İçeriğe atla

Batı Zhou Hanedanı

Çin tarihi
Çin Tarihi
Çin Tarihi
M.Ö. Batı Zhou Hanedanı Haritası

Batı Zhou Hanedanı (Çince: 西周), MÖ. 1046-771 yılları arasında Zhou Hanedanı'nın bir parçası olan hanedanlıktı.

Zhou Hanedanı'nın ilk oluşmuş uygarlığı "Batı Zhou" adını taşımaktaydı. "Batı Zhou" Hanedanı nispeten gelişmiş toplum olup tarım gelişmiş, tarım aletleri geliştirilmiş ve birçok tarım bitkileri yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu dönemde ayrıca çok sayıda sanat ve kültürel yapılar, ayrıca felsefe, siyaset ve tarih eserler meydana gelmiştir.

Dış bağlantılar

  • Shaughnessy, Edward L. (1999), "Western Zhou history", Loewe, Michael; Shaughnessy, Edward L. (Ed.), The Cambridge History of Ancient China, Cambridge: Cambridge University Press, ss. 292-351, ISBN 978-0-521-47030-8. 
  • Li, Feng (2003), "'Feudalism' and Western Zhou China: a criticism", Harvard Journal of Asiatic Studies, 63 (1), ss. 115-144, JSTOR 25066693. 
  • Li, Feng (2006). Landscape and Power in Early China: The Crisis and Fall of the Western Zhou 1045–771 BC. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-85272-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tang Hanedanı</span> 618-907 yılları arasında Çinde hüküm sürmüş bir hanedanlık

Tang Hanedanı, Sui Hanedanı'nın ardından Çin'e hüküm sürmüş hanedandır. 618'de Li Shimin, Sui Hanedanı'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu. Li Shimin daha çok Tang Hanedanı'nın kurucusu İmparator Taizong olarak bilinir. Çin imparatorlarının en ünlülerinden biridir. Tang Hanedanı döneminde Çin'in komşularının üzerinde çok büyük etkisi vardı ve birçok komşu krallıkları vergiye bağlamıştı. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı 659 yılında, İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı ise 744 yılında Tang Hanedanı'nın egemenliği altına girmiştir. Yaklaşık 300 yıl yönetimde kalan Tang Hanedanı zamanında Han Hanedanı'ndan bile daha parlak bir dönem yaşandı. Bu dönemde imparatorluk toprakları genişletildi; değişik ırk, kültür ve dinlerden halklarla ilişkiler kuruldu ve sonradan Batılı toplumları şaşkınlığa uğratacak bir yönetim sistemi kuruldu. Bazı kaynaklarda Tang Hanedanı'nın Çinleşmiş Türk-Tabgaç kökenli olduğu geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Shang Hanedanı</span> MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çinde Sarı Nehir deltasında hüküm sürmüş hanedanlık

Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Shen Kuo</span> Çinli bilim insanı (1031-1095)

Shen Kuo veya Shen Gua (1031–1095), geleneksel ismi; Cunzhong (存中) ve Mengqi Weng (夢溪翁), birçok bilim dalında başarılı (polimat), Song Hanedanlığı (960-1279) döneminde yaşamış Çinli bilim insanı ve devlet adamı. Bilimin ve devlet idaresinin birçok alanında etkin olan Shen; bir matematikçi, astronom, meteorolog, jeolog, zoolog, botanikçi, farmakolog, ziraatçı, arkeolog, etnograf, haritacı, ansiklopedist, general, diplomat, hidrolik mühendisi, mucit, akademisyen, maliye bakanı, hükûmet devlet müfettişi, şair ve müzisyen idi. Song Hanedanlığı'nın Astronomi alanında baş yetkilisi olan Shen bunun yanı sıra İmparatorluk Sağlık işlerinin de başkan yardımcısı idi.

