İçeriğe atla

Batı Kudüs

Koordinatlar: 31°46′55″K 35°13′10″D / 31.78194°K 35.21944°D / 31.78194; 35.21944
1948-1967 arasında Kudüs belediye alanı

Batı Kudüs veya Batı Yeruşalim (İbranice: מַעֲרַב יְרוּשָׁלַיִם, Ma'aráv Yerushaláyim ; Arapça: القدس الغربية, al-Quds al-İarbiyyah ), Kudüs'ün 1948 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonra, Yeşil Hat'ın ayırdığı Ürdün kontrolünde kalmış şehrin doğu kısmının aksine, İsrail kontrolünde kalmış batı kısmını ifade eder.[1] İngiltere gibi bazı batı ülkeleri fiilen İsrail otoritesini kabul etmekle birlikte, Kudüs'ün yasal olarak İsrail toprağı olduğunu tanımamaktadır.[2][3] İsrail'in Batı Kudüs üzerindeki egemenlik iddiası Doğu Kudüs üzerindeki iddiasından daha geniş kabul görmektedir.[4]

Tarih

Haziran 1967'deki Altı Gün Savaşı sırasında İsrail şehrin doğu yakasını ve tüm Batı Şeria'yı ele geçirmiştir. İlerleyen yıllarda uluslararası topluluk tarafından bu olay yasal olarak tanınmamıştır.[5]

1980'de İsrail hükûmeti Doğu Kudüs'ü ilhak etmiş ve şehri yeniden birleştirmiştir, ancak uluslararası toplum bunu kabul etmemiştir.[1] Kudüs'un nüfusu büyük ölçüde kentin tarihi doğu/batı bölümü boyunca ayrılmış durumdadır.[6]

Batı Kudüs Belediye Başkanları

  • Dov Yosef (askeri vali) (1948–1949)[7]
  • Daniel Auster (1949-1950)[8][9]
  • Zalman Shragai (1951–1952) [10]
  • Yitzhak Kariv (1952–1955) [11]
  • Gershon Agron (1955–1959) [12]
  • Mordechai Ish-Shalom (1959–1965) [13]
  • Teddy Kollek (1965–1993) [14]
  • Ehud Olmert (1993–2003) [15]
  • Uri Lupolianski (2003–2008) [16]
  • Nir Barkat (2008 – günümüz)[17]

Kaynakça

  1. ^ a b "Key Maps". Jerusalem: Before 1967 and now. BBC News. 10 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2013. 
  2. ^ Dumper, Michael (1997). The politics of Jerusalem since 1967. Columbia University Press. ss. 35-36. ISBN 978-0231106405. 
  3. ^ Moshe Hirsch; Deborah Housen-Couriel; Ruth Lapidot (28 Haziran 1995). Whither Jerusalem?: Proposals and Positions Concerning the Future of Jerusalem (İngilizce). Martinus Nijhoff Publishers. s. 15. ISBN 978-90-411-0077-1. 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. What, then, is Israel's status in west Jerusalem? Two main answers have been adduced: (a) Israel has sovereignty in this area; and (b) sovereignty lies with the Palestinian people or is suspended. 
  4. ^ Bisharat, George (23 Aralık 2010). "Maximizing Rights". Susan M. Akram; Michael Dumper; Michael Lynk (Ed.). International Law and the Israeli-Palestinian Conflict: A Rights-Based Approach to Middle East Peace (İngilizce). Routledge. s. 311. ISBN 978-1-136-85098-1. As we have noted previously the international legal status of Jerusalem is contested and Israel’s designation of it as its capital has not been recognized by the international community. However its claims of sovereign rights to the city are stronger with respect to West Jerusalem than with respect to East Jerusalem. 
  5. ^ Dumper, Michael (1997). The politics of Jerusalem since 1967. Columbia University Press. s. 22. ISBN 978-0231106405. 
  6. ^ Alperovich, Gershon; Joseph Deutsch (Nisan 1996). "Urban structure with two coexisting and almost completely segregated populations: The case of East and West Jerusalem". Regional Science and Urban Economics. 26 (2). ss. 171-187. doi:10.1016/0166-0462(95)02124-8. 
  7. ^ Archive of Jerusalem's 1949 wartime governor for sale in U.S, 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haaretz
  8. ^ "Summary record of a meeting between the committee on Jerusalem and Mr. Daniel Auster, Mayor of Jerusalem (Jewish sector)". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  9. ^ "Former Mayors of Jerusalem 1948–2008". City of Jerusalem website. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  10. ^ "Shlomo Zalman Shragai, 96, a former mayor of Jerusalem and..." Baltimore Sun. 4 Eylül 1995. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  11. ^ Ronald L. Eisenberg (2006). The Streets of Jerusalem (İngilizce). Devora Publishing. ISBN 978-1-932687-54-5. 2 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  12. ^ "Biography: Gershon Agron". Jewish Virtual Library. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  13. ^ "Mordechai Ish-Shalom, Jerusalem Ex-Mayor, 90". New York Times. 23 Şubat 1991. 25 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013. 
  14. ^ Wilson (2 Ocak 2007). "Longtime Mayor of Jerusalem Dies at 95". The Washington Post. s. 2. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2007. 
  15. ^ Senyor (15 Nisan 2010). "Olmert cited as 'senior official' in Holyland affair". Ynetnews.com. 18 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012. 
  16. ^ Steven Erlanger (16 Temmuz 2005). "An Ultra-Orthodox Mayor in an Unorthodox City". The New York Times. 
  17. ^ "Secularist 'wins Jerusalem vote'". BBC News. 11 Kasım 2008. 17 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar

