İçeriğe atla

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması
Narodna odbrana Zapadne Bosne
Etkin1993–1995
Ülke Batı Bosna Özerk Bölgesi
TipiParamiliter
Büyüklük10,000[1][2] (4,000–5,000[3] aktif)
KarargâhVelika Kladuša
SloganŽivio Babo!
SavaşlarıBosna Savaşı
  • Boşnaklar Arası Savaş
    • Bihaç Kuşatması
    • Kaplan Operasyonu (1994)
    • Örümcek Opearsyonu
Komutanlar
BaşkomutanFikret Abdić
Kurmay başkanıHasib Hodžić[4]
Nişanlar
Kimlik
sembolü
People's Defense of the Autonomous Province of Western Bosnia
Bihaç kuşatmasının haritası

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması (Sırp-Hırvatça: Narodna Odbrana Zapadne Bosne, NOZB) Yugoslav Savaşları'ndan birisi olan Bosna Savaşı'nda (1992-1995) savaşan Fikret Abdić tarafından kurulan ve yönetilen bir paramiliter birimdi. Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin (APZB) fiilî ordusu olarak görev yapmıştır.

Yapısı

Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması'nın yapısı:[1][2]

  • 1. Tugay NOZB
  • 2. Tugay NOZB
  • 3. Tugay NOZB
  • 4. Tugay NOZB
  • 5. Tugay NOZB
  • 6. Tugay NOZB

Özel Birimler

  • Šejla birimi
  • Ajkini birimi
  • Metal birimi
  • Golubovi birimi
  • Jastrebovi birimi
  • Zenge birimi
  • Husko birimi

Diğer Birimler

  • Askeri polis
  • Sınır polisi
  • APZB policePolis
  • Askere Alım Merkezi "Surovi"

Çarpışmalar

Boşnaklar Arası Savaş

Ana madde: Boşnaklar Arası Savaş

Bihaç Kuşatması

12 Haziran 1992 tarihinden 5 Ağustos 1995 tarihine kadar NOZB,[5] Sırp Cumhuriyeti ve Krayina Sırp Cumhuriyeti'nin desteğiyle 5. Kolordu'ya ve Hırvat kuvvetlerine karşı savaşmıştır. Saraybosna Araştırma ve Dokümantasyon Merkezi, kuşatma altındaki topluluklar olan Bihaç, Bosanska Krupa, Cazin ve Velika Kladuşa'da 1991'den 1995'e kadar 4.856 kişinin öldürüldüğünü veya kaybolduğunu tespit etti.[6] APZB, Fırtına Harekâtı sırasında tamamen ortadan kaldırıldı.[7]

Kaplan Operasyonu (1994)

2 Haziran 1994 tarihinde Atif Dudakoviç komutasındaki 5. Kolordu,[8] Batı Bosna Özerk Bölgesi topraklarına saldırıp toprakları ele geçirdi ve Fikret Abdiç güvenlik için Zagreb'e kaçtı.[9] Fikret Abdiç'e bağlı yaklaşık 40.000 Boşnak, Krayina Sırp Cumhuriyeti'ne kaçtı.[10] Savaş, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu için büyük bir zafer oldu. Ordu, Abdiç'in kuvvetlerini yenerek Sırp kuvvetlerini Bihaç'tan çıkardı ve Batı Bosna'yı geçici olarak ortadan kaldırdı.

Örümcek Operasyonu

4 Kasım 1994 tarihinde Franko Simatović [11][12] ve Jovica Stanišić'in [11][12] komutasındaki Sırplar, Bosna kuvvetlerine karşı bir karşı saldırı düzenledi ve saldırı Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin yeniden kurulduğu bir Sırp zaferiyle sonuçlandı. Batı Bosna Özerk Bölgesi, kilit müttefiki Sırp Krajina Cumhuriyeti'nin düşüşüne ve ardından savaşın sonuna kadar varlığını sürdürdü.

