İçeriğe atla

Bayer belirtmesi

Bayer yıldız belirtmesi, Johann Bayer tarafından hazırlanan Uranometria (1603) eserinde geçen ve günümzde birçok parlak yıldızın adının verildiği bir yıldız adlandırma dizgesidir (sistemidir). Bu dizgeye göre yıldız adları Yunanca harflerin yanı sıra takımyıldıza göre verilen Latince eklerden oluşmaktadırlar.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bundesliga</span> Almanyanın en büyük futbol ligi

Bundesliga, Fußball-Bundesliga veya 1. Bundesliga gibi adlarla da anılan Almanya'daki en üst düzey futbol ligidir. Bundesliga 18 takımdan oluşur. Bundesliga'dan düşen takımlar sonraki sezon 2. Bundesliga'da, oradan yükselenler ise Bundesliga'da mücadele ederler. Bir sezon Ağustos'tan Mayıs'a kadar devam eder. Maçlar cuma, cumartesi ve pazar günleri oynanır. Tüm Bundesliga kulüpleri DFB-Pokal kupa müsabakalarına katılır. Bundesliga ve DFB-Pokal şampiyonu DFL-Supercup'a katılmaya hak kazanır.

<span class="mw-page-title-main">Bayer 04 Leverkusen</span> Alman futbol kulübü

Bayer Leverkusen, Almanya'nın Kuzey Ren-Vestfalya eyaletinin Leverkusen şehrinde kurulan spor kulübü. Genel olarak futbol takımıyla tanınsa da atletizm ve basketbol gibi branşlarda da aktiftir.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Chamaeleon (takımyıldız)</span> Güney yarımkürede bulunan takımyıldızı

Chamaeleon ya da Bukalemun takımyıldızı, Güney yarımkürenin (SQ2) ikinci çeyreğinde yer alan ve 0° ile -90° arasındaki enlemlerde görülebilen Bukalemun takımyıldızı, gökyüzündeki en büyük 79. takımyıldızdır ve yalnızca 132 derece karelik bir alanı kaplar. Takımyıldızı, Hollandalı astronom Petrus Plancius tarafından 16. yüzyılda Hollandalı denizciler Pieter Dirkszoon Keyser ve Frederick de Houtman'ın gözlemleriyle haritalanmıştır. Bukalemun ilk olarak 1603'te Johann Bayer'in yıldız atlası Uranometria'da tasvir edilmiştir. Takımyıldıza bazen Avustralya'da "The Frying Pan " denir.

<span class="mw-page-title-main">Grus (takımyıldız)</span>

Turna takımyıldızı Güney Göksel Yarımküre'de yer alan bir takımyıldızdır. Adı Latincede turna kuşu anlamına gelir. Petrus Plancius tarafından, Pieter Dirkszoon Keyser ve Frederick de Houtman'ın gözlemlerine dayanarak oluşturulan on iki takımyıldızdan biridir. Turna, ilk olarak 1598 yılında Amsterdam'da Plancius ve Jodocus Hondius tarafından yayımlanan 35-santimetre çapında (14-inç) bir gök küresinde yer almış ve 1603 yılında Johann Bayer'in yıldız atlası Uranometria'da tasvir edilmiştir. Fransız kaşif ve astronom Nicolas-Louis de Lacaille 1756 yılında Turna yıldızlarına Bayer belirtmeleri vermiştir. Bu yıldızlardan bazıları daha önce komşu takımyıldız Güneybalığı'nın bir parçası olarak kabul ediliyordu. Turna, Tavus, Anka ve Tukan takımyıldızları topluca "Güney Kuşları" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Perseus (takımyıldız)</span>

Perseus veya Kahraman takımyıldızı, kuzey göksel yarımkürede, adını Yunan mitolojik kahramanı Perseus'tan alan bir takımyıldızdır. 2. yüzyıl gök bilimcisi Ptolemy tarafından listelenen 48 antik takımyıldızdan biridir ve Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından tanımlanan 88 modern takımyıldız arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Tucana (takımyıldız)</span>