Vikigezgin'de Batı Kudüs ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İntifada</span> başkaldırma hareketleri

Birinci İntifada (ayaklanma) veya Birinci Filistinli İntifada, İsrail’in, aralık 1987’den 1993 Oslo Anlaşmasının imzalanmasına kadar süren, Filistin topraklarını ele geçirmesine karşı, Filistinlilerin ayaklanmasıdır. Ayaklanma 9 Aralık'ta Cebaliye mülteci kampında başladı. Gittikçe yükselen tansiyon, ölen Filistinli ve İsrailliler ve son olarak İsrail ordusuna ait bir aracın dört Filistinli’ye çarpıp öldürmesi, ayaklanmayı ateşledi. Aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığı söylentisi hızlı bir şekilde Gazze’de, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te yayıldı. Genel grev, Gazze ve Batı Şeria’daki İsrailli kurumları boykot, ordu emirlerine karşı sivil itaatsizlik, İsrail yerleşkelerinde çalışmamak, İsrail ürünlerini satın almamak, vergi vermemek, Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetmek, grafitiler yapmak, barikatlar kurmak ve Filistin sınırları içindeki İsrail’e ait askeri binalara taş ve molotofkokteyli atmak, ayaklanma sürecinde gerçekleşen eylemlerdi. Buna cevaben, İsrail, ayaklanmaları durdurmak için 80.000 askeri mobilize etti. Çocuk haklarını dünya çapında savunan “Save the Children” raporuna göre ilk iki yıl boyunca, 18 yaş altı bütün Filistinlilerin 7% si ateşlenen silahlardan, dayaklardan veya göz yaşartıcı gazdan dolayı yaralandı. Filistinlilerin kendi arasında, İsraille iş birliği yapma suçlamarından dolayı gerçekleşen şiddet eylemleri de ayaklanmaların daimi özelliklerinden biriydi. İsrail güvenlik güçleri 1087 Filistinliyi öldürürken, Filistinliler, 100 İsrailli sivili ve 60 İsrail güvenlik personelini öldürdü, 1400 den fazla sivili ve 1700 askeri yaraladı. Filistinliler 822 Filistinliyi, İsraille iş birliği yapma suçlamalarıyla öldürdü, yarısından fazlasının sonralarda İsraille hiçbir alakalarının olmadığı kanıtlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ehud Olmert</span> 12. İsrail başbakanı

Ehud Olmert, İsrail'in 12. başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">El-Halil</span>

El-Halil (Arapça: الخليل, romanize:

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Kudüs İbrani Üniversitesi</span> Kudüste üniversite

Kudüs İbrani Üniversitesi veya Yeruşalim İbrani Üniversitesi, İsrail'in Kudüs şehrinde bulunan ilk ve en eski üniversitesidir.

The Jerusalem Post, Kudüs’te basılan, sadece İngilizce ve Fransızca yayınlanan bir gazetedir. 1932 yılında, Birleşik Krallık Filistin Mandası döneminde, Gershon Agron tarafından The Palestine Post adıyla kurulmuştur ve 1950 yılında adı The Jerusalem Post olarak değiştirilmiştir. 2004 yılında, gazete, yatırımcı Eli Azur’a ait bir medya kuruluşu olan Mirkael Tikshoret tarafından satın alındı. Nisan 2014’te ise Eli Azur Maariv gazetesini satın aldı.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs'ün statüsü</span>

