Batto Sfez - Turkipedia

Batto Sfez (Arapça: باتو سفس) (İbranice: באטו ספז), Tunus'taki Yahudi cemaatinin lideri Nassim Shamama'nın araba sürücüsü olarak çalışan genç bir Tunuslu Yahudi'dir. 1857'de İslam'a küfür ettiği iddiasıyla yargılanmış ve bu dava uluslararası diplomatik krize neden olmuştu. Avrupa güçlerinin olaya müdahale etmesiyle Tunus'ta, Osmanlı'da ilan edilen Tanzimat'a benzer ferman ilan edildi.

Arka planı

1855'te, Tunus'un yeni yeni hükümdarı, daha önce Yahudiler'e getirilmiş olan küçük kısıtlamaların çoğunu kaldırdı. Ayrıca Yahudi cemaatinin lideri olan Nassim Shamama'yı Finans'ın Genel Sekreteri olarak görevlendirdi.

O zamanlarda Fransa, Tunus ile 1824 yılında imzaladığı kapitülasyon antlaşması ile Tunus'ta bulunan Fransızlar, mahkemelerinden muaf tutuluyordu. Anlaşma ile Fransa'ya bağlı olarak çalışan Yahudiler'de bu durumdan faydalanıyordu.

Ancak Tunuslu Yahudi Batto Sfez Affair'e açılan davada bu haktan yararlanamıyordu. Çünkü kendisi Tunus doğumluydu ve bu yüzden konsolosluk korumasına giremiyordu.

Tutuklama ve duruşma

1856'da Sfez, Nassim Shamama'nın arabasıyla bir Müslüman çocuğunu öldürdü.^[1]^[2] Bir Yahudi'nin Müslümanı öldürmesi büyük bir tartışma yarattı. Bu tartışma esnasında Sfez, İslam'a küfür etti iddia edildi. Sfez'in Müslümanı öldürürken ve küfür ettiği esansında sarhoş olduğunu ifade eden birçok tanık vardı. Mahkeme davası devam ederken, Yahudi cemaati Sfez'in serbest bırakılmasını sağlamak için para teklif etti. Tunus hükümdarı Muhammed Bey, Sfez'in yaptıklarından hoşnutsuz olduğu için bu girişimler başarısız oldu. Girişimleri başarısızlıkla sonuçlanan Yahudiler, bunun üzerine Fransız ve İngiliz konsoloslarından destek aramıştır. Ancak girişimin olduğu gün Muhammed Bey, mahkemede alınan infaz kararını yayınladı ve Sfez 24 Haziran 1857'de başı kesilerek idam edildi. Kesilen Başı daha sonra şehirden atıldı. Yetkililer cesedin Yahudi mezarlığına gömülmesini reddetti.

Avrupa devletlerinin müdahale etmesi

Bu olaylar yerel Yahudi cemaatinin yanı sıra Fransız ve İngiliz konsolosları Léon Roches ve Richard Wood'a büyük bir endişe yarattı. Tunus'ta bulunan Yahudi ve Hristiyan topluluklar, Fransa İmparatoru III. Napolyon'a bir heyet yollayarak, büyük bir tehlikede olduklarını belirtiler. Bunun üzerine III. Napolyon, Tunus'a büyük bir donanma yolladı. Fransızların istekleri açıktı: Muhammed Bey, 1839 yılında Osmanlı'nın ilan ettiği Tanzimat ile gelen bir dizi reformun aynısını ülkesinde uygulaması gerekiyordu.

Ahmed Diyaf, Fransızların istekleri üzerine bir ferman hazırladı. Muhammed Bey, 10 Eylül 1857'de hazırlanan fermanı imzaladı. Bu ferman ile; insanların hayatları ve mülkleri devlet tarafından güvence altına alınacak, vergilendirmede eşitlik sağlanacak (dolayısıyla gayri-Müslimlere uygulanan ayrımcı cizye vergilerinin kaldırılması), dini özgürlük ve kanun önünde eşit olacaktı.

Ayrıca bakınız

Tunus Anayasası

Kaynakça

^ Julia-Ann Clancy-Smith, Mediterraneans: North Africa and Europe in an Age of Migration, C. 1800-1900, University of California Press, 2011
^ Kenneth Perkins, A History of Modern Tunisia, Cambridge University Press 2014 p.18

İlgili Araştırma Makaleleri

I. Abdülmecid, 31. Osmanlı padişahı ve 110. İslam halifesidir. II. Mahmud'un, Bezmialem Sultan'dan olan oğludur. Döneminde Tanzimat Fermanı'nı ilan ettirmesiyle ünlüdür. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dört padişahının babası olarak, en çok sayıda oğlu padişahlık yapmış Osmanlı hükümdarı olan Abdülmecid, babası II. Mahmud gibi vereme yakalanmıştı. Ihlamur Kasrı'nda öldüğünde 38 yaşındaydı. Fatih'in Sultan Selim semtinde, Yavuz Selim Camii Haziresi'ne defnedildi ve bugün adı verilen bir türbesi bulunmaktadır.

Tanzimât, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Tanzimât Fermânı olarak bilinen Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminin adıdır. Sözcük anlamı "düzenlemeler, reformlar" demektir. Batı dillerinde genellikle Osmanlı Reformu deyimi kullanılmaktadır.

