İçeriğe atla

Bayır turpu

Bayır turpu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Klad Rosids
Klad Eurosids II
Takım: Brassicales
Familya: Brassicaceae (Turpgiller)
Cins: Armoracia
Tür: A. rusticana
Armoracia rusticana
P.G. Gaertn., B. Mey. & Scherb
Sinonimler

Cochlearia armoracia

Bayır turpu (Armoracia rusticana), hardal ve lahanaların da yer aldığı turpgiller familyasından bir yıllık bitki. Anavatanı muhtemelen Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'dır fakat bütün dünyaya yayılmıştır. 1.5 metreye kadar uzayabilen bu bitki genelde büyük ve beyaz olan kökü için yetiştirilir.

Bayır turpunun kökü tatsız olmasına karşın kesildiğinde ya da doğrandığında parçalanan hücrelerden yayılan enzimler bitkide bulunan sinigrin adı verilen maddeyi gözü ve sinüsleri yakan hardal yağına dönüştürür. Doğrandığında hemen kullanılmadığı yahut sirke ile karıştırılmadığı takdirde ısı ve havanın etkisi ile kök kararır ve hoş olmayan oldukça buruk bir tat alır.

Tadı hardala benzer ve yemeklerde kullanılır. Japonya'da yetişen daha kuvvetli bir çeşidi vasabi (Türkçe Acırga - İngilizce Wasabia japonica) Japon mutfağının ayrılmaz parçasıdır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İki çenekliler</span>

İki çenekliler ya da ödikotlar, embriyonlarında iki çenek (kotiledon) bulunan bir çiçekli bitki sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Polen</span>

Polen, bitkinin erkek gametini dişi gamete taşıyan bir yapıdır. Polen, bu taşınma sırasında erkek gametini çok iyi korumak zorundadır. Polenin dış duvarı eksin olarak adlandırılır. Bu tabaka çok nadir olarak bulunan ve çok dayanıklı olan sporopollenin denilen bir yapıdan oluşmaktadır. İç tabaka ise selülozdan yapılmış olup tipik bitki hücre duvarının yapısındadır. Polen tanelerinin boyu 15-100 µm arasındadır. Sıkıştırılmış polen tozu binlerce polen tanesi içermektedir.Taç yaprakların iç kısmında bir veya iki daire üzerine dizilidirlerdir

<span class="mw-page-title-main">Kök</span>

Kök, kara hayatına uymuş olan gelişmiş bitkilerde, genel olarak toprak içerisine doğru büyüyen ama nadiren toprak üstünde de bulunan bir organdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayır, Menteşe</span>

Bayır, Muğla'nın Menteşe ilçesinin mahallesidir. Muğla'dan Yatağan yolunun 13'cü kilometresindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ginseng</span> bitki cinsi

Ginseng, Panax cinsinden bitkilerin köküne verilen ad. Panax quinquefolius, Panax ginseng gibi türleri vardır. Ginsengin bitki bilimindeki adı olan Panax, Yunanca "tam iyileşme" anlamına gelen "panacea" sözcüğünden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hardal</span>

Hardal, turpgiller (Brassicaceae) familyasından, tohumları baharat olarak kullanılan, sarı çiçekli, otsu bir bitkidir. On kadar farklı türü olmasına karşın üç ana türü genelde baharat olarak bilinir ve kullanılır. Bunlar: Beyaz, siyah ve kırmızı hardaldır. Kırmızı hardal Hint hardalı olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Kara yosunları</span>

Kara yosunları (Bryophyta), ciğer otları, boynuz otları ve yapraklı kara yosunlarını kapsayan bitkiler bölümü.

<span class="mw-page-title-main">Vasabi</span>

Vasabi , Turpgiller familyasına üye bir bitkidir. Japon turpu olarak da isimlendirilmesine karşın, bu familyanın turp türüne ait değildir. Kökü, içerdiği yoğun ve kuvvetli tat ve acı yüzünden yemeklerde çeşni olarak kullanılır. Acılığı, acı biberlerdeki kapsaisinin dilde neden olduğu acıdan daha çok, hardalın burun ve solunum yollarında yarattığı acı hissine yakındır. Japonya'daki vadi nehir yataklarında doğal olarak yetişir. Wasabi Japonica'dan başka, Wasabi Koreana ve Wasabi Tetsuigi türleri de vardır. Yiyecek piyasasında genellikle iki kültivarı, Wasabi Japonica 'Drauma' ve 'Mazuma' bulunur; ancak tüm çeşitliliği bu ikisiyle sınırlı değildir.

