Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..
Patrik, Ortodoks Kilisesileri, Oriental Ortodoks Kiliseleri, Süryani Kilisesi ve diğer Doğu Kiliseleri'nde kilisenin başında bulunan en yüksek rütbeli piskopos.
Sümela Manastırı, Trabzon'un Maçka ilçesindeki Altındere Vadisi Millî Parkı sınırları içerisinde yer alan Meryem Ana Deresi'nin batı yamaçlarında yer alan, Kara tepesinin üzerinde ve deniz seviyesinden 1.150 m yükseklikte konumlanmış Rum Ortodoks manastır ve kilise kompleksidir. 1923 yılında Rum Kırımı ve Mübadele sorunu'ndan dolayı terk edilmek zorunda kalmıştır.
Kümbet Camii ya da Havariler Kilisesi, Kars'ta yer alan tarihi bir yapı. 10. yüzyılda Ermenilerin katedral kilisesi olarak inşa edilen yapı, Doğu'nun Ayasofya'sı diye nitelendirilir. Ermeni Kırımı'ndan sonra camiye çevirilmiştir.
Gürcü Ortodoks Kilisesi Dünya'nın en eski Hristiyan kiliselerinden biridir.
Meryem Kilisesi, Theotokos (Meryem) adına yapılmış Efes, İzmir'de bulunan antik bir Hristiyan katedrali. Hristiyanlık'ın tarihinde önenmli yere sahip iki konsilin burada toplanmış olduğuna inanılması sebebi ile Konsiller Kilisesi olarak da bilinir.
Meryem'in Göğe Alınışı, Katolik Kilisesi'ndeki dört adet meryemî(marian) dogmadan birisidir. Meryem Ana'nın dünyevi hayatının sonundan bahseden bilinen ilk yazılı kaynak üçüncü yahut ikinci yüzyıl tarihli Liber Requiei Mariae isimli apokrif eserdir. Göğe Alınış inancına göre dünyadaki hayatının sonunda Meryem Ana, Tanrı tarafından göğe alınmıştır. Katolik doktrini göğe alınış sırasında Meryem'in bedenen sağ mı yahut ölü mü olduğu hususunda nihai bir hükümde bulunmaktan imtina etmekte olup iki görüşü de tutmak mümkündür. Göğe Alınış yortusu Katolik Kilisesi'nde 15 Ağustos'ta kutlanmaktadır. Dogma olmasa dahi benzer şekilde Ortodoks kiliselerinde, özellikle Süryani Ortodoks Kilisesi'nde yaygın olarak inanılan, Katolik Kilisesi'ndeki Göğe Alınış'a tekabül eden Meryem'in Uykuya Dalışı inancı mevcuttur. Uykuya Dalış inancına göre Meryem Ana dünyevi hayatının sonunda acı çekmeden, manevi huzur halinde vefat etmiş, üç gün akabinde göğe alınmıştır. Rus, Sırp, Gürcü ve Kıptî Ortodoks kiliseleri Meryem'in göğe kabulünü Jülyen Takviminde 15 Ağustos'a düşen Miladi 28 Ağustos tarihinde kutlarlar. İskenderiye Kıptî Kilisesi ise 29 Ağustos'u bayram olarak kutlar.
Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.
Panayia Evangelistria Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesine bağlı Dolapdere semtinde bulunan bir Rum Ortodoks kilisesi. 1877 yılında inşasına başlanan yapı, altı yıllık sürecin sonunda 1893 yılında ibadete açılmıştır. Kilise girişinin hemen yanında Theotokos Ayazması bulunmaktadır. Kilise binası 12 Mayıs 1979 tarihinde 2. derece kentsel sit alanı olarak tescillenmiştir.
Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.
Aziz Yuhanna Kilisesi Kuzey Makedonya'nın Ohri ilinde Kaneo sahilindeki sarp kayalık üzerinde Ohri gölüne hakim bir arazide bulunan bir Makedon Ortodoks kilisesidir. Aziz ve Havari Yuhanna'ya adanan kilisenin ne zaman inşa ettirildiği bilinmezken, kilise mülklerinin yazıldığı bir belge sonucu 1447 yılı öncesinde inşa edilmiş olabileceği kabul edilir. Arkeologlar kilisenin Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişinden kısa bir dönem önce inşa edilmiş olabileceğini düşünmektedirler. 1964 yılında yürütülen restorasyon çalışmaları sırasında kubbesinde bulunan bazı freskler keşfedilmiştir.
Ieud Hill Kilisesi, Meryem'in Doğuşu'na adanmıştır ve Romanya'nın Maramureş ilindeki Ieud Komünü'nde yer alan bir Rumen Ortodoks kilisesidir. 17. yüzyılın başlarında inşa edilen bu yapı, Maramureș'teki Ahşap Kiliseler UNESCO Dünya Mirası Alanını oluşturan sekiz binadan biridir ve aynı zamanda ülkenin Kültür ve Din İşleri Bakanlığı tarafından tarihi bir anıt olarak listelenmiştir. Adını, üzerinde bulunduğu tepeden alır ve Ieud Vadisi Kilisesi'nden ayırmak için kullanılır.
Azize Nino ,Gürcistan’da 323 yılından itibaren Hristiyanlığı yayan azize.
Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.
Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.
Rustavi Meryem'in Göğe Çıkışı Kilisesi daha iyi bilinen adıyla Rustavi Sioni Gürcistan'ın Rustavi şehrindeki bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. 2000 ve 2011 yılları arasında inşa edilmiştir. Proje, Besarion Menabde, Nikoloz Abaşidze ve Nikolos Dadiani tarafından hayata geçirilmiştir. İnşaat işleri, Temur Burkiaşvili tarafından yönetilmiştir.
Ançishati Meryem Ana Bazilikası Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki mevcut kiliseler arasında en eskisidir. Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlı olan kilise, altıncı yüzyıldan kalmadır.
Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te konumlanmış bir kilisedir. 18. yüzyılda daha eski bir kilisenin arazisine Ermeni kilisesi olarak inşa edilen kilise, günümüzde Gürcü Ortodoks kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.
Sopio Gurieli’nin Mezarı, Gurieli hanedanından Gürcü prensesi Sopio’nun Türkiye’deki mezarıdır. 1829’da Platana’da inşa edilmiş olan anıtsal mezar, daha sonra Ünye’ye taşınmıştır. Kilise Tepe'deki veya Yalı'daki Rum Ortodoks kilisenin avlusuna taşınmış olan bu mezar günümüze ulaşmamıştır.
Yalı Kilisesi, Ordu ili Ünye kentinde bulunan eski bir Rum Ortodoks kilisesidir. Yalı semtinde bulunduğu için bu adla anılır. Şehirde Meryem Ana'ya adanmış iki Rum Ortodoks kilisesinden biridir. Ortadan kalkmış olan diğer kilise, şehrin "Kilise Tepe" olarak bilinen yüksekçe yerinde bulunuyordu. Yalı Kilisesi, Meryem Ana'ya adandığı için Panagia Rum Ortodoks Kilisesi veya Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi olarak da bilinir.