Napolyon Bonapart veya I. Napolyon kısaca Napolyon, Fransız asker, politikacı ve 1804-1814 arası Fransa imparatoru. Gerek Fransız Devrim Savaşları gerekse Napolyon Savaşları sırasında Fransa'ya önderlik ettiği gibi tüm Avrupa'yı da etkilemiş önemli bir komutandır. Girdiği savaş ve çatışmaların büyük bölümünü kazanmış, 1815'teki nihai yenilgisine kadar hızla Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçirmiştir. Tarihteki en önemli komutanlardan biri olan Napolyon'un savaşları dünyanın her yerinde askerî okullarda ders olarak okutulmaktadır ve kendi Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden birisidir.

Koca Mustafa Reşid Paşa, Osmanlı sadrazamı, devlet adamı ve diplomat.

Mehmed Emin Âli Paşa, Osmanlı Devleti'nde Tanzimat döneminin Mustafa Reşid Paşa ve Keçecizade Fuat Paşa ile birlikte en önemli üç devlet adamından biridir. Abdülmecid ve Abdülaziz saltanatlarında beş defa olmak üzere toplam sekiz yıl üç ay sadrazamlık yapmıştır. Ayrıca Londra Büyükelçiliği, İzmir ve Bursa valiliği, Meclis-i Vala reisliği, Meclis-i Tanzimat reisliği ile birlikte toplam sekiz kez hariciye nazırlığı görevinde bulunmuştur. Âli Paşa, Tanzimat devrinde 1871'e kadar çeşitli mevkilerde Osmanlı idaresini ve dış siyasetini elinde tuttu. Bazen hariciye nazırı, bazen de sadrazam olarak devlet idaresinin en üst düzeyinde bulundu. Devlet idaresini senelerce elinde tutan Âli Paşa, her zaman için sultanın keyfî idaresine karşı koymaya çalıştı ve onun mutlak salahiyetini kısıtlamak amacını güttü.

Sadık Rıfat Paşa, iki kez Osmanlı Hariciye Nazırlığı yapmış diplomat ve devlet adamıdır.

Osmanlıcılık veya Osmanlı milliyetçiliği, 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu içindeki bütün ulusları ve unsurları Osmanlılık ruhu içinde birleştirmeyi amaçlamış bir ideolojiydi. Tanzimat, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Gülhane Hatt-ı Şerifi'nin okunmasıyla başlayan modernleşme ve yenileşme döneminin adıdır. Sözcük anlamı "düzenlemeler, reformlar" demektir. Diğer dillerde genellikle "Osmanlı Reformu" deyimi kullanılmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu reform dönemi, Türk ve Türkiye tarihi için önemli bir dönem. Bu dönem 1828'de başlayıp 1908'e kadar devam eder.

Islahat Fermanı veya Islâhat Hatt-ı Humâyûnu, Tanzimat'ın ilanından sonraki uygulamalarla ilgili olarak özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan 18 Şubat 1856 tarihli hatt-ı hümâyun.

Habib bin Ali Burgiba, Tunus Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk devlet başkanıdır (1957-1987). Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından olmuştur. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılır.

Yahudiler ve Yahudiliğin Cezayir'de uzun bir geçmişi vardır fakat 20.yy'ın sonlarına doğru gelişen politik gerginlik sebebiyle ülkedeki Yahudi nüfusu tükenmiştir.

İsrail ve Yahudiye toprakları dışında kalan Orta Doğu bölgelerinde Yahudiler en azından Babil Sürgünü'nden beri 2600 yıldır yaşamaktadır.

Tunus'taki Yahudilerin tarihi Roma dönemine kadar dayanır. 1948'de önce Tunus'taki Yahudi nüfusu 110.000'lere kadar ulaştı. 1950'lerde nüfusun yarısı İsrail'e diğer yarısı Fransa'ya göç etti. 2011 itibarıyla Tunus şehrinde 700 ve Cerbe Adası'nda 1000 Yahudi yaşamaktadır.

Rodos kan iftirası, 1840'ta Yahudilere atılmış bir kan iftirasıdır. O dönemde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı olan Rodos'taki Yunan Ortodokslar, 1840 yılının Şubat ayında kaybolan bir Hristiyan erkek çocuğunu bir ayin esnasında kurban ettikleri gerekçesiyle Yahudileri suçladı.

Hüseyni Hanedanı, Aslen Girit'ten gelen Türk-sipahi kökenli olan Tunus Beyliği'nin yönetici hanedanıydı. Murâdî Hanedanı'nın ardından 1705'te Hüseyin bin Ali altında iktidara geldi. Hüseyniler iktidara geldikten sonra beyler olarak hüküm sürdüler ve 1957'ye kadar Tunus'u yönettiler.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir.

Tunus Anayasası, Tunus Cumhuriyeti'nin en büyük kanunu olmakla birlikte Tunus devleti ile halk arasındaki ilişkiyi belirten bir çerçevedir.

Tunusluların vatandaşlığa alınma meselesi, okumuş Müslümanların Fransız vatandaşlığına alınma hakkı alması üzerine, buna gösterilen tepkileri içerir.

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.

Fransa'nın Tunus'u işgali 1881'de iki aşamada gerçekleşti: ilki bir koruma antlaşmasının imzalanmasından önce ülkenin işgali ve güvenliğinin sağlanması, ikincisi ise bir isyanın bastırılmasından oluşuyordu. Kurulan Fransız Tunus pretokrası 20 Mart 1956'da Tunus'un bağımsızlığı ilan edilene kadar sürdü.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.