Uluslararası platformda Kudüs'ün statüsü hakkında yasal ve diplomatik açıdan farklı görüşler görülmektedir. Devletler ve uzmanlar da aynı şekilde uluslararası kanunlar altında Kudüs'ün statüsü hakkında bölünmüşlerdir. İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul etmektedir. Fakat çoğu ülke Kudüs'ü İsrail ve Filistin'in başkenti olarak tanımamaktadır. Hatta çoğu tam anlamıyla İsrail ve Filistin'e ait olduğunu da düşünmemektedir. Birçok BM üye devleti resmi olarak bir BM önergesi olan Kudüs'ün uluslararası statüsüne sadık kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Şehir (Kudüs)</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Eski Şehir, modern Kudüs şehri içerisinde 0.9 kilometrelik surlarla çevrili bir alandır. 1860'ta Yahudi mahallesi Mishkenot Sha'ananim kurulana kadar kentin tamamını kaplayan alandır. Eski şehir Müslümanlar için Kubbetü's-Sahre ve Mescid-i Aksa, Yahudiler için Tapınak Tepesi ve Ağlama Duvarı ve Hristiyanlar için Kutsal Kabir Kilisesi gibi çeşitli dinlere ait kutsal mekanlara ev sahipliği yapmaktadır. 1981'de UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Günü</span>

Kudüs Günü. Kudüs'ün ve Eski Şehir (Kudüs)'in İsrail tarafından 6 Gün Savaşı sonrası alınmasını kutlayan İsrail milli bayramıdır. Devlet tarafından resmi olarak kutlama ve anma işlemleri için belirlenmiştir . İsrail dışında yaygın olarak kutlanılmamasına ve seküler İsrailliler tarafından değerini kaybetmesine rağmen bu gün hala Dindar Siyonist gruplar tarafından geçit törenleriyle ve sinagoglarda dua edilerek kutlanır. İsrail Hahambaşılığı bu günü Batı Duvarı'na erişimin sağlandığı için dini bir bayram ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail yerleşim birimleri</span>

İsrail yerleşim birimleri, İsrail vatandaşlarının yaşadığı, neredeyse tamamen Yahudilerden oluşan, İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı’nda ele geçirdiği topraklar üzerine inşa edilmiş olan yerleşim alanlarıdır. İsrail yerleşim birimleri günümüzde, içinde Doğu Kudüs’ün de bulunduğu Batı Şeria’daki Filistin topraklarında ve Suriye sınırları içinde olan Golan Tepeleri’nde bulunmaktadır. Daha öncelerde, İsrail 2005 yılında tek taraflı çekilmeden, Gazze Şeridi’nde 21, Batı Şeria’da 4 ve 1978 Mısır-İsrail Barış Anlaşması öncesinde, Mısır sınırları dahilinde olan Sina Yarımadası’nda 18 ayrı yerleşim birimi daha vardı. İsrail, barış anlaşmasından sonra yarımadadaki birimleri boşaltıp dağıttı. Uluslararası toplum yerleşim birimlerini uluslararası hukuka aykırı bulmaktadır ve Birleşmiş Milletler ise İsrail’in yerleşim birimleri inşa etmesini Dördüncü Cenevre Sözleşmesini ihlal etme olarak görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'deki diplomatik temsilcilikler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İsrail'deki diplomatik temsilcilikler listesi İsrail'deki dış büyükelçilik ve konsoloslukları kapsar. İsrail'de hâlihazırda 89 büyükelçilik bulunmaktadır; bunların 87'si Tel Aviv ve Tel Aviv Bölgesi'nde, 3'ü ise Kudüs'te bulunmaktadır. Bazı ülkeler bir büyükelçilik işletmenin yanı sıra Eilat, Hayfa ve Kudüs gibi şehirlerde konsolosluk da işletirler.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri'nin statüsü</span> İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü

Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Meğaribe Mahallesi</span> Kudüs mahallesi

Meğaribe Mahallesi, aynı zamanda Fas Mahallesi olarak da anılır, Kudüs'ün Eski Şehri'nin güneydoğu köşesinde, 12. yüzyılın sonlarında kurulan bir mahalleydi. Doğuda Tapınak Tepesi'nin batı duvarı, güneyde Eski Şehir surları ve batıda Yahudi Mahallesi ile sınırdı. Kuzeydeki Müslüman Mahallesi'nin bir uzantısıydı ve Selahaddin'in oğullarından birisi tarafından bağışlanan bir İslami vakıf veya dini mülk olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Tiferet Yisrael Sinagogu</span>

Tiferet Yisrael Sinagogu, çoğunlukla Tiferet İsrail olarak yazılır, kurucularından birisi olan Nisan Bak'ın adına istinaden Nisan Bak Shul olarak da bilinir, 1872 ve 1948 yılları arasında Kudüs'ün Eski Şehri'nin Yahudi Mahallesi'nde yer alan önemli bir sinagogdu.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı</span>

İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı veya İsrail kaynaklarında anıldığı şekilde Kudüs'ün birleşmesi, İsrail'in 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Doğu Kudüs'ü işgal etmesini ve akabinde ilhakını ifade eder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.