İçeriğe atla

Baykar Teknoloji

Baykar Teknoloji
Ticari ismi
Baykar Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş.
TipAnonim şirket
EndüstriHavacılık
Savunma
Kuruluş1986 (38 yıl önce) (1986)
KurucuÖzdemir Bayraktar
Genel merkeziEsenyurt,
İstanbul
,
Türkiye
Önemli kişilerSelçuk Bayraktar
(Yönetim Kurulu Başkanı, Teknik Müdür, CTO)
Haluk Bayraktar
(Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Müdür)
Canan Bayraktar
(Yönetim Kurulu Üyesi)
Ürünİnsansız Sistemler
Aviyonik Sistemler
Komuta Kontrol Sistemleri
Çalışan sayısı3500
Web sitesibaykartech.com
Bayraktar Mini sınıfı insansız hava aracı

Baykar, Türkiye merkezli bir makine imalat ve savunma şirketidir. Baykar Makina ismiyle 1986 yılında Özdemir Bayraktar[1][2] tarafından otomotiv sanayine yerlileştirmeye tabi hassas motor, pompa ve dişli kutusu parçalarının imalatı konusunda hizmet etme amacıyla kurulmuştur. Şirketin adı Bayraktar Kardeşler'in kısaltılmış hâlidir. 2000 yılından itibaren ailenin ikinci nesil mühendislerinin katılımı ile (Haluk ve Selçuk)[1][3] Baykar bünyesinde savunma ve havacılık dünyasında insansız hava aracı (İHA) teknolojileri ile bu alanda Ar-Ge çalışmalarına başlanılmıştır. Şirket aynı zamanda Teknofest'in paydaşlarından biridir.[4]

Ar-ge

Ar-Ge merkezi ve üretim tesisleri bünyesinde farklı mühendislik disiplinlerinden 1500+ kişilik (mühendis, tekniker ve teknisyen) Ar-Ge ekibiyle farklı sınıflarda yer alan sabit kanat ve döner kanat insansız hava araçları için Uçuş Kontrol Sistemleri, Görev Bilgisayar Sistemleri, Otomatik İniş ve Kalkış Sistemleri, Komuta Kontrol ve Arayüz Sistemleri, elektromekanik Servo Aktüatör, Elektrik Güç Birimleri vb. sistemler elektronik donanım, yazılım ve yapısal özellikleri ile tasarlanıp, prototip ve test aşamaları neticesinde butik olarak üretilmektedir.

Şirket, Kale-Baykar Mini İHA ile ilk milli insansız keşif ve istihbarat hava aracını geliştirme unvanına sahip olmuştur. Söz konusu sistemlerden Kara Kuvvetleri Komutanlığı 19 set (76 adet uçak içerir) İHA sistemi alımı için firmayla anlaşmaya varmıştır.

Baykar bünyesinde 2007 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk İHA unvanına sahip mini sınıfı Bayraktar Mini İHA sistem ve alt sistemleri ile geliştirilmiştir. 2012 yılında Katar Silahlı Kuvvetleri'ne yapılan satış ile Bayraktar Mini İHA yurtdışına ihraç edilmiş ilk milli hava aracı sistemidir.[5] Bayraktar Taktik Sınıfı İHA Sistemi'ne yönelik yürütülen Ar-Ge faaliyetleri sonucunda Baykar Makine 2010 yılında 9. Teknoloji ödülünü kazanmıştır.[6][7]

Baykar Makine'nın "Üç Yedekli Taktik Sınıf Uçuş Kontrol Sistemi Yazılım Bileşenlerinin Geliştirilmesi" projesi, Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ın 2015 yılında birincisini düzenlediği Teknolojinin Yıldızları Ödülleri programında "Proje Yıldızı" ödülüne layık görülmüştür.[8]

Yürütülen Ar-Ge çalışmalarının sonucu olarak geliştirilen Bayraktar Taktik İHA Sistemi projesi kapsamında Savunma Sanayi tarihinde %90'ın üzerinde sonuçlanan Sanayi Katılım Oranı sağlanmıştır.[9] Bayraktar Taktik İHA 2014 yılı içerisinde icra ettiği otomatik uçuşlar ile 27.030 feet irtifa ve 24 Saat 34 Dakikalık uçuş süresi ile ülke tarihinde milli hava araçları ile gerçekleştirilmiş en uzun süreli uçuş ve en yüksek irtifa rekorlarını kırmıştır.[10][11]

Bayraktar TB2 Sistemlerinin kabul testleri 1. sistem için 2014 Kasım[12][13] 2. sistem için 2015 Haziran tarihlerinde tamamlanmıştır.