Tukan takımyıldızı, Güney Göksel Yarımküre'de yer alan ve Güney Amerika kuşu tukanın adını taşıyan bir takımyıldızdır. On altıncı yüzyılın sonlarında Petrus Plancius tarafından, Pieter Dirkszoon Keyser ve Frederick de Houtman'ın gözlemlerine dayanarak tasarlanan on iki takımyıldızdan biridir. Tukan, ilk olarak 1598'de Plancius ve Jodocus Hondius tarafından Amsterdam'da yayımlanan 35 santimetre çapındaki bir göksel kürede yer almış ve 1603'te Johann Bayer'in yıldız atlası Uranometria'da tasvir edilmiştir. Fransız kaşif ve astronom Nicolas Louis de Lacaille 1756'da Tukan takımyıldızının yıldızlarına Bayer belirtmelerini vermiştir. Tukan; Turna (Grus), Anka (Phoenix) ve Tavus (Pavo) takımyıldızlarıyla birlikte "Güney Kuşları" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Volans (takımyıldız)</span>

Volans ya da Uçanbalık takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Bir uçan balığı temsil eder. Volans adı, orijinal adı olan Piscis Volans´ın kısaltmasıdır. Uçanbalık, Pieter Dirkszoon Keyser ve Frederick de Houtman'ın gözlemlerinden yola çıkan Petrus Plancius tarafından yaratılmış on iki takımyıldızdan biridir. İlk olarak 1597'de Amsterdam'da, Plancius ve Jodocus Hondius tarafından 35 cm çaplı bir gök küresinde yer aldı. Bu takımyıldızın bir gök atlasındaki ilk tasviri, Johann Bayer'in 1603 tarihli Uranometria´sında yer almıştır. Takımyıldızda, bir tanesi küçük bir teleskopla gözlenebilen iki çift yıldız vardır. Gamma Vol ve Epsilon Vol adlı bu yıldızların yanı sıra açık seçik görmenin daha zor olduğu NGC 2442 ve NGC 2434 adlı iki gökada da bulunmaktadır. Gamma Vol yıldızları dördüncü ve altıncı kadirden ve Epsilon Vol yıldızları dördüncü ve sekizinci kadirdendir.

Flamsteed yıldız belirtmesi, Bayer belirtmesine benzemenin yanı sıra, farkı Yunanca harfler yerine sayıları kullanmasıdır.

Bu liste Koç takımyıldızındaki dikkate değer yıldızlar listesi olup, azalan parlaklığa göre sıralanmıştır.

Kolayca adreslenebilmesi için, gökbilimciler gökyüzünü çeşitli büyüklükte parçalar şeklinde parsellemişler ve bunlara genellikle mitolojik kökenli isimler vermişlerdir. Parsellerin her biri bir takımyıldız'a karşılık gelir. Kuzey ve Güney Yarıküreler dahil bütün gökyüzündeki toplam takımyıldız parsellerinin sayısı 88'dir. Herhangi bir gecede gökyüzüne bakıldığında bunların 40 kadarı görüş alanımızdadır. Aşağıdaki listede, bu takımyıldızlar içerisindeki yıldızların listelendiği dizinler sıralanmıştır.

Bu liste Sunak takımyıldızındaki dikkate değer yıldızlar listesi olup, azalan parlaklığa göre sıralanmıştır.

Bu tablo Bayer belirtmesi ile oluşturulmuş yıldız listesidir.