Mirası

2013 yılında Bosna-Hersek Anayasa Mahkemesi, eski NOZB askerlerinin haklarını Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu ve Hırvat Savunma Konseyi üyelerinin haklarıyla eşitleyen bir karar yayınlamıştır.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ko su bili komandanti Abdićeve poražene vojske: Otkrivamo – gdje su i šta rade Babini vojnici". hamdočamo (Boşnakça). 24 Haziran 2016. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  2. ^ a b "ОДБРАМБЕНО-ОТАЏБИНСКИ РАТ 1991-1995: Narodna odbrana Zapadne Bosne". ОДБРАМБЕНО-ОТАЏБИНСКИ РАТ 1991-1995. 27 Mart 2017. 18 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  3. ^ Ramet 2006, p. 451
  4. ^ "Ko su bili komandanti Abdićeve poražene vojske: Otkrivamo – gdje su i šta rade Babini vojnici". 24 Haz 2012. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2024. 
  5. ^ "After Long Siege, Bosnians Relish 'First Day of Freedom'". The New York Times. 9 Ağustos 1995. 2 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  6. ^ "IDC: Pounje victim statistics". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2010. 
  7. ^ Radan, Peter (2002). The break-up of Yugoslavia and international law. Routledge. s. 192. ISBN 978-0-415-25352-9. 
  8. ^ Anthony Loyd (1 Şubat 2001). My War Gone By, I Miss It So. Penguin (Non-Classics). ISBN 0-14-029854-1. 
  9. ^ "Republika Zapadna Bosna: hronologija jedne izdaje". historija.info. 5 Ağustos 2017. 27 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2016. 
  10. ^ "FRENCH WITNESSES TESTIFY FOR MILOSEVIC". www.slobodan-milosevic.org. 8 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022. 
  11. ^ a b "Covert Operations: Unravelling Serbian Officials' Links To Paramilitaries - Analysis". Eurasiareview. 30 Haziran 2021. s. 4. 
  12. ^ a b Stojanovic, Milica (29 Haziran 2021). "Covert Operations: Unravelling Serbian Officials' Links to Paramilitaries". Balkan Insight. s. 1. 
  13. ^ "TZV. NARODNA ODBRANA ZAPADNA BOSNA JE BILA DIO AGRESORSKIH SRPSKO-CRGORSKIH VOJNIH SNAGA — Bosnjaci.Net". www.bosnjaci.net. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek</span> Balkanlarda bir ülke

Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Banja Luka</span> Bosna-Hersekte şehir

Banja Luka ya da Banaluka, Bosna-Hersek'te bir şehir ve aynı zamanda Bosna-Hersek'te bulunan özerk yönetim Sırp Cumhuriyeti'nin fiilî başkentidir. Osmanlı kaynaklarında Banaluka (بنالوقه) olarak geçen şehir 1639 yılında değin Bosna beylerbeyinin ikâmetgâhı olarak büyük bir gelişme gösterdi. Daha sonra eyalet merkezinin Saraybosna'ya taşınmasıyla eski önemini yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Sırp Cumhuriyeti</span> Bosna-Hersek Federasyonunun içinde bulunan Sırp Cumhuriyeti bölgesi

Sırp Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'in iki entitesinden biri, diğeri ise Bosna-Hersek Federasyonu'dur. Ülkenin kuzeyinde ve doğusunda yer almaktadır. En büyük şehri ve idari merkezi, Vrbas nehri üzerinde yer alan Banja Luka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Harekâtı</span>

Fırtına Harekâtı Hırvatistan ordusunun, Atif Dudaković komutasındaki Bosna-Hersek 5. kolordusu ve NATO ile işbirliği içinde, Hırvatistan'ın Krajina bölgesi Sırplarına karşı 4 Ağustos 1995'te giriştiği askerî harekât. Çok kısa bir süre devam eden harekât sonucu 250.000 kadar Krajina Sırpı yerinden edildi. Hırvatlar bu olayı her yıl 5 Ağustos tarihinde kurtuluş savaşının zaferi olarak kutluyor. Sırbistan hükûmeti ve etnik Sırplar ise Krajina Sırp Cumhuriyeti'nin ortadan kaldırılmasını 1941-1945'teki Sırp zulmüne benzetiyor.