Bayraktar Taktik İHA Sistemi, 17 Aralık 2015 tarihinde 2 adet Roketsan MAM-L güdümlü füzesi yüklü şekilde yapılan atış testinde %100 isabet ile hedefleri vurma başarısını göstermiştir.[14] Bu deneme ile keşif ve gözetleme yaparken, anlık olarak ortaya çıkan hedefleri vurabileceğini gösterdi.[15][16]

Bayraktar TB2 SİHA, Kuveyt'te katıldığı demo uçuşunda kendine ait en uzun süre uçan milli hava aracı olma rekorunu kırdı. Sahip olduğu Türkiye rekorunu geliştiren Bayraktar TB2, Kuveyt'te yüksek sıcaklık ve kum fırtınası gibi zorlu coğrafi ve iklim şartlarında tam 27 saat 3 dakika kesintisiz uçarak önemli bir başarıya imza attı.[17]

Bayraktar TB2, Aralık 2019 tarihi itibari ile 160 bin saat uçuş saatini geride bırakmıştır.[18]

Baykar Savunma son olarak Türkiye'nin ilk Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA) olan Bayraktar AKINCI'yı geliştirmektedir. Bayraktar AKINCI TİHA, 6 Aralık 2019 tarihinde ilk test uçuşunu başarıyla yapmıştır. Çorlu Hava Meydan Komutanlığı'nda yapılan ilk uçuşta 16 dakika havada kalmıştır.[19]

Bayraktar AKINCI TİHA, 10 Ocak 2020'de sistem doğrulama testi kapsamında havalanmış ve 1 saat 6 dakikalık başarılı bir uçuş gerçekleştirmiştir.[20]

İşbirlikleri

Baykar yürütmekte olduğu Ar-Ge faaliyetlerinde üniversiteler ve araştırma merkezleri ile yakın koordinasyon halindedir. 2013 yılında Baykar'ın sanayi danışmanı olarak yer aldığı TÜBİTAK tarafından düzenlenen Sanayi Odaklı Bitirme Projesi Yarışmasında Hava Harp Okulu 1.lik ödülünü kazanmıştır. Üniversite öğrencilerine stajları kapsamında bitirme ödev projeleri, somut projeler konusunda teşvik, yüksek lisans ve doktora aşamasında teknik destek vb. faaliyetlerle akademik bilginin pratik tecrübe ile birleşerek somut ihtiyaçlara yönlendirilmektedir. İşbirliği yürütülen kuruluşlar arasında Hava Harp Okulu, İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul Şehir Üniversitesi, THY Teknik, Çukurova Üniversitesi, TÜBİTAK vb. yer almaktadır.

Projeler

Ana platform projeler

Alt sistem projeler

Baykar, Türkiye'nin yazılımı ve donanımı tamamen yerli ilk sinyal istihbarat cihazını başarıyla geliştirdi. Havadan elektronik (ELINT) ve haberleşme istihbaratını (COMINT) toplamaya uygun elektronik donanım ve yazılımla geliştirilen sistemin ilk denemeleri milli İHA Bayraktar TB-2 üzerinde yapılıyor.[22][23]

İddialar

Casusluk suçlamasıyla 20 Temmuz 2020'de tutuklanan ve iki ay tutuklu kalan[24] TUSAŞ eski İHA Sistemleri Direktörü Remzi Barlas, Baykar'ın önünün açılması için devletin TUSAŞ'ın projelerini engellediğini ve TUSAŞ'ın halihazırdaki İHA altyapısının atıl durumda bırakılarak devletin Baykar'a İHA tesisi kurması için 600 milyon TL (o zamanın kuru ile 105 milyon dolar) para desteği sağladığını,[24] Türkiye'nin Bayraktar TB2 ile girdiği bazı ihalelerin kaybedildiğini, bu ihalelere kazanma ihtimali daha yüksek olan TUSAŞ'ın Anka SİHA ile girmesinin engellendiğini iddia etti. Ayrıca Barlas, TUSAŞ'ta çalışan pek çok mühendisin bu sebepten dolayı şirketten ayrılarak yurt dışına beyin göçü gerçekleştirdiğini söyledi.[25]

