İçeriğe atla

Bayındır Han

Bayındır Han - Türk söylencelerinde adı geçen efsanevi kağan.[1] Bayundur Han olarak da bilinir. Korkut Ata (Dede Korkut) öykülerinde Han'lar Han'ı olarak tanımlanır. Bayındır Han hükmettiği halka her sene büyük şölen düzenler, yiyecek ve içecek yağma ettirir. İsminin anlamına bakıldığında Ülkeyi dirlik ve düzen içinde tutan, geliştiren, uygarlığı yayan bir kişi olduğu ve bu ismin belki de bir unvan olarak verildiği akla gelmektedir.

Bayındır Han
Kitāb-ı Dedem Ḳorḳud Alā Lisān-ı Tāife-i Oġuzân
Hikâyet-i Oğuznâme
karakteri
CanlandıranOsman Alkaş
Bilgileri
Cinsiyeterkek
UnvanHanlar Hanı
ÇocuklarKara Budak
Burla Hatun
AkrabalarıKam Gan (babası)

Etimoloji

(Bay) kökünden türemiştir. Memleketler inşa eden demektir. İmar etmek, bakıp güzelleştirmek anlamını taşır. Moğolcada Bayı/Bayıh fiili olmak ve bir yerde bulunmak, Mançuca Ba sözcüğü yer manasına gelir.

Kaynakça

  1. ^ Eyüboğlu, Dursun Can (30 Kasım 2022). "DEDE KORKUT'TAKİ BAYINDIR HAN ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME". Anasay (22): 275-315. doi:10.33404/anasay.1083016. ISSN 2587-2001. 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024. 
  • Pertev Naili Boratav, Türk Mitolojisi, Oğuz-Anadolu-Azeri-Türkmen, Bilgesu Yayınları, 2012, Çeviri: Recep Özbay
  • Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Korkut Ata</span> Yarı efsanevî Türk bilgesi

Korkut Ata, Oğuz Türklerinin eski destanlarında yüceltip kutsallaştırılmış; bozkır hayatının geleneklerini ve törelerini çok iyi bilen, kabile teşkilatını koruyan yarı-efsanevi bir bilgedir ve Türkler'in en eski destanı olan Dede Korkut Kitabı’ndaki hikayelerin anlatıcısı ozandır.

<span class="mw-page-title-main">Dirse Han Oğlu Boğaç Han</span>

Dirse Han Oğlu Boğaç Han, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.

<span class="mw-page-title-main">Damga (işaret)</span>

Damga bir şeyin üzerine bir işaret basmaya yarayan alet, mühür demektir. Ayrıca herhangi bir şeyin üzerine bu aletle bırakılmış olan işaret, iz anlamına da gelir. Türk halklarında ve Türk kökenli olmayan Kafkas halklarında boy/aşiret damgaları geleneği görülür.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz Yabguluğu</span> Türkmen ve Oğuz boylarının atası olan Türk devleti

Oğuz Yabguluğu veya Oğuz Yabgu Devleti, Kiev Knezliği tarafından yenilgiye uğratılan Hazar Kağanlığı'nın gücünü kaybetmesiyle Hazarlar'a bağlı olarak Hazar denizi ile Aral gölü arasında ve civarında yaşayan Tengrici Oğuzlar, 950 yıllarında Hazarlar'dan kopuk bağımsız dönem yaşamaya başlamışlardır. Oğuz Yabguluğu 1055 yılına kadar sürmüş ve daha sonra da Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiştir.

<i>Dede Korkut Kitabı</i> Oğuz Türklerinin en eski epik destansı hikâyeleri

Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik destansı hikâyeleridir. Hikâyeler, göçebe Türk halklarının sosyal yaşam tarzları ve İslam öncesi inançları için önemli olan ahlak ve değerleri taşır. Kitabın efsanevi anlatımı, başta Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan olmak üzere Oğuz kökenli halkların kültürel mirasının bir parçasıdır. Aslen sözlü bir edebî ürün olup, 14. veya 15. yüzyılda anonim bir yazar tarafından yazıya geçirilmiştir.

Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek ya da Bay Bora Beg Oġlı Bamsı Beyrek Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü. Dede Korkut Kitabı'nda yer alan 12 hikâyenin en uzunudur. Çocuğa ad verme geleneğinin görüldüğü hikâyelerden biridir.

Kazan Bey oğlu Uruz'un tutsak olması, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan bir öyküdür.

Adnan Binyazar, Türk yazar, eleştirmen, eğitimci.

Banu Çiçek, Dede Korkut hikâyelerinde geçen Bağnu diye anılan mitolojik karakterdir. Kam Büre'nin oğlu Bamsı Beyrek'in beşik kertmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kınık, İvrindi</span>

Kınık, Balıkesir ilinin İvrindi ilçesine bağlı bir mahalledir.

Begin Oğlu Emren, 15. yüzyılda yazıya geçirildiği düşünülen Dede Korkut Hikâyeleri içerisinde yer alan hikâyelerden biridir.

Tahtakuşlar Köyü Alibey Kudar Etnografya Galerisi, Edremit'in Tahtakuşlar köyünde 1991 yılında kurulmuş özel etnografya galerisi.

<span class="mw-page-title-main">Bamsı Beyrek</span> Dede Korkut hikâyelerinde, Türk, Azerbaycan ve bazı Altay efsaneleri ile masallarında bahsedilen Türk kahraman.

Bamsı Beyrek, Dede Korkut hikâyelerinde, Türk, Azerbaycan ve bazı Altay efsaneleri ile masallarında bahsedilen Türk kahraman. Bey Böyrek, Bay Bura, Bey Birye, Beğ Beyreg, Bey Beyrek, Bay Börek, Bağ Böğrek gibi adlarla da bilinmektedir. Atının adı Dengiboz veya Bengibozdur.

<span class="mw-page-title-main">Deli Dumrul</span>

Deli Dumrul, Türk ve Altay mitolojisinde söylencesel metafizik varlıktır. Dunrul veya Tungrul da denir.

Kalgançı – Türk ve Altay halk inancında Kıyamet. “Kalgançı Çağ” da denir.

Kazılık Koca Oğlu Yiğenek, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.

Uşun Koca Oğlu Seğrek, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.

<i>Horasandan Gelen Bahadır</i>

Horasan'dan Gelen Bahadır, 1965 yılı Türk yapımı sinema filmi.

Dede Korkut Hikayeleri, 2011–2013 yılları arasında yapılmış ve TRT Çocuk'ta yayınlanmış olan tarihî, fantastik, epik, macera ve aksiyon türündeki bir Türk çizgi dizisidir. Dizi, Mavi Rüya Animasyon Stüdyosu isimli yapım şirketi tarafından yapılmıştır. Türk tarihinin destansı ve efsanevi kişiliklerinden biri olan Dede Korkut'u ve onun dönemindeki Türklerin yaşamını anlatmaktadır.

Bay Bican Bey, Dede Korkut Kitabı 'ndaki destanda kullanılan antroponimlerden biridir. Üçüncü biçimde kullanılan "Baybican", Deli Karçar ve Banu Çiçek'in babasıdır.