Baydar - Turkipedia

Baydar komutasındaki Moğollar, Wrocław'ı korkutmak için II. Henryk'in kafasını sergiliyor

Baydar Han, ayrıca Peta olarak da bilinir,^[1] Çağatay Han'ın altıncı oğludur. 1235-1241 yılları arasında yeğeni Büri ile birlikte Avrupa seferine (Moğolistan'da bilinen adıyla Büyük Oğlanlar Seferi) katılmıştır. Kadan ve muhtemelen Orda Han ile birlikte Polonya'ya atanan Moğol ordusuna komuta etmiştir.

Baydar birçok Polonyalıları, Rusları, Almanları ve Moravyalıları yenmiştir. 13 Şubat 1241'de Moğollar donmuş Vistül'ü geçtiler. Sandomierz kasabası ele geçirilip, yağmalandı. Daha batıda, 18 Mart'ta Orda ve Baydar, Chmielnik Muharebesi'nde Dük V. Bolesław (savaşta mevcut değil) komutasındaki Polonya ordusuyla karşılaştılar. Polonyalılar ağır bir yenilgiye uğradılar ve Boleslaw, birliklerinin bir kısmıyla birlikte Moravya'ya kaçtılar. 22 Mart'ta Moğollar, sakinlerinin çoğu çoktan kaçmış olan Kraków'un önünde durdular. Dallar Bayramı günü Moğollar kasabayı ateşe verip, kalan çok sayıda insanı esir aldılar. Daha batıya doğru ilerleyen Orda ve Baydar, Opole'nin doğusunda bir yere ulaştılar ve burada Dük Şişman Mieszko'nun ordusunu geri çekilmeye zorladılar. Racibórz yakınlarında Oder Nehri'ni geçtiler. Racibórz, kasabayı terk ettiklerinde sakinleri tarafından yakılmıştı. Wrocław Moğolların eline geçti, ancak kale teslim olmadı. Kaleye ilk saldırıları başarısız olan Moğollar, kuşatmada vakit kaybetmediler. Kaleyi geçip batıya doğru ilerlediler.

Legnica'da Polonyalılar, Çekler ve Tapınak Şövalyeleri'nden oluşan birleşik bir kuvveti yendikten sonra (bkz. Legnica Muharebesi), Baydar, Opole ile Kłodzko arasında bulunan Otmuchów'da yaklaşık iki hafta kamp kurmuştur. Mayıs 1241'in başlarında Moravya'ya girmişlerdir. Daha sonra Brno üzerinden Batu Han'ın Macaristan'daki ana ordusuna katılmaya devam etmiştir.^[2] Her ne kadar Bohemya rahatsız edilmese de Moravya'nın katlanmak zorunda olduğu çok şey vardı. Polonya, Silezya ve Moravya'daki yıkımların hepsi aynı türdendi.

Baydar, 1246'da Güyük Han'ın seçimine katılmıştır.

Çocukları

Algu, ö. 1265 veya 1266

Kaynakça

^ Hartog, Leo de (1999). Genghis Khan: conqueror of the world (İngilizce). New York: Barnes & Noble. s. 172. ISBN 0760711925.
^ Vladivoj, Vaclav Tomek. "Vítězství nad Tatary" (Çekçe). 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Leo de Hartog (2004). Genghis Khan: Conqueror of the World (İngilizce). Tauris Parke Paperbacks. ISBN 1-86064-972-6.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Subutay</span> Türk olduğu düşünülen Moğol kökenli Komutan

Subutay, Cengiz Han ve Ögeday'ın başlıca stratejisti olan Moğol generali. Subutay, insanlık tarihinin en büyük bitişik imparatorluğu olan Moğol İmparatorluğu'nun genişlemesinin bir parçası olarak tarihteki diğer tüm komutanlardan daha fazla bölgeyi fethettiği veya ele geçirdiği 20'den fazla seferi yönetti ve 65 meydan muharebesi kazandı. Zaferlerini genellikle sofistike stratejileri ve birbirinden yüzlerce kilometre uzakta hareket eden orduları rutin olarak koordine etmesi sayesinde kazandı. Subutay, kendisini Orta Asya'dan Rus bozkırlarına ve Avrupa'ya götüren seferlerinin coğrafi çeşitliliği ve başarısı ile tanınır. Subutay, birçok kişi tarafından Cengiz ve Ögeday Han'ın fetihlerinde etkili olan tarihteki en büyük askeri komutan olarak kabul edilmektedir.