Fikret Abdić, Velika Kladuša merkezli tarım şirketi Agrokomerc'i Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ndeki en büyük holdinglerden birine dönüştürmedeki rolüyle ilk kez 1980'lerde öne çıkan Bosnalı bir politikacı ve iş adamıdır. 1990 Bosna cumhurbaşkanlığı seçimlerinde halk oylamasını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Batı Bosna Özerk Bölgesi</span>

Batı Bosna Özerk Bölgesi veya Batı Bosna, 1993 ile 1995 yılları arasında Bosna-Hersek'in kuzeybatısında var olan ve tanınmayan küçük bir devletti. Başkenti Velika Kladuša kasabasından ve yanı sıra birkaç yakın köyden oluşuyordu. Bosna Savaşı sırasında Fikret Abdić'in Aliya İzzetbegoviç'in merkezi hükûmetine karşı uyguladığı ayrılıkçı siyasetin bir sonucu olarak ilan edildi. 1995 yılında kısa bir süre için Batı Bosna Cumhuriyeti olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya'nın dağılması</span>

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti</span>

Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Srebrenitsa ve Jepa'nın düşmesi</span> Bosna Savaşında bir kuşatma

Srebrenica'nın düşmesi, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı 'nın en dramatik olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zastava M70</span> Yugoslav Menşeili Piyade Tüfeği

Zastava M70 Sırbistan'da üretilen bir piyade/saldırı tüfeğidir. AKM tüfeğinin Yugoslav tasarımıdır.

Yugoslav Halk Ordusu, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin ve 1945'ten 1992'ye kadar olan öncüllerinin ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. Sosyalist cumhuriyetin adı 1963 yılına kadar “Bosna-Hersek Halk Cumhuriyeti” olmuştur. Bugünkü bağımsız Bosna-Hersek devletinin öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Sırbistan Halk Cumhuriyeti” olan cumhuriyetin adı, 1963 tarihinde Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

Sırp Cumhuriyeti Ordusu, kendi kendini Sırp ayrılıkçı cumhuriyeti ilan eden Sırp Cumhuriyeti'nin (SC) ordusuydu. 1992'den 1995'e kadar Bosna Savaşı sırasında aktif olarak, Bosna-Hersek'i oluşturan iki taraftan biri olan SC'nin silahlı kuvvetleri olarak varlığını sürdürdü ve 2005 yılında Bosna-Hersek Silahlı Kuvvetleri'ne entegre edildi. VRS kuvvetleri, Koridor 92 Operasyonu, Vrbas '92 Operasyonu, Bura Operasyonu ve Örümcek Operasyonu dahil olmak üzere bir dizi harekâta katıldı; Saraybosna kuşatması'na ve Srebrenica Katliamı'na da karıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'in idari bölümleri</span>

Bosna-Hersek'in idari bölümleri, Boşnak ve Hırvatların oluşturduğu Bosna-Hersek Federasyonu ile Sırpların oluştuduğu Sırp Cumhuriyeti olmak üzere iki entite ile bir özerk yönetim bölgesi olan Brçko ilçesinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat Savunma Konseyi</span>

Hırvat Savunma Konseyi, 1991 ve 1996 yılları arasında Bosna-Hersek'te var olan ve tanınmayan bir devlet olan Hırvat Hersek-Bosna Cumhuriyeti'nin resmi askeri oluşumuydu. HVO, Bosna-Hersek'teki Hırvatlar'ın ana askerî gücüydü.

<span class="mw-page-title-main">Bosanska Krajina'da Boşnaklar arası çatışma</span>

Boşnaklar Arası Savaş, Saraybosna'da Aliya İzzetbegoviç'in liderliğindeki Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu ile Velika Kladuşa'da Fikret Abdiç'in liderliğindeki Batı Bosna Özerk Bölgesi arasında 1993 ile 1995 yılları arasında yaşanan iç savaşı ifade etmektedir. Savaş, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nun zaferiyle ve Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin lağvedilmesiyle sonuçlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.