Kaynakça

  1. ^ a b Uğur Cebeci (30 Mayıs 2010). "İşte ilk Türk insansız hava aracını yapan üç kardeş". www.hurriyet.com.tr. 21 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  2. ^ Yalçın Bayer (3 Ekim 2009). "'Çaldıran'ın yapım öyküsü". www.hurriyet.com.tr. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Bir ailenin mucize buluşu 2 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 5 Aralık 2014
  4. ^ "Kuruluşlar". www.teknofest.org. 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2019. 
  5. ^ Yusuf Demir (13 Mart 2012). "Türk 'Gözcü'ler Katar'ı koruyacak". www.gazetevatan.com. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Teknoloji Ödülleri". teknoloji.org.tr. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015. 
  7. ^ "9. Teknoloji Ödülü" (PDF). teknoloji.org.tr. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2015. 
  8. ^ "1.Teknoloji Yıldız Ödülleri". 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ İlker Akgüngör (14 Kasım 2014). "İlk milli İHA'lar teslime hazır". www.gazetevatan.com. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Bir başarı hikayesi: BAYKAR". kokpit.aero. 11 Mart 2015. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Yerli İHA'dan uçuş rekoru!". www.gazetevatan.com. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  12. ^ İlker Akgüngör (25 Kasım 2014). "Milli İHA kabul testlerini geçti". www.gazetevatan.com. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Bayraktar Taktik İnsansız Hava Aracıkabul edildi". www.sabah.com.tr. 24 Kasım 2014. 27 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ Tolga Özbek (18 Aralık 2015). "Yerli İHA yerli roket attı". www.hurriyet.com.tr. 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  15. ^ İlker Akgüngör (18 Aralık 2015). "Milli İHA'ya yerli füze!". www.gazetevatan.com. 20 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2016. 
  16. ^ İlker Akgüngör (19 Aralık 2015). "'Onu atma, beni at'". www.gazetevatan.com. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Milli SİHA Bayraktar TB2, Kuveyt çöllerinde rekor kırdı". www.hurriyet.com.tr. 18 Temmuz 2019. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  18. ^ "Bayraktar TB2 SİHA'lar 150 bin saat uçarak tarihi rekor kırdı". www.yenisafak.com. 23 Kasım 2019. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  19. ^ a b Göksel Yıldırım (6 Aralık 2019). "Akıncı TİHA, ilk uçuş testini gerçekleştirdi". www.aa.com.tr. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  20. ^ "AKINCI TİHA, ikinci defa havalandı!". www.sozcu.com.tr. 10 Ocak 2020. 11 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2020. 
  21. ^ İlker Akgüngör (2 Mayıs 2014). "Cumhuriyet tarihinde bir ilk!". www.gazetevatan.com. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  22. ^ İlker Akgüngör (3 Mart 2016). "Milli İHA'ya milli istihbarat". www.gazetevatan.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ İlker Akgüngör (3 Mart 2016). "Yerli sinyal istihbarat cihazı Bayraktar'da". www.kokpit.aero. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ a b "TUSAŞ'tan atılan İHA Direktörü mühendis: TUSAŞ engellenirken Baykar'ın önü açılarak devlet zarara uğratıldı; can güvenliğimden endişe ediyorum!". t24.com.tr. T24. 2 Mayıs 2023. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  25. ^ "Türkiye'de İHA:Az Bilinen Gerçekler". linkedin.com. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Baykar Teknoloji ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Anka</span> Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından geliştirilen insansız hava aracı

TUSAŞ Anka, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçları doğrultusunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen insansız hava aracıdır. Temel Anka-A, orta irtifa uzun ömür (MALE) İHA sınıfındadır. 2000'li yılların başında taktiksel gözetim ve keşif misyonları için tasarlanan Anka, günümüzde sentetik aralıklı radar, hassas silahlar ve uydu iletişimiyle modüler bir platforma dönüşmüştür. İsmini efsanevi mitolojik yaratık olan Anka Kuşu'ndan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Mini İHA</span> yakın menzil, gece ve gündüz keşif ve gözlem yapabilen mini sınıfı insansız hava aracı.