Lehistan Krallığı veya Polonya Krallığı, günümüzdeki Polonyalıların atalarının Orta Çağ'da kurduğu bir devlettir. Bu krallığın başlangıç tarihi olarak 18 Nisan 1025 tarihinde Lehistan dükü I. Bolesław'ın Gniezno Katedrali'nde taç giyerek kendini kral ilan etmesi verilmektedir. 1385 yılında Lehistan'ın başına Litvan Jagiellon Hanedanı geçerek her iki devleti de birlikte yönetmeye başlamışlar, 1569 yılından sonra ise Lehistan ve Litvanya ülkeleri resmen tek bayrak altında birleşerek Lehistan-Litvanya Birliği'ni kurmuşlardır.

Avrupa'nın Moğollar tarafından istilası, 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Subutay komutasındaki orduların Doğu Avrupa'dan başlayarak gerçekleştirdiği seferlerin tamamıdır. Kiev Knezliği'ne karşı başlayan ilk seferlerin ardından Mohi Muharebesi ile Macaristan Krallığı ve Legnica Muharebesi ile Lehistan Krallığı (Polonya) işgal edilir. Seferlerde ordu komutanları Cengiz Han'ın torunları Batu ile Kadan olsa da Sübedey'in genel komutası belirleyici olmuştur. Moğol istilalarına bakıldığında Avrupa'nın istilası Orta Doğu ve Çin seferlerinden sonra en büyük seferlerden sayılır.

Alaaddin Muhammed Harezmşah Harezmşahlar Devleti'nin 1200-1221 döneminde Harezmşah unvanı ile hükümdarı idi. Saltanatının başında Büyük Selçuklu Devleti'nin çökmesi nedeniyle geniş topraklar elde etmiştir. Fakat sonradan Cengiz Han hükümdarlığı altında genişlemeye başlayan Moğollar ile savaşmak zorunda kalmıştır. Moğol orduları Harezmşah ülkesini talan ve harap edip halkına büyük zayiat verdirmişlerdir. Alaaddin Muhammed Harezmsah Moğol ordularına yenildi ve sonunda onlar tarafından kovalanıp Hazar Denizi üzerinde bir adaya saklandı ve 1221'de bu adada öldü.

<span class="mw-page-title-main">I. Václav</span>

I. Wenceslaus, 1230 - 1253 yılları arasında hüküm sürmüş Bohemya kralıdır.

Legnica Muharebesi Moğol İmparatorluğu ile müttefik Polonya ordusu arasında 9 Nisan 1241 yılında yapılmış muharebedir. Savaş sonucunda Moğollar kendilerinden daha üstün Polonya ordusunu yenmişlerdir.

İndus Muharebesi Harezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında 1221 yılında yapılan savaştır. Cengiz Han komutasındaki Moğol ordusu, tüm Harezmşah ordusunu yok etmiş, Celaleddin'in ise kaçmasına izin vermiştir.

İnalcık, 13. yüzyılın başlarında Harezmşahlar Devleti'ndeki Otrar'ın valisidir. Esas olarak Cengiz Han'ın Harezmiye'yi başarılı ve yıkıcı bir şekilde işgal etmesini kışkırtmaya neden olmasıyla tanınır.

Kuçluk, Karahitaylar'ın son hükümdarı olan Batı Moğolistan'daki Nayman kabilesi üyesiydi. Naymanlar, Cengiz Han tarafından yenildikten sonra batıya doğru Karahitaylar'a kaçtı ve onlara danışman oldu. Daha sonra isyan ederek Karahitaylar'ın tahtını ele geçirdi. 1218 yılında Moğollar tarafından öldürüldü ve Karahitaylar Moğol İmparatorluğu'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kadan</span>

Kadan, Ögeday'ın oğullarından birisi.

Turgai Nehri Muharebesi, Harezmşahlar devleti ile Moğol İmparatorluğu arasındaki ilk muharebedir. Muharebe Turgai nehri sahilinde gerçekleştiği için böyle isimlendirilir. 1219 senesinin Nisan ayında gerçekleşen muharebenin kesin tarihi bilinmemektedir. Günümüz tarihçileri muharebenin sonuçsuz bittiği görüşündedirler.

Burandai 1176 - 1262 yılları arasında Kiyat klanından bir Moğol Tümen Başıdır. Subutay ile birlikte 1236-1242 yıllarında Moğolların batı seferinin liderlerinden biriydi, daha sonra Altın Orda'nın en batısındaki vali oldu.