Tang'ın Karahoca seferi ya da Çin kaynaklarında bilinen adıyla Gaochang, 640'ta Tang Hanedanlığı imparatoru Li Şimin'in emriyle Tarım Havzası'ndaki Karahoca vaha devletçiğine düzenlenen askerî harekâttır. Sincan bölgesindeki Turfan üzerinde kurulu bir vaha devletçiği olan Karahoca, Batı Göktürk Kağanlığı ile kurduğu ittifak uyarınca Göktürk askerleri tarafından korunmaktaydı. Ancak, Tang güçlerinin devletçiğe ulaşmasıyla Göktürk askerleri geri çekildi ve Karahoca'nın kralı Tang'a teslim oldu. Böylece, Karahoca Tang Hanedanlığı'nın himayesi altına girdi.

<span class="mw-page-title-main">Tang'ın Kuçar seferi</span>

Tang'ın Kuçar seferi, Tang Hanedanı emrindeki Türk asıllı bir komutan olan Aşina Şer tarafından Tarım Havzası'ndaki Kuçar vaha devletçiğine düzenlenen askerî seferdir. Kuçar'ın Tang'a bağlılığını bildirmeyerek Batı Göktürk Kağanlığı ile yakınlaşması, bu seferin en önemli nedenidir. Sefer, 648'de başlamış ve 19 Ocak 649'da sona ermiştir. Aksu'daki 40 gün süren bir kuşatmanın ardından Kuçar kuvvetleri yenilgiyi kabul ederek, teslim olmuştur. Kuçar askerleri, Batı Göktürk Kağanlığı'nın desteğiyle krallığı yeniden kurmayı denediyse de, bu yeni isyan hareketi de Tang ordusu tarafından bastırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mu (Zhou)</span>

Mu, Çin'in Zhou Hanedanı'nın beşinci hükümdarıdır. Saltanatının MÖ 976-922 veya MÖ 956-918 yılları arasında sürdüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Wen (Sui)</span>

İmparator Wen veya asıl adıyla Yang Jian (楊堅), Çin'in Sui Hanedanı'nın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 581'den 604 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Bu liste arkeologlar tarafından ortaya çıkarılan Çin'in Neolitik kültürlerinin bir listesidir. En erken dönemden en yeniye doğru kronolojik olarak sıralanırlar ve bunu bu kültürlerin şematik bir görselleştirmesi izler.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Song (devlet)</span>

Song, Çin'in Zhou Hanedanı döneminde MÖ 11. yüzyıl-286 yılları arasında var olan bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Zhou Hanedanı</span>

Doğu Zhou Hanedanı, Çin'in Zhou Hanedanı'nın ikinci yarıydı. MÖ 770-256 yılları arasında sürmüş olup İlkbahar ve Sonbahar ile Savaşan Devletler Çağı olmak üzere iki döneme ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anxi'nin Dört Garnizonu</span>

Anxi'nin Dört Garnizonu, Tang Hanedanı tarafından 648 ile 658 yılları arasında kurulan Çin askeri garnizonlarıydı. Hint-Avrupa şehir-devletleri Qiuci (Kuçar), Yutian (Hotan), Shule (Kaşgar) ve Yanqi'de (Karaşehir) konuşluydu. Batıyı Pasifize Etme Genel Himayesi'nin merkezi Qiuci'deydi.

<span class="mw-page-title-main">Bronz yazıtlar</span>

Bronz yazıtlar, Shang Hanedanı'ndan Zhou Hanedanı'na ve hatta daha sonrasına kadar zhōng çanları ve dǐng tripodal kazanlar gibi ritüel bronzlar üzerinde kullanılan çeşitli Çin yazılarıdır. Erken bronz yazıtlar, hemen hemen her zaman tuncun döküldüğü parça kalıbın ıslak kilinde bir kalemle yazılırken daha sonraki yazıtlar ise genellikle bronz döküldükten sonra oyulmuştur. Bronz yazıtlar, Çin yazı ailesindeki en eski yazılardan biridir ve ondan önce fal yazıtları gelir.