Değişen yıldız belirtmesi, astronomi'de değişen yıldız'lara verilen özel bir tanımlayıcıdır. 17. yüzyılda Bayer tüm parlak yıldızları kataloglarken, takımyıldız adlarının kısaltmaları önüne eski yunan alfabesinin harflerini koyarak bir adlandırma yoluna gitmiştir. Yunan alfabesinin harfleri yeterli olmayınca bu adlandırmaya Latin alfabesinin küçük harfleri ve daha sonra da büyük harfleri ile devam etmiştir. Fotoğraf filminin astronomide kullanılmaya başlaması ile gözlenen yıldız sayısındaki hızlı artış sonucu, Hevelius ve Flamsteed, harflerle yapılan adlandırmanın yeterli olmayacağını düşünerek, bir takımyıldızdaki üyeleri sağ açıklık sırasına dizmişler ve takımyıldız adının önüne sayıları koyarak yıldızları adlandırmayı tercih etmişlerdir. Argelander, 19. yüzyıl ortasında "Bonner Durchmunsterung (1855)" kataloğu ve haritalarını oluştururken, çok sayıda ışık değişimi gösteren yıldızın var olduğunu görmüş ve bunların düzenli bir şekilde adlandırılması gerektiğini düşünmüştür. Argelander değişen yıldızların adlandırılması için arayış içinde iken Latin alfabesinin küçük harfleri tükenmiş, büyük harflerin ise bir kısmı kullanılmış durumdaydı. Alfabenin sonuna yakın harfler hiçbir takımyıldız üyesi için kullanılmamıştı. Argelander öncelikle, bir takımyıldızda 9 dan fazla değişen keşfedilemeyeceği düşüncesi ile Latin alfabesinin R, S, T, U, V, W, X, Y, Z harflerini takımyıldız isminin "in" halinin önüne koyarak adlandırmaya başlamıştır. Ancak yeterli olmadığını görünce, aynı harflerin ikili kombinasyonlarını kullanmıştır:

Yarıdüzenli değişen yıldızlar yüksek ışınım gücüne sahip soğuk yıldızların hemen hemen tamamı değişkenlik gösterir. Bu onların temel karakteristiklerinden biridir. Bu nedenle geç tür yıldızlar arasından fotometrik standartlar bulmak oldukça güçtür.

Bayer şu anlamlara gelebilir:

Kişiler
<span class="mw-page-title-main">Albireo</span>

Albireo, Kuğu takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 433 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldızdır. Birincil bileşen, tayf sınıfı K2II olan turuncu parlak devin görünen parlaklığı +3,18 kadirdir. İkincil bileşen, tayf sınıfı B8V olan mavi ana kol yıldızının görünen parlaklığı ise +5,82 kadirdir. Bayer belirtmesi beta olmasına rağmen, Gama Cygni, Delta Cygni ve Epsilon Cygni'den daha soluktur. Albireo, 3 kadir büyüklüğüyle çıplak gözle tek yıldız olarak gözlenebilir. Çift yıldız olarak gözlemlenebilmesi için basit bir dürbün yeterlidir. Parlak sarı rengi ve sönük mavi bileşeni ile çarpıcı bir kontrast oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">25 Orionis</span>

25 Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.145 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu bir yıldız sisteminin birincil bileşeni olan B-tipi mavi anakol yıldızıdır. 25 Orionis, Gökada içinde Güneş'e göre 9,6 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 25.000 ile 34.100 ışık yılı aralığında tahmin edilmektedir. Yaklaşık 200 düşük kütleli ön-anakol yıldızının oluşturduğu yoğun bir küme olan ve 25 Orionis grubu olarak da bilinen Orion OB1a altbirliğinin bir parçasıdır.

Pi Orionis, Avcı takımyıldızı'nda Avcı'nın kalkanını oluşturan ve oldukça yaygın bir şekilde dağılmış yıldızlardan oluşan bir gruptur. Bellatrix'in sağında kuzey güney yönünde uzanan bir eğri şeklinde dizilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Beta Tauri</span> Boğa takımyıldızındaki bir yıldız

Beta Tauri, Boğa takımyıldızının en parlak ikinci yıldızıdır. Orijinal Gama Aurigae belirtmesi günümüzde çok nadir kullanılır. Kimyasal olarak tuhaf olan bu B7 sınıfı dev yıldız, Güneş'ten 134 ışık yılı uzaklıkta yer alır ve görünür büyüklüğü 1,65 kadirdir.