Harezm'in Moğol istilası 1219 ile 1221 yılları arasında gerçekleşti, Cengiz Han komutasındaki Moğol İmparatorluğu birlikleri Orta Asya'daki Harezmşahlar Devleti topraklarını işgal etti.

Belgutei Yesügey ve Sochigel'in oğlu ve Cengiz Han'ın üvey kardeşiydi. Ayrıca Cengiz Han'ın generali oldu. Belgutei bilge bir danışman ve yetenekli bir diplomat olarak kabul edilirdi ve Cengiz Han tarafından sık sık elçi olarak kullanılırdı. Cengiz Han'ın onayıyla Belgutei, Moğolların şampiyon güreşçisi Buri Boko'yu bir güreş müsabakası sırasında boynunu kırarak öldürmüştür. Bu, Buri Boko'nun Belgutei ile dövüştüğü ve onu kılıçla kestiği daha önceki bir olayın intikamıydı. Efsaneye göre Belgutei alışılmadık derecede yaşlı bir yaşa kadar yaşamıştır. Reşidüddin onun 110 yaşında öldüğünü iddia ederken, Yuanshi Möngke Han 1251'de tahta geçtiğinde hâlâ hayatta olduğunu, yani 90 yaşlarında olduğunu bildirmektedir ki bu da onu o dönemde dünyadaki en yaşlı insanlardan biri yapmaktadır.

Chmielnik Muharebesi, 18 Mart 1241'de Moğolların Polonya'yı işgali sırasında meydana gelmiştir. Sandomierz ve Kraków eyaletlerindeki Polonya ordularının yenilgisiyle sonuçlanmıştır. Moğollar hiçbir engelle karşılaşmadan hareket edebildiler ve terk edilmiş Kraków şehrini yağmaladılar.

Tursko Muharebesi, 13 Şubat 1241'de Moğolların Polonya'yı işgali sırasında meydana gelmiştir. Kraków ziemia'sındaki Polonya kuvvetlerinin yenilgisiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Henryk</span>

II. Henryk Pobożny, 1238'den ölümüne kadar Silezya Dükü ve Polonya Yüksek Dükü ve aynı zamanda Güney-Büyük Polonya Düküydi. 1238 ile 1239 yılları arasında Sandomierz ve Opole – Racibórz'un naibi olarak da görev yapmıştır. I. Henryk'in oğlu ve Silezya Piast hanedanının bir üyesidir. Ekim 2015'te, Legnica'daki Roma Katolik Piskoposluğu, aziz olma davasını açarak ona Tanrı'nın Hizmetkarı unvanını kazandırmıştır.

Macaristan’ın Moğollar tarafından birinci istilası Mart 1241'de başlamıştır, Moğollar Mart 1242'nin sonlarında geri çekilmeye başlamışlardır.

Estergon Kuşatması 1241 kışında gerçekleşmiştir. Mohi Muharebesi'ndeki zorlu ama kesin Moğol zaferinin ardından Batu Han, özellikle küçük köyler ve kasabalar gibi yumuşak hedeflere odaklanarak Macaristan Krallığı topraklarını yağmalamıştır. Bir istisna, yıkılıncaya kadar Macaristan Krallığı'nın başkenti ve en büyük, en zengin şehri olan Estergon'du. Batu Han'ın Kutsal Roma İmparatorluğu'na bir keşif ekibi göndermeden ve daha sonra tüm Moğol kuvvetlerini Orta Avrupa'dan Rusya'ya geri çekmeden önce yağmaladığı ve yok ettiği son şehirdir. Kuşatma ve sonrasına ilişkin bilgilerin çoğu, Split'in İtalyan (Apulian) başpiskoposu Torre Maggiore'li Roger'ın tarihçesinden gelmektedir.

Moğolların Çin'i fethi, Moğol İmparatorluğu'nun 74 yıl boyunca (1205–1279) Çin üzerinde hüküm süren çeşitli imparatorlukları fethetmeye yönelik bir dizi büyük askeri çabasıydı. 13. yüzyılda yetmiş yıla yayıldı ve Kin hanedanı'nın yenilgisini, Karahıtaylar, Batı Şia Hanedanı, Tibet, Dali Krallığı, Güney Song ve Doğu Şia‘yı içeriyordu. Cengiz Han yönetimindeki Moğol İmparatorluğu, 1205 ve 1207'de Batı Şia'ya küçük ölçekli baskınlarla fethi başlattı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.