Baykar Mini İHA veya Baykar Gözcü, Kale-Baykar ortaklığı tarafından yakın menzil gece ve gündüz keşif ve gözlem maksatlı olarak geliştirilip üretilen Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk millî ve özgün mini sınıfı insansız hava aracı. Sistem ilk olarak 2007 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından operasyonel olarak kullanılmaya başlanmıştır. Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Özel Kuvvetler, Jandarma Komutanlığı, Emniyet Havacılık tarafından aktif olarak kullanılmaktadır. 2012 yılında Katar'a gerçekleştirilen ihracatıyla Cumhuriyet tarihinde ilk yurt dışına satılmış milli hava aracı sistemi olma unvanına da sahiptir. Teslim edilen sistemlerin 60.000 üzerinde uçuş sortisi bulunmaktadır. 300 adedin üzerinde üretilerek teslimatı yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vestel Karayel</span> İnsansız hava aracı

Vestel Karayel, Lentatek tarafından geliştirilmiş bir insansız hava aracıdır.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar TB2</span> Baykar Savunma tarafından geliştirilen orta-düşük irtifa insansız hava aracı

Baykar Bayraktar TB2 ,Türkiye merkezli Baykar Savunma tarafından üretilen silahlı insansız hava aracıdır. 14 Haziran 2014 tarihinde tam yüklü olarak gerçekleştirilen uçuş testinde 27.030 fit (8.240 m) irtifaya çıkmış, 5-6 Ağustos'ta gerçekleştirilen uçuş testinde ise tam yüklü olarak 18.000 fit (5.500 m) feet irtifada 4.040 km yol kat ederek 24 saat, 34 dakikalık uçuş gerçekleştirmiştir. 17 Aralık 2015'te iki adet Roketsan MAM-L güdümlü füzesi yüklü şekilde yapılan atış testinde %100 isabet ile hedefleri vurabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Malazgirt Döner Kanat Mini İHA</span>

Malazgirt Mini İHA, Baykar tarafından geliştirilmiş, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından kullanılan mini robot döner kanat (helikopter) sistemi.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Akıncı</span> Baykar Savunma tarafından seri üretimde olan HALE sınıfı insansız hava aracı

Baykar Bayraktar Akıncı, Türkiye merkezli savunma sanayi firması Baykar Savunma tarafından geliştirilmiş, yüksek irtifa uzun dayanıklılık (HALE) sınıfı sahip silahlı insansız hava aracıdır. İlk kez 29 Ağustos 2021 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Selçuk Bayraktar</span> Türk mühendis ve iş insanı

Selçuk Bayraktar, Türk mühendis ve iş insanıdır. Türkiye'nin yerli üretim S/İHA sistemi Baykar Bayraktar TB2 ve ilk milli insansız savaş uçağı prototipi Bayraktar Kızılelma'nın mimarı, Baykar Yönetim Kurulu Başkanı / Teknoloji Lideri (CTO) ve T3 Vakfı Mütevelli Heyeti başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">14. İnsansız Uçak Sistemleri Üssü</span>

14. İnsansız Uçak Sistemleri Üssü, Muharip Hava Kuvveti Komutanlığına bağlı olarak Batman'da bulunur. Türk Hava Kuvvetleri'nin ilk ve tek insansız uçak hava üssüdür. Görevi Irak ve Suriye sınırları hava sahasının güvenliğini sağlamak ve kontrol altında tutmaktır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Aksungur</span> TUSAŞ Savunma tarafından seri üretimde olan MALE sınıfı insansız hava aracı

TUSAŞ Aksungur, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri için geliştirilmekte olan bir insansız hava aracıdır. Uçak gövdesi, kanat ve iniş takımları program için yeni geliştirilirken yeni İHA özellikle iç sistemler ve aviyonikler açısından Anka ailesiyle ortak özelliklere sahiptir. Ayrıca hizmet içi modelin mevcut yer kontrol istasyonu kullanılarak da uçurulabilecektir. Aksungur, TUSAŞ'ın bugüne kadar ürettiği en büyük insansız hava aracıdır. Uzun süreli gözetleme, istihbarat, deniz devriyesi görevleri veya Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mini Akıllı Mühimmat</span>