<span class="mw-page-title-main">Erligang kültürü</span>

Erligang kültürü, Çin'in Henan eyaletinde MÖ 1510'den 1460'a kadar var olan bir Tunç Çağı kültürüydü. Kültür, Sarı Nehir vadisinde merkezli olup ilk yıllarında hızla genişleyerek Yangtze Nehri'ne ulaştı. Kültür daha sonra yavaş yavaş ilk zirvesinden küçüldü.

<span class="mw-page-title-main">Longshan kültürü</span>

Longshan kültürü, Çin'in Şantung eyaletinde Sarı Nehir'in orta ve aşağı kesimlerinde MÖ 3000'den 1900'e kadar var olan bir Neolitik kültürdü. Kültürün ilk arkeolojik bulgusu, 1930 ve 1931'deki ilk kazılarla 1928'de Chengziya Arkeolojik Sit Alanı'nda gerçekleşti. Kültür, Zhangqiu'daki yakındaki modern Longshan kasabasının adını almıştır. Kültür, son derece cilalı siyah çanak çömlek için not edildi. Nüfus, MÖ 3. binyılda, birçok yerleşim yerinin toprak duvarlar ile çarpıcı biçimde genişledi. MÖ 2000 civarında, merkezi alan Bronz Çağı Erlitou kültürüne dönüşene kadar çoğu bölgede azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Zhou Dükü</span>

Zhou Dükü, ağabeyi Wu tarafından kurulan krallığın sağlamlaştırılmasında önemli bir rol oynayan erken Zhou Hanedanının kraliyet ailesinin bir üyesiydi. Genç yeğeni Cheng için yetenekli ve sadık bir naip olarak hareket etmesi ve Üç Muhafız İsyanı'nı başarılı bir şekilde bastırması ve Doğu Çin üzerinde Zhou Hanedanı'nın kesin yönetimini kurmasıyla bilinmektedir. Aynı zamanda Yi Jing ve Şiir Klasiği eserlerini yazmakla ve Zhou Ayinleri çalışmalarını kurmakla tanınan bir Çin kültür kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zhao (Zhou)</span>

Zhao, Çin'in Zhou Hanedanı'nın dördüncü hükümdarıdır. Saltanatı MÖ 977'den MÖ 957 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Güney Ming</span> Nankin rejimi, toprakla geçinmek zorunda kalan ve kırsalı yağmalayan askerlerine ödeme yapacak ve tedarik edecek kaynaklardan yoksundu. Askerlerin davranışları o kadar kötü nam salmıştı ki, bu durumdaki şehirler tarafından girişleri redded

Güney Ming veya resmî adıyla Büyük Ming, Çin'de bir imparatorluk hanedanı ve 1644 Jiashen Olayı'ndan sonra ortaya çıkan Ming Hanedanı'nın bir dizi eski devletinden biriydi. Li Zicheng liderliğindeki Shun kuvvetleri Pekin'i ele geçirdi ve İmparator Chongzhen intihar etti. Ming generali Wu Sangui daha sonra Çin Seddi'nin doğu kesimindeki Shanhai Geçidi'nin kapılarını Shun güçlerini yok etmek için kullanma umuduyla Çing sancaklarına açtı. Ming müdavimleri Nankin'e kaçtılar ve burada Zhu Yousong'u İmparator Hongguang olarak tahta geçirdiler ve Güney Ming'in başlangıcını işaret ettiler. Nankin rejimi, Çing kuvvetlerinin Nankin'i ele geçirdiği ve o zamana kadar Zhu'nun idam edildiği 1645'e kadar sürdü. Daha sonraki figürler, çeşitli güney Çin şehirlerinde hanedanlıklarını ilan etse de Çing onları taklitçi olarak gördü.

<span class="mw-page-title-main">Ningzong</span>

Ningzong veya asıl adıyla Zhao Kuo (趙擴), Çin'in Song Hanedanı'nın 13. imparatorudur. Saltanatı 1194'ten 1224 yılında ölümüne kadar sürmüştür.