<span class="mw-page-title-main">Bayır, Alanya</span> Alanya mahallesi

Bayır, Antalya ilinin Alanya ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Hardal, Şarkışla</span> Şarkışlada bir köy

Hardal, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Bayırca, Of</span> Of ilçesine bağlı mahalle

Bayırca, Trabzon ilinin Of ilçesine bağlı bir mahalledir.

Bayır Barajı, Muğla'da, Sırainler Deresi üzerinde, sulama amacıyla 1998 yılında inşasına başlanan bir barajdır.

<span class="mw-page-title-main">Turpgiller</span>

Turpgiller (Brassicaceae) familyası tek yıllık, iki yıllık veya çok yıllık otsu bitkiler, yarı çalılar, çalılar veya nadiren küçük ağaçlardan oluşmuştur. Brassicaceae familyası istilacı bitkilerin önemli bir kısmını barındıran ve aynı zamanda kolza, beyaz hardal, kara hardal, kırmızı hardal, yağ şalgamı, kır lahanası turp, çin marulu, başlahana, kale (karalahana), brüksel lahanası, brokoli, çin brokolisi, karnabahar, yer lahanası, roka, tere, çoban çantası gibi ekonomik önemi olan birçok bitkiyi içermektedir. Brasicaceae familyası, dünyanın hemen her yerinde bulunabilmektedir. Ancak kuzey ılıman kuşak ve özellikle Akdeniz havzası, Orta ve Güneybatı Asya’da daha yoğun yayılış göstermektedir. Tropiklerde ve Güney yarımkürede tür sayısı azdır. Brassicaceae familyası Dünya’da 337 cins ve yaklaşık 3350 tür ile geniş yayılış gösterirken, Türkiye Florası içerisinde 98 cins, 605 tür ve 676 takson içeren 4. büyük familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Dijon</span> Fransada komün

Dijon, Fransa'nın doğusunda Burgonya bölgesinde tarihi bir şehirdir.

<i>Lepidium meyenii</i>

Lepidium meyenii, Brassicaceae (turpgiller) familyasındandır, turplarla akrabadır. Yıllık veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Soğuk ve fakir tarım topraklarında iyi şekilde yetişmektedir. Ancak ılık bölgeler ve And dağları dışında seralarda da belli zorluklara karşın yetiştirilmektedir. Genel olarak etli hipokotil kazık kökü için genelde yetiştirilmekle bu kök diğer turp türleri gibi sebze olarak kullanılabilir veya tıbbi bitki olarak kullanılır. Ortalama 8-10 ayda bitki hasat edilecek olgunluğa erişir. Maca kökleri altın veya krem, kırmızı, mor, mavi, siyah veya yeşil renkte olabilir. Krem şeklindeki kökü olan türü tatlı bir türdür, siyah türü biraz acımsı bir tada sahip olup dayanıklılık enerji için kullanılmaktadır, kırmızı türünün ise fareler üzerinde yapılan deneylerde prostata iyi geldiği, prostatı küçülttüğü tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Daikon</span>

Daikon ; hafif aromalı, çok büyük, beyaz, Doğu Asya kökenli turptur. ABD'de "Japon turpu" adıyla bilinmesine rağmen anavatanı Japonya değildir. Başlangıçta Kıta Asyası'nda yetiştirildi. Han Hanedanı döneminde Çin ile Japonya'ya taşındı. İngiltere ve Kıta Asyası'nda "mooli" olarak bilinir.

Muhammed Bayır, defans pozisyonunda görev yapan Türk futbolcudur.

<span class="mw-page-title-main">Çeşni</span>

Çeşni tadımlık, küçük miktarda yemek veya diğer yiyecek.

Tıbbi ve aromatik bitkiler, insan ve hayvan hastalıkların tedavi edilmesinde kullanılan bitkiler tıbbi; kokulu bitkiler ise aromatik bitkiler olarak isimlendirilmektedir.

Furkan Bayır, stoper mevkiinde görev alan Türk profesyonel futbolcudur. Süper Lig takımlarından Alanyaspor forması giymektedir. Türkiye 21 yaş altı millî futbol takımı futbolcusudur.