Mini Akıllı Mühimmat veya Mikro Akıllı Mühimmat (MAM), Türk savunma sanayii üreticisi ROKETSAN tarafından üretilen lazer güdümlü bir akıllı mühimmat ailesidir. MAM, insansız hava araçları (İHA), hafif saldırı uçakları ve düşük taşıma kapasiteli hava platformları için hava-kara görevlerinde kullanılmak üzere geliştirilmiştir. MAM serisi akıllı bombalar hem sabit hem de hareketli hedeflere yüksek hassasiyetle angaje olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haluk Bayraktar</span> Türk iş insanı

Lütfü Haluk Bayraktar, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk insansız hava aracını (İHA) geliştiren ve ihraç eden savunma ve havacılık şirketi Baykar Teknoloji'nin genel müdürü, TÜBİTAK Yönetim Kurulu Üyesi, Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı kurucularından ve Yönetim Kurulu Başkanı, SAHA İstanbul kurucularından ve Yönetim Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Kalkan</span>

Bayraktar DİHA, Baykar Savunma tarafından geliştirilen ve ilk kez 2019 yılında duyurulan dikey iniş kalkışlı insansız hava aracı sistemidir. 2023 yılında hizmete girmesi planlanan TCG Anadolu isimli amfibi hücum gemisinde de kullanılması beklenen Bayraktar DİHA, tam otonom uçuş özellerine de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar Kızılelma</span> Türk yapımı turbofan motorlu insansız savaş uçağı

Baykar Bayraktar Kızılelma, Türkiye merkezli insansız hava aracı üreticisi Baykar Teknoloji tarafından tasarım ve geliştirme çalışmaları devam eden, turbofan motorlu, radarlardan gizlenebilme ve havadan havaya füze atabilme kabiliyetine sahip insansız savaş uçağıdır.

Türkiye'nin savunma sanayii projeleri listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Baykar Bayraktar TB3</span> Baykar tarafından geliştirilen orta-düşük irtifa silahlı insansız hava aracı

Baykar Bayraktar TB3, Türkiye merkezli Baykar Savunma tarafından geliştirilen katlanır kanatlı ve kısa mesafede iniş-kalkış özelliğine sahip bir silahlı insansız hava aracı (SİHA)'dır. TCG Anadolu Amfibi Çıkarma gemisi üzerinde konuşlanacak uçak eksikliği üzerine geliştirilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Özdemir Bayraktar</span>

Özdemir Bayraktar Türk mühendis ve girişimcidir. Türkiye'nin ilk yerli S/İHA sistemi olan Bayraktar TB2'nin ve Bayraktar Akıncı'nın tasarımcısıdır. Ölümüne kadar Baykar'ın yönetim kurulu başkanlığını yapmıştır.

ASELSAN CATS, ASELSAN tarafından insansız hava araçları ve saldırı helikopterleri için geliştirilen gece gündüz, termal olarak görüntüleme, lazerle işaretleme yapabilen, hedefi takip edebilen bir keşif gözetleme elektro-optiğidir.

TUSAŞ Anka-3, Türk savunma sanayi şirketi TUSAŞ tarafından tasarım ve geliştirme çalışmalarına devam edilen turbofan motorlu, gövde içinde silah sistemleri barındıran, yüksek yük taşıma kapasiteli, stealth, kuyruksuz bir insansız savaş uçağı projesidir.

Bu madde Baykar Teknoloji tarafından üretilen Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracının uçuşa başladığı günden bugüne; Suriye, Irak, Libya, Karabağ ve Ukrayna'daki çatışma ve savaşlarda etkisiz hale getirdiği araç ve ekipmanların listesidir. Oryxspioenkop tarafından derlenmiştir.

Bayraktar TB1 veya Bayraktar Çaldıran, Baykar tarafından üretilen Türk yapımı bir insansız hava aracı prototipidir. Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nın 2007 yılında başlattığı Taktik İHA programı için üretildiler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.