1989 Devrimleri, Doğu Bloku ve dünyanın diğer bölgelerindeki Marksist-Leninist hükümetlerin çoğunun çökmesiyle sonuçlanan liberal demokrasi hareketlerinin devrimci bir dalgasıydı. Bazen bu devrimci dalgaya Milletlerin Düşüşü veya Milletlerin Sonbaharı da denir. Bu dalga dünyanın en büyük Marksist-Leninist devleti olan Sovyetler Birliği'nin nihai olarak dağılmasına ve dünyanın birçok yerinde bazıları şiddet yoluyla devrilen komünist rejimlerin terk edilmesine katkıda bulundu. Olaylar, özellikle de Sovyetler Birliği'nin çöküşü, dünyanın güç dengesini büyük ölçüde değiştirerek Soğuk Savaş'ın sona ermesine ve Soğuk Savaş sonrası dönemin başlangıcına işaret etti.
Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.
Polonya-Ukrayna Savaşı 1918 ve 1919 yıllarında, Avusturya-Macaristan'ın dağılmasından sonra İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti'nin Doğu Galiçya üzerindeki kontrolü için çıkan bir çatışmaydı. Doğu Galiçya, Avrupa'da en büyük petrol rezervine sahipti.
Ukrayna Halk Cumhuriyeti veya Ukrayna Ulusal Cumhuriyeti, günümüzdeki Ukrayna'nın atası olarak kabul edilen, Haziran 1917'de Rusya Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak ilan edilen, ardından 25 Ocak 1918'de bağımsızlığını ilan eden devlet. 1921'de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüşmüş ve Sovyetler Birliği'nin kurucu üyesi olmuştur.
Doğu Avrupa Platosu Kuzey ve Orta Avrupa Ovası'nın doğusunda bulunan ve 25 derece boylamından doğuya doğru uzanan platoları içerir. En batısında Volhynian-Podolian Upland ve doğu sınırında Volga Yaylası bulunur. Ovada ayrıca Dnepr Havzası, Oka-Don Ovası ve Volga Havzası gibi büyük nehir havzaları bulunmaktadır. Doğu Avrupa Platosunun güney sınırlarını Kafkas ve Kırım Dağları oluşturur. Kuzeydoğu Polonya, Estonya, Letonya ve Litvanya'nın çoğunluğunu kapsayan Kuzey Avrupa Platosu ile birlikte, Avrupa Platosunu oluşturmaktadır.
Ukrayna'da din, nüfusun çoğunluğunun bazı Hristiyan mezheplerine bağlı kalmasıyla çeşitlidir. Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü (KIIS) tarafından 2022'de yürütülen bir anket, Ukraynalıların %85'inin kendilerini Hristiyan olarak tanımladığını bildirdi. Nüfusun %72'si bir Doğu Ortodoks Kilisesi'ne bağlılığını beyan etti : Ukraynalıların %54'ü Otosefal Ukrayna Ortodoks Kilisesi'ne bağlılığını ilan etti ; % 14'ü bir kilise üyeliğini belirtmeden Ortodoks Hristiyan olarak tanımlandı; %4 Moskova Patrikhanesi ile bağlantılıdır. Ukraynalıların diğer %9'u Ukrayna'daki Katolik Kilisesi'ne bağlılığını dile getirdi: %8 Ukraynalı Rum Katolikler ve %1 Latin Katolikler. Nüfusun %2'si ana akım bir Protestan Kilisesi'ne bağlı olduğunu beyan etti ve %2'lik bir kesim de Hristiyanlığın alternatif bir mezhebiyle özdeşleşti.
Sovyet-Polonya Savaşı İkinci Polonya Cumhuriyeti, Ukrayna Halk Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği arasında, Batı Ukrayna ve Belarus'un bazı bölümlerinin kontrolünü elde etmek için yapılmış bir savaştır. Sovyet Rusya ve Ukrayna Sovyeti aynı komünist liderlik altında birleşmiş olsa da, teoride bağımsızlardı. Pratikte, 1918 yılına kadar Sovyetler Birliği'ne bağlı kaldılar. Birlik, 1922 yılında yasallaştırıldı.
Vilnius Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Litvanya'nın doğusunu ve Belarus'un kuzeybatısını kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Vilnius idi.
Batı Belarus veya Batı Beyaz Rusya, uluslararası barış antlaşmaları uyarınca iki savaş arası dönemde İkinci Polonya Cumhuriyeti'ne ait bölgeyi içeren modern Belarus'un tarihi bir bölgesidir. 1939 Polonya'nın Nazi-Sovyet işgalinden önce Kresy bölgesinin kuzey bölümünü oluşturuyordu. Avrupa'da II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Batı Belarus toprakları Müttefik Devletler tarafından Sovyetler Birliği'ne teslim edilirken, çevresi olan Białystok şehri Polonya'ya iade edildi. 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar Batı Belarus, Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin önemli bir bölümünü oluşturdu. Bugün, egemen Belarus Cumhuriyeti''nin batı bölümünü oluşturmaktadır.
Haziran sürgünü, II. Dünya Savaşı'nın başlamasından kısa süre önce başlayan ve 1940-41 yılları arasında işgal edilen topraklardan on binlerce insanın Sovyetler Birliği tarafından kitlesel olarak sınır dışı edilmesi olaydır. Sürgünler Baltık devletleri, Polonya ve Moldavya'yı kapsadı.
Nisan 1920'deki Varşova Antlaşması, Józef Piłsudski tarafından temsil edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti ile Symon Petliura tarafından temsil edilen Ukrayna Halk Cumhuriyeti ile Bolşevik Rusya'ya karşı askeri-ekonomik bir ittifaktı. Anlaşma 21 Nisan 1920'de, 24 Nisan'da askeri bir ilave yapılarak imzalandı.
İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.
Ukrayna Rusları, (Ukraynaca: Росіяни в Україні, romanize: Rosiyany v Ukrayini, Rusça: Россияне в Украине, romanize: Rossiyane v Ukraine, ülkedeki en büyük etnik azınlıktır ve bu topluluk, dünyadaki en büyük tek Rus diasporasını oluşturur. 2001 Ukrayna nüfus sayımında, 8,334,100 kişi etnik Rus olarak tanımlanmıştır, bu, Ukrayna dışından gelen kişiler ile Rus etnik kökenini beyan eden Ukrayna doğumlu nüfus için birleşik rakamdır.
Rus karşıtlığı veya Rus düşmanlığı, Rusya'ya, Ruslara ve onların kültürlerine karşı ön yargı, korku veya nefreti tanımlar. Rusofili, tersine, Rusya'ya ve Ruslara yönelik olumlu duyguları ifade eder.
Kırım Özerk Cumhuriyeti Anayasası Ukrayna'nın bir parçası olan Kırım yarımadasında özerk bir bölge olan Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin temel yasasıdır. Anayasa, cumhuriyetin Ukrayna içindeki statüsünü ve otoritesini belirler. Kırım'a bir bütçe hazırlama ve kendi bölgesini yönetme hakkı verdi. Anayasa, 2014 Kırım krizi sırasında tartışmalı bir referandumla yürürlükten kaldırılmış, ardından yarımadanın ilhakından sonra Rusya'nın federal bölgesi olarak Kırım Cumhuriyeti kurulmuştur. Ukrayna hükûmeti, Kırım'ın Rusya tarafından ilhakını tanımayı reddetti ve anayasanın hala aktif olduğunu kabul ediyor.
Polonya-Ukrayna ilişkileri, Ukrayna'nın 1990'ların başında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra yeniden canlandı. O zamandan beri hem gelişiyor hem de bazen kötüye gidiyor. Polonya-Ukrayna ilişkilerinde zaman zaman ortak tarihlerinden ötürü çeşitli tartışmalar yeniden ortaya çıkıyor, ancak bu durum Polonya ve Ukrayna'nın ikili ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip değil.
Ukrayna'da Holokost, II. Dünya Savaşı boyunca işlenmiş Holokost'un Reichskommissariat Ukraine, Kırım Genel Hükümeti, Reichskommissariat'ın doğusunda yer alan ve Nazi askerî işgâli altında bulunan topraklar, Romanya işgâli altında bulunan Transdinyester Valiliği, Romanya işgâli altında sonra Romanya tarafından ilhâk edilen Kuzey Bukovina ve o dönem Macaristan'a ait Karpat Rutenya'daki tezahürlerini kapsar. Bütün bu topraklar günümüz Ukrayna devletine ait. 1941 ile 1944 yılları arasında, Sovyetler Birliği'nde yaşayan bir milyondan fazla Yahudi, Nazi Almanyası'nın "Nihai Çözüm" imha politikaları kapsamında katledildi. II. Dünya Savaşı öncesinde Sovyet Yahudilerinin çoğunun Ukrayna'nın en büyük parçasını oluşturduğu Çit Yerleşimi'nde yaşamasından dolayı bu Yahudilerin çoğu Ukrayna'da öldürüldü.
Ukrayna ile Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) arasındaki ilişkiler 1992'de başladı. Ukrayna, 2008 yılında bir NATO Üyelik Eylem Planı (MAP) ile entegrasyon için başvurdu. NATO üyeliği planları, ülkeyi bağımsız tutmayı tercih eden Viktor Yanukoviç'in başkan seçildiği 2010 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Ukrayna tarafından rafa kaldırıldı. Yanukoviç, Euromaidan'daki gösterilerin ortasında, Şubat 2014'te Ukrayna'dan kaçtı. Başlangıçta iktidara gelen geçici Yatseniuk Hükûmeti, ülkenin bağlantısız statüsüne atıfta bulunarak, NATO'ya katılma planları olmadığını söyledi. Ancak, Ukrayna'daki Rus askeri işgali ve Ekim 2014'teki parlamento seçimlerinin ardından, yeni hükûmet NATO'ya katılmayı bir öncelik haline getirdi. 21 Şubat 2019'da Ukrayna Anayasası değiştirildi, Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO üyeliğine yönelik stratejik seyrine ilişkin normlar, Temel Kanunun girişinde, üç maddede ve geçiş hükümlerinde yer aldı.
Ukrayna'nın resmî dili, ülke nüfusunun %67,5'i tarafından konuşulan Doğu Slav dili Ukraynacadır. Ethnologue'da Ukrayna'da 40 farklı lehçe ve azınlık dilinin konuşulduğu gösterilmektedir; bunların neredeyse tümü, eski Sovyetler Birliği'nin yerli dilleridir. Gallup şirketinin 2006-2007 yıllarında yürüttüğü bir ankete göre, Ukrayna'daki anket katılımcılarının %83'ü, Gallup ile yapılan görüşmeyi Rus dilinde yapmayı tercih etti.
Donetsk Halk Cumhuriyeti Halk Milisleri ve Luhansk Halk Cumhuriyeti Halk Milisleri, Rusya Federasyonu'nun genel kontrolü altında, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesindeki Rusya yanlısı paramiliter güçlerdir. Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ilk aşaması olan Donbas Savaşı (2014-2022) sırasında, tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'ne bağlıydılar. 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine karşı Rus Silahlı Kuvvetlerini desteklediler. Eylül 2022'de Rusya, Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'ni ilhak etti ve paramiliterler, Rus ordusunun Güney Askerî Bölgesi'ne entegre edildi. Ukrayna hükûmeti tarafından terörist grup olarak nitelendirilmektedirler.