Rusya-Ukrayna Savaşı, 2014'te Kırım'ın Rusya Federasyonu tarafından ilhakı, Donbas'taki savaş ve 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında "açık bir şekilde" işlenmiş olabilecek savaş suçları ve insanlığa karşı suçlara ilişkin devam eden bir soruşturmadır. Tam soruşturma 2 Mart 2022'de yargı yetkisini aldı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinda Rusya Silahlı Kuvvetleri ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, kadınlara çeşitli zaman dilimlerinde cinsel şiddette bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı sırasında insani durum</span>

Ukrayna'nın Donbas bölgesinde Ukrayna hükümetine bağlı güçler ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasında Nisan 2014'te başlayan ve devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı sırasında, birçok uluslararası kuruluş ve devlet, çatışma bölgesinde giderek kötüleşen insani duruma dikkat çekti.

Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu Birleşmiş Milletler Genel Sekreteriliği tarafından 2014 yılında Ukrayna'da kurulmuş bir insan hakları gözlemcileri grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-11/1 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-11/1 sayılı kararı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 2 Mart 2022'de kabul edilen on birinci acil özel oturumunun kararıdır. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin kınandığı belirtmekte ve Rus kuvvetlerinin tamamen geri çekilmesini, Rusya'nın tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetlerini tanıma kararını geri almasını talep etmektedir. 2 Mart 2022 tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Kararının onuncu paragrafı, Belarus'un Ukrayna'ya karşı yasadışı güç kullanımına karıştığını doğrulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde savaş suçları</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı işgali sırasında işlenen savaş suçları

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlangıcından bu yana, Rus yetkililer ve silahlı kuvvetler, sivil hedeflere yönelik kasıtlı saldırılar, sivilleri katletme, kadınlara ve çocuklara işkence ve tecavüz ve yoğun nüfuslu bölgelerde ayrım gözetmeyen saldırılar şeklinde çok sayıda savaş suçu işledi.

Joy Ngozi Ezeilo, Nijeryalı bir hukuk profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Volker Türk</span> Birleşmiş Milletler yetkilisi

Volker Türk Avusturyalı bir avukat ve Birleşmiş Milletler yetkilisidir. 17 Ekim 2022'den beri Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler özel raportörü</span>

Özel raportör, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından, insan hakları konularında spesifik bir konuda ya da belirli bir ülkeye yönelik olarak rapor sunması veya tavsiyelerde bulunması için görevlendirilen bağımsız insan hakları uzmanlarına verilen unvandır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.