İçeriğe atla

Bayrampaşa Deresi

Bizans dönemi İstanbul'u gösteren topoğrafik harita ve Bayrampaşa Deresi'nin konumu.
Bayrampaşa deresinin doldurduğu limanda bulunan yağ kandilleri.

Bayrampaşa Deresi ya da Yenibahçe Deresi (YunancaΛύκος, Lykos ok.: Lükos, Likos), İstanbul'da bulunan ancak günümüzde kurumuş durumda bulunan bir akarsudur. Bayrampaşa Deresi, İstanbul'da Suriçi'nden geçen tek suydu.[1] Edirnekapı'yla Topkapı arasından kentin içine giriyordu. Suyun kente güvenli biçimde girebilmesi için, tam giriş noktasına bir gözcü kulesi bulunuyordu. Günümüzde bu kulenin olduğu yer Sulukule olarak anılmaktadır. Akarsu, Fatih ilçesinin Langa semtinde Marmara Denizi'ne dökülüyordu.[1]

Denize döküldüğü yerde Neolitik Çağda bir bataklık bulunuyordu. Günümüzden 5000-6000 yıl önce deniz seviyesinde görülen yükselmeler nedeniyle bu bataklığı denizsuları basmış ve burada bir liman oluşmuştur. Theodosius ya da Eleutherios limanı adı verilen bu koy, M.S. üçüncü yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlamıştır. Liman, Bayrampaşa Deresi ve Marmara Denizi'nin taşıdığı çökeller nedeniyle tümüyle dolmuştur.[1]

Derenin çevresindeki insanlara ait bahçe ve bostanlarda 1950'lere değin tarım yapılıyordu. Ancak 1956-1957 yıllarında dönemin Başbakanı Adnan Menderes tarafından başlatılan imar hareketleri süresince bu derenin doldurularak üstünden geniş bir bulvar geçirilmesine karar verildi. İnşaat bittikten sonra yeni yapılan yol Vatan Caddesi adıyla kullanıma sokuldu. İstanbul'un en önemli kamu binalarından bazıları bu cadde üzerine taşındı.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Bayrampasa (Lykos) Deresi Havzası ve Ağzındaki Yenikapı (Theodosius Limanı) Limanı Kıyı Alanındaki (Marmara Denizi) Değişim Süreçleri". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 
  2. ^ "Tarih çınarı eski İstanbul'u anlattı". 10 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul</span> Türkiyenin ve Avrupanın en kalabalık şehri

İstanbul, Türkiye'de Marmara Bölgesi'nde yer alan ve İstanbul ilinin merkezi olan şehirdir. Ekonomik, tarihî ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehirlerden biridir. Şehir, iktisadi büyüklük açısından dünyada 34. sırada yer alır. Nüfuslarına göre şehirler listesinde belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre Türkiye ve Avrupa'da birinci, dünyada ise altıncı sırada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Simav Çayı Havzası</span> Türkiye de akarsu

Simav Çayı, kaynağını Simav yakınlarındaki Şaphane Dağları'ndan alır. Susurluk ovası'nda kuzeye yönelir ve en son Karacabey'den geçerek Marmara Denizi'ne dökülür. Marmara Denizine dökülen en büyük ırmaktır. Antik adı 'Makestos'dur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Surları</span> Konstantinopolisin surları (modern İstanbul, Türkiye)

Konstantinopolis Surları, günümüzde İstanbul sınırları dahilinde olan Konstantinopolis'i çevreleyen ve Doğu Roma zamanında yapılmış şehir surlarıdır. Şehri çeviren surlar tarihte 5. yüzyıldan başlayarak inşa edilmiş, yıkılmalar ve yeniden yapmalarla dört defa elden geçmiştir. Son yapımı MS 408'den sonradır. II. Theodosius (408-450) zamanında İstanbul surları Sarayburnu'ndan Haliç kıyısı boyunca Ayvansaray'a bu taraftan ve Marmara kıyısı boyunca Yedikule'ye, Yedikule'den Topkapı'ya, Topkapı'dan Ayvansaray'a uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Marmara Bölgesi</span> Türkiyenin Marmara Denizi çevresindeki coğrafi bölgesi

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Küçükçekmece Gölü</span> İstanbulda göl

Küçükçekmece Gölü, Marmara Bölgesi'nde, İstanbul'da Küçükçekmece, Avcılar, Bakırköy ve Başakşehir ilçeleri arasında yer alan göl.

<span class="mw-page-title-main">Melen Çayı</span> Düzcede bir akarsu

Melen Çayı, Düzce ilinin bir akarsuyudur. Havzasının %80'i Düzce ili sınırlarında kalır. Havza genişliği 2317 km²'dir. Aşağı kesimlerinde Düzce-Sakarya sınırını oluşturur. İsmini bulunduğu köyden alır.

<span class="mw-page-title-main">Kuşdili Deresi</span>

Kuşdili Deresi ya da Kurbağalıdere, İstanbul'un Anadolu Yakasında Marmara Denizi'ne dökülen başlıca akarsulardan biri.

<span class="mw-page-title-main">Nilüfer Çayı</span>

Nilüfer Marmara Bölgesi'nin önemli akarsularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Haydarpaşa</span> İstanbul, Kadıköydeki Haydarpaşa Garı ve çevresine verilen isim

Haydarpaşa, İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde Haydarpaşa Garı ve çevresindeki alana verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıthane Deresi</span>

Kâğıthane Deresi, İstanbul'da yer alan küçük bir akarsudur. Terkos Gölü'nün doğusunda bir kaynaktan doğar. Eyüpsultan, Sarıyer ilçelerinden geçerek Kâğıthane'de Haliç'e dökülür. Bizans döneminde Barbisos adıyla bilinen derenin, Osmanlı döneminde çevresinde bulunan kâğıt fabrikası nedeniye Kâğıthane Deresi olarak anılmaya başlandığı rivayet edilir.

<span class="mw-page-title-main">Riva Deresi</span> Türkiyede akarsu

Riva Deresi veya Riva Çayı ya da Çayağzı Deresi, Marmara Bölgesi'nin kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası'nda bulunan bir akarsudur. Kocaeli ilinin Gebze ilçesine bağlı Tepecik köyü yakınlarından doğarak, İstanbul ili sınırları içine girer. Pendik ve Çekmeköy ilçelerinden geçerek Beykoz ilçesinde Karadeniz'e dökülür. Denizle buluştuğu yerde, kendisiyle aynı adı taşıyan Beykoz'un Çayağzı mahallesi bulunmaktadır.

Ayamama Deresi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda yer alan bir akarsudur. Başakşehir ilçesinin doğu kesimlerinde bir kaynaktan doğar. Bağcılar ve Bahçelievler ilçelerinden akarak, Bakırköy ilçesi sınırları içinde sularını Marmara Denizi'ne döker.

<span class="mw-page-title-main">Theodosius Limanı</span>

Theodosius Limanı ya da Teodosyüs Limanı, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in güneyindeki antik ticarî limandır.

<span class="mw-page-title-main">Kizikos</span> Türkiyenin Balıkesir ili sınırları içinde, Kapıdağ Yarımadasının güneyinde yer alan Mysia antik kenti

Kizikos, günümüz Erdek ilçesi yakınlarında, Marmara Denizi kıyısındaki Misya antik kentidir. Aslen Marmara Denizi'nde bir ada olduğu söylenen ve eskiden anakaraya ya yapay yollarla bağlanan klasik dönemde Arctonnesus adıyla anılan bugünkü Kapıdağ Yarımadası'nın güney kıyı tarafında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Efrenk Çayı</span> Mersin üzerinden geçerek Akdenize dökülen çay

Efrenk Çayı (Müftü Çayı), eskiden Suntras, Bolkar Dağları'ndan doğan, Mersin şehir merkezinden geçerek, limanın batısından Akdeniz'e dökülen akarsu.

<span class="mw-page-title-main">Prosforion Limanı</span>

Prosforyon Limanı, Konstantinopolis şehrinin bir limanıdır. Yunan kolonisi Bizantion döneminden ilk bin yılın şafağına kadar kullanılmıştır. Yavaş yavaş genişledi, geleceğin Konstantinopolis bölgesinde inşa edilecek ilk liman oldu.

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yenikapı Batıkları</span>

Yenikapı Batıkları, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde gerçekleştirilen arkeolojik kurtarma kazılarında ortaya çıkarılan 37 gemi batığıdır.

İncesu Çayı, Haymana'dan doğan akarsudur. Mogan Gölü, Eymir Gölü'nü oluşturduktan sonra; Mühye, Aşağı İmrahor, Yukarı İmrahor, Türközü, Mimarsinan, Seyranbağları, Ahmetler, Kolej, Sıhhiye, Ulus, Zübeyde Hanım yerleşim yerlerini geçerek Ankara'nın Akköprü semtinde Çubuk Çayı ile birleşerek Ankara Çayını oluşturmaktadır. 1960'lı yıllardan itibaren kanalizasyon aktarımında kullanılmaktadır. Günümüzde büyük bir bölümü yer altına alınmıştır